Op 7 april 2016 maakten huisartsen- en eerstelijnsorganisaties en zorgverzekeraars in het kader van Het Roer Gaat Om 11 nieuwe afspraken om de zorgontractering gelijkwaardiger en soepeler te laten verlopen (film). Een van deze afspraken was dat bij conflicten over de contracten de zorgverleners en verzekeraars de mogelijkheid kregen een geschillencommissie in te schakelen. In 2017 ging deze Geschilleninstantie van start. De uitvoering werd verzorgd door de onafhankelijke Nederlandse Arbitrage Instantie (NAI). Om toe te zien op het functioneren ervan is een Begeleidingscommissie opgericht. Hierin zijn zorgverzekeraars, eerstelijnszorgaanbieders, tweedelijnszorgaanbieders en vanaf 1 april 2017 Wlz-uitvoerders en Wlz-aanbieders vertegenwoordigd. Bij zorgcontractering biedt het NAI drie vormen van geschillenoplossing/-beslechting aan: mediation, bindend advies en arbitrage. Doel van de Geschilleninstantie was helder: een snel, gelijkwaardig, laagdrempelig en effectief alternatief bieden voor een procedure bij de civiele rechter. Aanbevelingen om gebruik te maken van de Geschillencommissie volgden nadien: ministerie, zorgautoriteit (NZa), zorgverzekeraars (ZN).
Resultaten eerste evaluatie Geschillencommissie
Maar van deze Onafhankelijke Geschilleninstantie Zorgcontractering is zo weinig gebruik gemaakt dat een goede evaluatie van haar functioneren niet goed mogelijk is. Dat is te lezen in de evaluatie (Kamerbrief, 24 juni 2019) die door minister voor Medische Zorg naar de Tweede Kamer is gestuurd. Vanaf de start in 2017 tot en met september 2018, zijn in totaal 7 geschillen ingediend…. Al deze zeven geschillen betrof de Zorgverzekeringswet (4 arbitrage, 2 bindend advies, 1 mediation) … Zes ervan in de eerste lijn, een ervan in de tweede lijn…
Is hulp bij contractering noodzakelijk?
Dat zorgcontractering nog steeds niet gelijkwaardig en soepel verloopt, is steeds weer te lezen in de media (bv. zie onderstaand kader recente citaten) en in de tientallen blogs die ik over dit onderwerp schreef (bv. zie onder).
|
· Huisartsenzorg: Citaat de Dokter (LHV), januari 2019 over zorgcontract 2019: “het sentiment rond het zorgcontract is negatiever geworden. De gemiddelde waardering is gedaald van 5,5 begin 2018 naar een 5,0” en “Huisartsen zien extra ruimte uit het Hoofdlijnenakkoord niet terug in het eigen contract” (bron + bron) · GGZ: citaat Skipr, 28 mei 2019: “84 procent van de instellingen heeft bij een of meer verzekeraars een verzoek tot bijcontractering gedaan in 2018. Van alle aanbieders die bijcontractering hebben aangevraagd voor 2018, heeft 68 procent een afwijzing ontvangen” · Fysiotherapie: Citaat zorgcontract 2019: “grote ontevredenheid over het huidige zorgcontract, redelijk gepercipieerd tarief voor reguliere zitting ligt op €38,-. 1 op de 4 praktijkhouders heeft voor 2019 een klacht ingediend over een zorgcontract. Klachtafhandeling is ver ondermaats” (en hier + blog) · Wijkverpleging: Citaat Zorgvisie, 8 mei 2018: “Wijkzorg zonder contract neemt toe: ondoelmatig of strijden tegen jakkerzorg? Steeds meer zorgaanbieders in de wijkverpleging kiezen voor het werken zonder contract. Een zorgelijke ontwikkeling, vindt de Nederlandse Zorgautoriteit. Maar volgens de stichting Zorgrecht kunnen veel zorgverleners niet anders” · Apothekers: onvrede over contracten (10 mei 2019), (15 maart 2018) · Logopedie: column, 13 augustus 2018; column, 4 april 2019; brief, 11 juni 2019 · Ergotherapie: bestuurslid 5 juli 2019 (citaat) |
Waarom wordt er zo weinig gebruik gemaakt van de Geschillencommissie?
