Het was wel weer een bewogen coronaweek. De nieuwe voorzitter van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek pleit voor het versneld vaccineren tegen covid (“doe niet zo krampachtig, het alternatief is erger”), de vakbond van verpleegkundigen schrijft een brandbrief richting kabinet met verzoek om maatregelen ten einde een zorginfarct te voorkomen, het Red Team wil een korte en snelle lockdown, een oproep van een ROAZ-voorzitter tot ingrijpen, het 82-ste OMT-advies al weer, terecht (weer) stellen dat (oplossing van) het covid-probleem méér is dan medisch, Verenso bericht dat bijna de helft van de specialisten ouderengeneeskunde denkt de kwaliteit van hun behandelingen in het verpleeghuis de komende tijd niet op het gewenste niveau te kunnen houden, 81% van de huisartsen meldt dat de duur van het fysieke consult in de afgelopen tijd is verlengd van 10 naar 20 minuten omdat de patiënten die wel naar de praktijk komen gemiddeld meer tijd nodig hebben, het versneld (moeten) afschalen van reguliere ziekenhuiszorg, leren dansen omdat het reproductiegetal niet lager zal worden dan 0,8, nogmaals het belang van ventilatie in binnenruimte om virusverspreiding tegen te gaan, het RIVM meldt dat het effect van de coronamaatregelen inmiddels goed is te zien vanwege het keerpunt (of kruispunt?) van de daling van het percentage positief geteste mensen, een verlenging van de politieke soap rond de zorgsalarissen, het beddentekort nogmaals bevestigd zien, uitzicht op sneltesten, gevormde antilichamen tegen het virus blijven 5 maanden bescherming bieden.
En deze week 44 verlengde ook de belangrijkste crisismanager zijn politieke contract.
Deze blog gaat over het eerste kernpunt, ná(ást) de eerste verdedigingslinie, bij bestrijding van infectieziekten: het testbeleid! Terugkijkend met citaten: “testen heeft geen zin, te weinig testmateriaal, alleen indien burger afkomstig is uit China of Italië, alleen in het ziekenhuis nog nodig, te weinig testcapaciteit, wij kunnen het aan, per 1 juni testen, testen en testen, maar niet testen zonder klachten, start prioritair testen (wie wel/niet?), oplopende wachttijd voor dat testen, discussie: waarde PCR-test en/of antigeentest, etc.”
Een nieuwe beleidsmatige aanpak voor het testen
Om het doel van de huidige teststrategie, het bestrijden van de infectieziekte en het continueren van economie en samenleving, te bereiken, krijgt het hele testgebeuren, zo laat de minister weten, een andere aanpak. Het aantal testmogelijkheden wordt flink uitgebreid, sowieso nodig in elk van de vier risiconiveaus van de ‘routekaart coronamaatregelen’ (15 oktober 2020). Te bereiken met uitbreiding van regionale testcapaciteit, inzet buitenlandse laboratoria, bouw van hoogvolume laboratoria, inzet testrobots en gevalideerde sneltesten (antigeentest, LAMPtest, ademtest) etc.
Om alles in goede banen te leiden is eerder het Landelijk Coördinatieteam Diagnostische Keten (LCDK) opgericht, als uitvoerende dienst van de Rijksoverheid. Het LCDK met de nieuwe naam “Dienst Testen i.o.” (in oprichting) coördineert de opschaling van de testcapaciteit voor corona, faciliteert samenwerking binnen de gehele diagnostische keten en moet toekomstvast zijn in de zin dat deze ‘Dienst’ ook mogelijke toekomstige pandemieën aankan.
Meer testen, op meer plekken
Het motto binnen het landelijk programma “Ontwerp Fasering Testen” (OFT) wordt: meer testen, op meer plekken met de juiste test, op het juiste moment, op de juiste doelgroep, met de juiste afnametechniek, alles met een juiste fysieke en ICT-gekoppelde testinfrastructuur. Voor steeds dat “juist” wordt met hulp van de RIVM een nieuwe “LCI-richtlijn” ontworpen, die wordt afgestemd met OMT, Inspectie en vereniging van bedrijfsartsen.
Het programma ‘OFT’ zal bestaan uit drie sporen
- De basistestinfrastructuur voor mensen met klachten met toevoegen van testlocaties aan de huidige GGD-PCR-locaties. Ook laagdrempelig beschikbaar bij uitbraken in zorginstellingen en bij de meest kwetsbaarste medeburgers. Uitbreiding en versnelling die tot stand komt door samenwerking van meerdere partijen (ministeries VWS en EKZ, VNO-NCW, bedrijfsleven, GGD-GHOR, TNO, Defensie). Het nieuwe testen moet zo een kickstart krijgen, aldus de minister.
- Aanvullend testspoor voor werkgevers, die straks op eigen initiatief conform de nieuwe richtlijn sneltesten kunnen inzetten voor eigen personeel.
