Deze maand verscheen het Manifest van de LOVAH (Landelijke Organisatie van Aspirant Huisartsen), die de belangen vertegenwoordigt van zo’n 2500 huisartsen in opleiding. Zij maken zich zorgen over het vak, schrijven een Manifest en concluderen:
|
“Over 20 jaar willen wij als huisarts werken in een land dat gezondheid in een breder perspectief bekijkt en daarom bewust keuzes heeft gemaakt. Wij willen effectief en prettig samenwerken met alle andere zorgverleners, zonder onnodige administratie en met een tuchtrecht dat ons niet onnodig beperkt. Wij willen werken in een sterke 1e lijn waar wij continuïteit van zorg leveren met adequate ondersteuning door ICT en zonder impact op het klimaat. Laten we er samen voor zorgen dat dit de komende jaren werkelijkheid wordt.” |
Hun drie hoofdboodschappen met tien agendapunten zijn:
Manifest “de huisarts van morgen”, 1 april 2023 + (Medisch Contact, 21 april 2023)
|
1. Een houdbare zorg is een zorg waarin keuzes worden gemaakt · Kijk voorbij de gezondheidszorg · Maak iedereen bewust van de soms harde keuzes die voorliggen · Selecteer strenger welke zorg wordt vergoed · Maak de zorg klimaatneutraal 2. Een sterke 1e lijn is nodig als fundament van de zorg · Stimuleer continuïteit in huisartspraktijken · Voorkom pure commerciële belangen in de huisartsenzorg · Zorg dat digitalisering ons ondersteunt 3. De zorg, dat zijn we met z’n allen · Bevorder onderlinge samenwerking · Weg met de paarse krokodil · Herzie het tuchtrecht |
Beschouwing
Het is een goede zaak dat een beroepsgroep van jonge huisartsen die over 20 jaar aan het werk zijn zich ook uitspreken over de situatie nu waarin de zorg op diverse fronten tegen grenzen aanloopt. De LOVAH wil een eigen positie innemen in de ‘vele discussies die gaande zijn’ over huisartsenzorg en noemt het manifest ook een poging ‘om vooral te kijken naar oplossingen’. Zij willen met huisartsen, huisartsenorganisaties, zorgpartijen buiten de huisartsenzorg en de overheid in gesprek over 10 standpunten.
Hun drie hoofdboodschappen zijn duidelijk: zorgbreed keuzes maken (blog/blog), een sterke eerste lijn (blog/artikel) met behoud van de unieke continuïteit van huisartsenzorg (blog/blog) en herstel van de verstoorde onderlinge verhoudingen tussen huisartsen, verzekeraars en politiek (hier).
In punt 5 van het Manifest wordt gesteld dat van de huidige groep aios huisartsgeneeskunde 85% praktijkhouder wil worden, maar dat jongere huisartsen opzien tegen de hoge werkdruk door administratie, de moeite om vervanging bij vakantie of ziekte te vinden en de dienstbelasting. Met als vervolgzin: “zorg als beroepsgroep dat je deze problemen oplost”.
Het is in deze zin dan ook belangrijk hoe het staat met de beschikbaarheid van huisartsen. Of de beschikbaarheid van anderen (blog/hier). Of er met 12.000 huisartsen (NIVEL + NIVEL) genoeg huisartsen zijn (LHV), hangt ook sterk af van de omvang van het zelf beschreven 24/7 takenpakket (hier). Het capaciteitsorgaan adviseert de opleidingscapaciteit te verhogen (hier + hier). Maar evenzeer zijn er duidelijke signalen dat er huisartsen genoeg zijn, maar juist veel te weinig praktijkhouders (hier/hier).
Recent deed een andere jonge huisarts in Medisch Contact 5 voorstellen om het huisartsen vak aantrekkelijker te maken.