De hamvraag is natuurlijk dat als de problemen in deze zorgcontractering zo groot zijn waarom er dan zo weinig gebruik wordt gemaakt van de Geschillencommissie? De 11 nieuwe afspraken kwamen tot stand onder de vlag van Het Roer Moet Om (HRMO). Hetzelfde HRMO laat per mail weten (citaat mail 28 maart 2019: ”de verzekeraars zoeken contact met de koepels en richten zich vervolgens tot de directies en/of besturen van de diverse regio-organisaties in het land. Waar die gang van zaken in uitmondt weten we ook al jaren: in het najaar kunnen we als huisarts weinig anders dan de contracten, die zich grotendeels over onze hoofden heen gevormd hebben, te tekenen bij het kruisje. Vanaf dit jaar moet het daarom anders. De huisarts moet zelf aan het stuurwiel”. De Begeleidingscommissie noemt zelf als oorzaak van het geringe gebruik de onbekendheid van hun bestaan. Ook zijn er genoemde drempels om de commissie in te schakelen: de te sluiten overeenkomst tussen partijen over de te benoemen arbiters, de nadere arbitrage/bindend advies/mediation-overeenkomst met de zorgverzekeraar, de duur van de procedure en de kosten van de procedure (zie ook artikel Zorgvisie). In de Kamerbrief noemt de minister als oorzaak: “Daarnaast sluit ik niet uit dat de volgende aspecten ook een rol spelen bij het relatief geringe aantal zaken dat is ingebracht bij de Geschilleninstantie: 1. De Geschilleninstantie is nog onbekend bij zorgaanbieders en zorgverzekeraars. 2. De problemen in het contracteerproces zijn minder groot dan verwacht. 3. Partijen lossen hun geschillen over de contractering onderling op”. De laatste twee argumenten lijkt mij wensdenken van de minister, daarvoor is de onrust en onvrede in het land der zorgcontractering te groot.
Eigen standpunt
Persoonlijk zie ik dat anders dan de minister. Zorgcontracten zijn individuele contracten en toezichthouders en rechters hebben altijd gesteld dat zorgverzekeraars niet verplicht zijn individuele onderhandelingen aan te gaan. Daarmee is het feitelijk einde verhaal. Ondertussen mogen de eigen beroepsverenigingen wel collectief allerlei afspraken maken over de inhoud, maar nooit over de tarieven. Terwijl elke ondernemer weet dat product en prijs 1 op 1 aan elkaar gekoppeld zijn. En dus staan zo bij de huisartsen 8000 praktijkhouders met een bestuurlijk akkoord in de hand tegenover vier grote verzekeraars. Verder was de manier waarop het verbod op collectieve tariefafspraken aan de beroepsgroep is meegedeeld ook niet erg fijnzinnig. (blog/blog/blog). En probeert dezelfde toezichthouder nu met een soort charmeoffensief alsnog duidelijk te maken dat veel dingen samen afspreken toch wel is toegestaan. Als in 2019 (Newcom, 22 februari 2019) 75% van de huisartsen zegt dat ze met het aangeboden zorgcontract hun praktijk niet op een gezonde manier te kunnen voeren, dan is er iets veel fundamenteler mis. (bv. dit!: blog/blog/blog/blog).
Tot slot
De BOZ (Bewust Ongecontracteerde Zorgaanbieder) heeft niets aan een geschillencommissie. Voor de aanbieders die wel een contract willen en voor inkopers die willen contracteren kan de Geschillencommissie (wel) goed werk doen. Waarbij er vast meer dan zeven geschillen zullen zijn. Helaas is het zo dat de weg van de vooruitgang soms deels loopt via het pad van de jurisprudentie. Hier het arbitragerecht. Want bij arbitrage wordt rechtgesproken door arbiters. Arbiters wijzen een vonnis dat voor alle partijen bindend is. Het vonnis van de arbiter heeft dezelfde ‘rechtskracht’ als een vonnis dat is gewezen door de overheidsrechter.
Eerdere blogs over contracteren
06.12.2013: Bij problemen met zorgcontractering kiest de rechter voor de overheid
04.02.2014: Wetswijziging geeft zorgverzekeraar een nog betere onderhandelingspositie
23.04.2014: Opheffen vrije artsenkeuze is in zorgakkoord onderdeel van politieke deal
04.06.2014: Besluit over keuzevrijheid voor zorgaanbieder wordt dans om de macht (1)
10.06.2014: Besluit over keuzevrijheid voor zorgaanbieder wordt dans om de macht (2)
06.06.2017: Winst zorgverzekeraars: niet uitkeren, maar in zorg herinvesteren
26.06.2017: Met een goede risicoverevening is slechts een verzekeraar voldoende
28.06.2017: De overheid moet voor zorgfinanciering de besluiten nemen
07.07.2017: Waarde populatiebekostiging en regiocontractering wordt overschat
14.07.2017: Praktijkkostenonderzoek huisartsen 2015 door NZa: 20 kanttekeningen
18.07.2017: Is minder marktwerking in het zorgstelsel nog een agendapunt (1)?
21.07.2017: Vragen/antwoorden over het praktijkkostenonderzoek
26.07.2017: Kader huisartsenzorg moet geheel benut worden
28.07.2017: De financiële toekomst van de huisartsenzorg
14.08.2017: Instroom en tarieven ketenzorg volop in beweging
21.08.2017: Afscheid bekostiging segment S3 is beste optie
29.08.2017: De kostprijs van de praktijkondersteuner
04.09.2017: Het contract bij zorginkoop
19.09.2017: Tariefprincipes en drempels van invloed op voortgang bekostiging
04.12.2017: Premiereductie betaald van zorggeld
07.12.2017: Huisartsenzorg heeft forse financiële injectie nodig
14.12.2017: Kort geding zorggroep verzekeraar gaat over meer dan een tariefconflict
21.12.2017: Actieve participatie burger nodig bij beheersen van zorgkosten
27.12.2017: Arbeidstijd
06.01.2018: Analyse niet-gecontracteerde zorg nodig voor goede zorgrelatie (1)
10.01.2018: Is minder marktwerking nog een agendapunt (2)?