- Thuis testen op corona, door individuele burgers zelf uit te voeren, is gewenst, maar nog niet uitvoerbaar vanwege het ontbreken van gevalideerde testen. De eerste pilots kunnen hier op zijn vroegst het eerste kwartaal 2021 starten.
|
Huidige gegevens over testen bij COVID-19 (bron: Kamerbrief minister, 27 oktober 2020) |
|
· Afgenomen testen: 425.600 per week, dus 60.800 per dag (week 42) en 439.200 per week en dus 62.700 gemiddeld per dag (week 43) · Aantal meldingen positieve test: 55.587 gemeld bij RIVM, waarbij 15,2% positieven in de GGD-testlocaties (week 42) en 67.542 gemeld bij RIVM, waarbij 17,9% positieven in de GGD-testlocaties · Het aantal en percentage opgestarte en afgeronde BCO’s met een indicatie daarvoor is 45.578 ofwel 81,1-81,6% van de contactinventarisaties · Het percentage mensen met nieuwe klachten dat bereid is zich te laten testen is 42% · De gemiddelde tijd tussen inplannen van een afspraak en de testafname is 35,6 uur (week 42) en 29,4 uur (week 43) · De gemiddelde tijd tussen de testafname en testuitslag is 34,1 uur (week 42) en 31,8 uur (week 43) · De gemiddelde tijd tussen inplannen testafspraak en testuitslag is 69,7 uur (week 42) en 61,2 uur (week 43) · De gemiddelde tijd tussen inplannen testafspraak en testuitslag voor prioritair testen (zorgpersoneel en onderwijs via GGD-testlocaties) is 35,2 uur (week 42) en 29,6 uur (week 43) · Op dit moment hebben de GGD ’en 4.500 fte beschikbaar voor BCO. Dat zal tot medio december worden opgeschaald tot ongeveer 6.840 fte. · De CoronaMelder geeft nu zo’n 1.400 meldingen per dag. · De door de minister genoemde streefnorm bij testen en uitslag is 2 x 24 uur: deze norm wordt nu niet gehaald, maar blijft wel de doelstelling. Citaat: “Op dat moment kan een besluit worden genomen over het uitbreiden van het testbeleid naar mensen zonder klachten die een risico hebben gelopen op besmetting.” Minister verwacht dat gevalideerde sneltesten voor mensen zonder klachten pas in december beschikbaar zijn. De eerste groepen die hiervoor in aanmerking komen, zijn de mensen die in beeld komen uit het BCO, via de Coronamelder en inkomende reizigers uit hoog risicolanden. · Minister verwacht eind november 90.000 testen per dag nodig te hebben: door GGD-teststraten, voor klinische zorg (ziekenhuis, huisarts, verpleeghuis) en commerciële testen. Dit staat los van de introductie van sneltesten. · Er komen 7 XL-testlocaties extra voor PCR-testen en gevalideerde sneltesten. Ook op huidige testlocaties komen sneltesten beschikbaar. Mogelijk met hulp van mobiele units die wijkgericht gaan testen. · Vanaf november zijn 4 miljoen antigeentesten per maand ingekocht en beschikbaar, waarvan 1 miljoen voor het eerste spoor. · Voor het gebruik van sneltesten heeft de IGJ als toezichthouder gemeld (bericht, 22 oktober 2020) dat een BIG-geregistreerde arts betrokken is bij uitvoering coronatests op niet-GGD testlocaties. · De eerste testrobot zou januari 2021 beschikbaar zijn en zou 24/7 maximaal 20.000 testen aankunnen. · Het streven is om begin 2021 in het eerste spoor 100.000 tot 130.000 testen per dag af te kunnen nemen binnen 24 uur. |
Tot slot
De dagkoers van het aantal bij de RIVM bekende besmette personen met een positieve PCR-test is dagelijks onderdeel van de persconferentie en het NOS-journaal. Tevens wordt deze dagkoers gebruikt om een indruk te geven over de ernst van het verloop van de ziekte COVID-19. Zo kent men de “Infection Fatality Rate” (IFR) wat het percentage weergeeft tussen het aantal overlijdens door COVID en het aantal positief getesten. Of de “Infection Hospitalisation Rate” (IHR) die de kans weergeeft op ziekenhuisopname na een positieve test. Een IHR die ook wordt beïnvloed door inspanning van eerste lijn en/of verpleeghuis.
Duidelijk is dat als door niet (mogen) testen asymptomatische dragers niet in beeld zijn en/of de testbereidheid afneemt al dan niet door oplopende wachttijden of coronamoeheid en/of meldingen vanuit de app geen testvervolg krijgen en/of nog andere mensen zonder testmogelijkheid zonder klachten maar met (wel) besmettingsrisico en/of het gegeven dat een besmet persoon niet zelf besmettelijk voor een ander ander hoeft te zijn en/of de door commerciële labs positief getesten niet (altijd) meegeteld bij de dagkoers, de genoemde en leeftijdsafhankelijke IFR/IHR-getallen incompleet zijn.