Artikel: “Huisartsen gezocht! Maar hoe? Vijf voorstellen om het vak aantrekkelijker te maken”, (Medisch Contact, 5 april 2023)
- Geef elke vwo-scholier een gelijke kans om dokter te worden
- Verleng de duur van de coschappen in de eerstelijnszorg
- Individualiseer de huisartsopleiding
- Ontwikkel betaalde fellowships voor huisartsen
- Voorzie beginnende praktijkhouders van een startkapitaal
Wat ook een goed statement was, is de toelichting bij interdisciplinaire samenwerking. “Proactief en positief” samenwerken, is makkelijk gezegd, maar niet makkelijk gedaan (voorstel). Citaat bij punt 8 uit het 10-puntenplan:
|
“We hebben de sociale geneeskunde, de thuiszorg, de verpleeghuizen en de specialisten nodig voor de zorg van onze patiënten. Interdisciplinaire samenwerking begint wat ons betreft al met interdisciplinair onderwijs. Als aios huisartsgeneeskunde lopen we al diverse stages in ziekenhuizen. Van de aios huisartsgeneeskunde vindt 71% dat meelopen in de huisartsenzorg ook onderdeel moet zijn van de opleiding van andere specialisten. Een gedeeld begrip over pathologie en over de nuances in wel of niet verwijzen, komt de samenwerking ten goede in de rest van onze carrières. Deel lokale initiatieven voor betere samenwerking, zodat we daar met z’n allen van kunnen leren en best practices kunnen overnemen.” |
Het spreekt voor zich dat bij dat doen wat nodig is wet- en regelgeving, toezicht, opleiding, bekostiging en contractering (hier) zowel blokkerend als faciliterend kunnen werken (blog). De goede dingen goed doen betekent hier m.i. inderdaad uitwerking van het “gedeeld begrip over pathologie en over de nuances in wel of niet verwijzen.”
Opmerkelijk is dat de woorden “Integraal Zorgakkoord” niet voorkomen in het manifest, terwijl bijna al hun 10 punten, met uitzondering van punt 6 (commercie) en punt 10 (tuchtrecht) uitgebreid aan bod komen in het akkoord en de schakelprogramma’s in de keten: IZA, 16 september 2022 + (blog) + TAZ (blog) + WOZO(blog) + GALA (blog/blog/bijdrage) + SPUK. Ten behoeve van de beleidsmatig bestuurlijke samenwerking, wat in elk geval (ook) beoogt dat de verhoudingen tussen huisartsen, verzekeraars en politiek normaliseren.
Toekomstbestendigheid van huisartsenzorg betekent dat de beroepsgroep proactief meedenkt. Dat is de winst van dit Manifest. Veranderen is verbeteren. Tien standpunten die aangepakt moeten worden, samen met anderen.
Dat impliceert een heldere toekomstvisie met beschrijving van taken, waarden en organisatie. Verder is nodig een duidelijk belang om te veranderen (hier/hier/hier/hier). Ook dat laat het LOVAH-manifest duidelijk zien. Wat daar nog bij hoort is een tijdgebonden plan van aanpak en aanwezige middelen/competenties om noodzakelijke veranderingen tot een succes te maken. Zorgen voor een aantrekkelijke werkplek en -vorm, dat is voor toekomstbestendige huisartsenzorg urgent.
Veranderen om te zorgen dat de nieuwe lichting huisartsen de komende decennia het vak kan blijven uitoefenen, is ook een werkwoord. Maar dus niet alleen van huisartsen (hier).
Verantwoordelijkheid dragen kan niet zonder inspraak in voorwaarden, is voor mij als oud-bestuurder altijd het grootste leerpunt geweest.
Tot slot, wens ik de aspirant huisartsen alle succes bij de aangekondigde vervolggesprekken.