11.01.2018: Als principe geen bonus, dat kan ook…
15.01.2018: Substitutie
19.01.2018: Hoeveel huisartsen zijn er nodig?
25.01.2018: Analyse niet-gecontracteerde zorg nodig voor goede zorgrelatie (2)
05.02.2018: Praktijkondersteuning huisarts is onmisbaar
14.02.2018: Er zijn (blijkbaar) twee soorten kostenonderzoeken
23.02.2018: Inzicht in prijs, dan pas uitzicht op een oplossing
08.03.2018: Praktijkverkleining bij huisartsen: de randvoorwaarden
12.03.2018: De zorg en de kunst van het kiezen
27.04.2018: Regionalisering van de zorg: wat willen burgers en zorgaanbieders?
28.04.2018: Bij kostenbeheersing in de zorg draagt ieder een bij
29.04.2018: Akkoord medisch-specialistische zorg heeft ook voor huisarts consequenties
16.05.2018: Hoe hard is het zorgbudget huisartsenzorg (1)?
17.05.2018: Hoe hard is het zorgbudget huisartsenzorg (2)?
22.05.2018: Politieke discussie nodig bij inzet van publieke middelen
25.05.2018: Ontregelen doe je daar waar je regels afspreekt
27.06.2018: GGZ-perikelen met impact, ook voor de huisarts
29.06.2018: Leiden stelselperikelen ook tot stelselwijzigingen?
01.07.2018: Het onderhandelaarsakkoord huisartsenzorg 2019 t/m 2022: een analyse
20.07.2018: Praktijkmanagement in de huisartsenpraktijk (2)
20.08.2018: Het waardegericht kunnen inkopen is een illusie
24.08.2018: Toekomstvisie belangrijk, de plannen erna belangrijker
05.09.2018: Preferentiebeleid: van kostenbeheersing tot perversiteit
12.09.2018: Verbod op winstuitkering aan zorgverzekeraars is een goede zaak
20.09.2018: Zoektocht naar maatregelen kostenbeheersing nog volop gaande
28.09.2018: Stelseldiscussie lijkt onontkoombaar: niet top-down, maar bottom-up
03.10.2018: De uitwerking van de hoofdlijnenakkoorden start nu
09.10.2018: Ondersteuning huisarts: op niveau praktijk, wijk of regio?
13.10.2018: Wouter Bos: “Stop met wegduiken voor pijnlijke keuzes in de zorg”
24.10.2018: Stringente sturing basiszorgtarief huisarts biedt beperkte financiële ruimte
03.11.2018: De ketenzorg gaat veranderen, maar in welke richting?
08.11.2018: Selectief commentaar NZa bij verschijnen monitor zorgverzekeringen
10.11.2018: Alleen met interventies zijn problemen in achterstandswijken oplosbaar
13.11.2018: Vrijheid burger bij keuze zorgaanbieder is belangrijker dan contractstatus
14.11.2018: De financiële staat van de huisartsenzorg (versie 27)
23.11.2018: De financiële staat van de huisartsenzorg (27): vraag/antwoord
29.11.2018: Bij financiering regionale zorg zijn centraal afgestemde spelregels nodig
04.12.2018: Lessen uit de schrapsessies als basis voor vervolg op (ont)regelen van zorg
11.12.2018: Zilveren Kruis komt afspraken uit het hoofdlijnenakkoord niet na
14.12.2018: Afspraken in de spoedzorgketen
15.12.2018: Aanpak betonrot in publieke zaak: groter denken, kleiner doen
03.01.2019: Toekomstvisie huisartsenzorg uitwerken met beleid
22.01.2019: Variabelen bij capaciteit huisartsenzorg bijtijds agenderen
01.02.2019: Schaarste personeel bedreigt zorg
04.02.2019: Duidelijker financieel kader bij betaling niet-gecontracteerde zorg
12.02.2019: Financiering praktijkondersteuning jeugd komt uit twee stelselwetten
16.02.2019: Het wisselen van huisarts nader bekeken
04.03.2019: Contracteerproces huisartsenzorg heeft reanimatie nodig (1)
06.03.2019: Financiële toets bij zorgstandaard eerst zelf uitvoeren
11.04.2019: Ketenzorg, hoe nu verder?
19.04.2019: Financiële tussenbalans huisartsenzorg in 2018
05.05.2019: De vijf ringen van het praktijkhouderschap
08.05.2019: Mag aantal uren verpleging in palliatieve zorg worden gemaximeerd (2)?
29.06.2019: Reactie op: (G)een huis voor de huisarts
01.07.2019: Contracteerproces huisartsenzorg heeft reanimatie nodig (2)
29.07.2019: Uurtarief huishoudelijke hulp permanent onderwerp van strijd