Duidelijk is verder dat de opbrengst van de keten Testen-BCO-Isolatie ter bestrijding van een infectieziekte in de tweede verdedigingslinie gebaat is bij drie sterke schakels, waaronder schakel I: het testen.
De nu getoonde ambitie om met een ander testbeleid, zijnde het OFT als nieuwe mega-operatie, het testen tot een succes te maken, kan een bijdrage leveren aan het voorkomen van een derde golf en het continueren van economie en samenleving.
Naschrift:
De wekelijkse groei van het aantal besmettingen in Nederland laat in de dagkoers nu een vertraging zien. Vandaag of morgen wordt bekend gemaakt of verder beperkende maatregelen bij deze tweede golf wel/niet worden ingevoerd.
Eerdere blogs over COVID-19
19.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (01) (de consequenties volksgezondheid)
23.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (02) (gevolgen economie en geld printen)
26.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (03) (over sociale en mentale gevolgen)
28.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (04) (met testbeleid naar 3 groepen)
30.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (05) (met uitstelzorg, aanpak en compensatie)
02.04.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (06) (beleidsmaatregelen o.b.v. kennisbundeling)
04.04.2020: Verhoogde urgentie aanpak tekorten geneesmiddelen (altijd al, zeker nu in coronatijd)
07.04.2020: Contractafspraken: andere context, ander contract? (andere afspraken in COVID-19 tijd?)
10.04.2020: Tekort beschermingsmateriaal voor zorgverlener én patiënt een treurig feit
19.04.2020: Het bron- en contactonderzoek bij COVID-19 kan ook zonder app (BCO zelf uitvoeren)
22.04.2020: Het bron- en contactonderzoek bij COVID-19 heeft last van het afwentelvirus (GGD)
24.04.2020: Verhoogde testcapaciteit COVID-19 wordt niet volledig benut (de beschermende COVID-keten)
05.05.2020: Van het nieuwe abnormaal naar het normale normaal (maatregelen heropenen economie)
09.05.2020: Conclusie: voor elke burger goed neusmondmasker voorradig (anders schijnveiligheid)
12.05.2020: Een financiële kluwen: lenteherberekening en catastroferegeling (compensatie 21 ZV’s)
16.05.2020: Economie en volksgezondheid zijn onlosmakelijk verbonden (maatregelen economie + zorg)
20.05.2020: Extra taken (blijkbaar) voor huisartsen in coronatijd (bij testen mantelzorgers en toedienen LMWH)
01.06.2020: 0800-1202 (het nieuwe testbeleid voor elke burger met coronaklachten, 3 mnd. na 1e patiënt)
08.06.2020: Na WHO-advies: frequent gebruik mondmaskers het nieuwe normaal? (ruime indicatie)
22.06.2020: Regelen onafhankelijke evaluatie eigen coronabeleid is (ook) taak overheid (en nodig)
10.07.2020: Inzicht in verspreiding coronavirus als fundament voor maatregelen (1,5 mtr., Goudsmit)
13.07.2020: Urgentie de bevolking méér proactief te gaan testen (asymp. dragers + superverspreiders)
18.07.2020: Gaat de beroepsgroep van huisartsen het coronabeleid nog evalueren? (PBM)
23.07.2020: Toename besmettingen vraagt intensievere maatregelen bij T-BCO-I (meer/beter)
24.07.2020: Gevraagde experts komen al binnen paar dagen met advies voor minister (TTI)
30.07.2020: Mondkapje ja/nee? Beslis zelf! (blokkade medisch, juridisch, gedrag, communicatief)
07.08.2020: Wanneer elke dag telt… (gevolgen van uitstel T-BCO-I + uitstel beleid/maatregelen)
13.08.2020: Overheid faciliteer GGD maximaal (1)(T-BCO-I immers na gedrag enigste wapen in strijd)
15.08.2020: Huisartsen willen beter testbeleid met terugkoppeling uitslagen virustest (test!)
18.08.2020: Overheid faciliteer GGD maximaal (2) (hulp bij T/BCO, ofwel hulp bij opschalen)
22.08.2020: Inzet IC-verpleegkundigen onder het vergrootglas (IC-capaciteit + hun randvoorwaarden)
01.09.2020: Beleid vaccinontwikkeling goede testcase Europese samenwerking (inkoop/spreiding)
04.09.2020: Bij coronadiagnostiek te lang gewacht inschakeling diagnostische centra (EDC’s)
20.10.2020: Zet nu (ook) sneltesten in bij corona-aanpak! (sneltest scoort beste tav besmettelijkheid)