Relevante eerdere blogs
20.09.2021: Ook de WRR stelt: prioriteer en maak keuzes (WRR-rapport “Kiezen voor houdbare zorg”)
14.12.2021: Verbetering tuchtrecht: de bal ligt bij de KNMG (dubieuze uitspraken, geen lerende werking)
25.01.2022: Huisartsenzaken duidelijk geagendeerd bij aanvang 2022 (prioriteiten + PO + enquête)
01.02.2022: Ruimtegebrek bij huisartspraktijken is opnieuw een actueel thema (Newcom enquête)
01.04.2022: Disbalans vraag en aanbod huisartsenzorg: aanpak integraal akkoord (4) (Rutte IV)
10.05.2022: Insteek onderhandeling gaat huisartsenwaarde zorgakkoord bepalen (IZA/kabinet)
24.05.2022: De relatie tussen katheter, huisartsenactie en zorgakkoord (administratie/actiedag 1 juli)
30.05.2022: Huisartsenzorg: via de Mededingingswet naar een toekomstige DAEB (HS-artikel)
22.06.2022: Huisartsenacties: van terechte insteek naar goed resultaat (Malieveld/3 klippen/VWS-actie)
20.07.2022: Praktijkmanagement in de huisartsenpraktijk (6) (de input voor cursist en docent)
03.08.2022: Meekijkconsultatie: mistig bij uitvoering, bekostiging en contractering (S3+MSZ)
15.08.2022: Conceptversie Integraal Zorgakkoord is te ingewikkeld (geen 5W1H-SMART bij ZINVOL)
25.08.2022: Bij budgetdiscussie huisartsenzorg worden 2 kernpunten gemeden (1) (belang/inkoop)
30.08.2022: Bij budgetdiscussie huisartsenzorg worden 2 kernpunten gemeden (2) (ZV-insteek)
05.09.2022: Besluitvorming Integrale Zorgakkoord lijkt haastklus (LR-raadpleging in 4 dagen…)
09.09.2022: Eerste publieke reacties op het Integrale Zorgakkoord (GGZ-client tegen, werkgever voor)
13.09.2022: Huisartsen en wijkverpleging wijzen huidig zorgakkoord af (ANW/MTVP-garanties)
26.09.2022: Financiële staat: vraag/antwoord (15) (Tarief-index aanpassing 2023 o.b.v. kostencrisis)
27.09.2022: Financiële staat: vraag/antwoord (16) (Contract 2023, onderhandel CPI/23% omzet)
29.09.2022: Financiële staat: vraag/antwoord (17) (5-stap bekostiging bijdrage instroom praktijkhouders)
14.10.2022: Ineens gaat IZA-discussie over doorzettingsmacht en leiderschap (Meijman, NZa, ZiN)
19.10.2022: Een andere blik op voorkomen, verplaatsen en vervangen van zorg (substitutie/IZA)
04.11.2022: Politiek aan zet: vaste zorgrelatie geeft werkplezier en betere zorg (aanpak G-Br.)
08.11.2022: Financiële staat: vraag/antwoord (18) (Tarieven 2023 + CL + PKO2025 + IZA-bijdrage)
21.11.2022: Jaarverantwoordingsplicht Wtza geeft op cruciale vragen geen antwoord (ist -soll)
23.12.2022: Toezichthouder ACM scant zorgmarkt eenzijdig (alleen bracheorganisatie-zorgverleners)
02.01.2023: Beslommeringen op de zorgmarkt (3 deelmarkten: stand van zaken begin 2023)
09.01.2023: Leidt actuele goodwilldiscussie tot ander overnamebeleid huisartspraktijk? (Co-med)
16.01.2023: Splitsen eigen risico gaat huisartsen extra werk bezorgen (1×385 à 2×150 + 1x85euro)
22.02.2023: Kostenvergoeding huisvesting huisartspraktijk vraagt nieuwe berekening (IZA/PKO)
02.03.2023: Leiden afspraken integrale zorgakkoord tot beter resultaat? (transitie/govern./prev.)
09.03.2023: Voorkómen ziekten betekent beleid richting meer bestaanszekerheid burger (1)
13.03.2023: Voorkómen ziekten betekent beleid richting meer bestaanszekerheid burger (2)
17.03.2023: Over personele tekorten en het daardoor niet krijgen van zorg (2 mln.burgers!)
21.03.2023: Staan huisartsen op scherp richting hun nieuwe bekostiging? (PKO22, IZA, contract)
04.04.2023: Zélf richting geven aan sturing zorgaanbod en bedrijfsvoering (Commercie,PKO,IZA etc.)
12.04.2023: Over zorgcoördinatie bij acute zorg en nog te plegen interventies (bekostiging-HDS-HA)
18.04.2023: Zware verantwoordelijkheid voor regionale organisatie bij ouderenzorg (KWO-Wlz)