De jeugd-GGZ en de noodklok luiden gaan al jaren hand in hand (blog, 2017). Maar de situatie zoals die de laatste maand is beschreven, is feitelijk voor kind en maatschappij onacceptabel.
Drie weken geleden was hier in bredere zin de jeugdzorg al onderwerp van gesprek (blog). Vastgesteld werd toen dat de jeugdzorg in NL te maken heeft met een randvoorwaardelijk én een zorginhoudelijk probleem. Dat geldt heel specifiek ook voor de jeugd-GGZ als onderdeel van deze jeugdzorg, waarbij vanaf 2015 alle jeugdzorg valt onder de Jeugdwet. Wat viel er de laatste weken verder nog te horen of te lezen over de problemen in de jeugd-GGZ?
Nieuwscitaten van de laatste weken m.b.t. de urgentie bij en nood in de jeugd-GGZ
|
· Men loopt steeds meer vast bij alles wat complex en urgent is en wat continue zorg nodig heeft. De crisisdiensten lopen over en daar komt bij dat corona ook een groot effect heeft op stemming en psychiatrische problematiek. Daardoor zien wij een forse toename in aanmeldingen bij de kleine praktijken, die het werk niet aan kunnen en het vervolgens aanbieden bij de crisisdienst · Ggz-instellingen kunnen de druk niet aan, de wachtlijsten zijn lang en thuis wordt de situatie inmiddels onhoudbaar · Instellingen hebben onvoldoende personeel en geld om de complexe hulpvragen aan te pakken · Nu is in een regio de wachttijd voor specialistische hulp opgelopen tot een jaar en staan daar 1.000 kinderen en jongeren op de wachtlijst. Sommige aanbieders van jeugd-ggz nemen alleen nog crisisaanmeldingen aan en hebben aanmeldingen voor reguliere zorg stopgezet · Gemeenten hebben massaal dezelfde methode omarmd om jeugdzorg in te kopen. Dit model – open house – zorgde voor een stortvloed van nieuwe zorgaanbieders, allemaal op zoek naar omzet. Maar het blijkt ondoenlijk om al die aanbieders te managen, laat staan ze te controleren. Dat was een bijzonder dure les: inmiddels zijn veel gemeenten hun grip op het jeugdzorgbudget kwijt · De JA (Jeugdautoriteit) heeft een onderzoek uitgevoerd naar de financiële positievan jeugdhulpaanbieders. Hieruit blijkt dat 81 van de 226 onderzochte jeugdhulpaanbieders een verhoogd risico hebben op continuïteitsproblemen: Concreet: 81 (36%) aanbieders worden aangemerkt als hoog risico; 90 (40%) als middel risico en 55 (24%) aanbieders worden aangemerkt als laag risico. · Kinderen ouder dan twaalf met complexe problemen zoals eetstoornissen, depressie en suïcidaliteit krijgen niet de hulp die ze nodig hebben, aldus de inspectie. De wachttijden kunnen tot een jaar oplopen en er staan momenteel duizenden kinderen op de wachtlijsten. Voor een deel bestonden deze problemen al, maar ze zijn verergerd door de coronacrisis. Corona heeft de problematiek die er al was voor de jeugd-ggz verder vergroot, verdiept en verscherpt · We zien een uitputtingsslag. Medewerkers die uitgeput raken omdat ze zorg willen verlenen en dat niet meer kunnen omdat ze met te weinig mankracht zitten. We zien zorginstellingen die ‘nee’ moeten verkopen terwijl ze zien dat er echt hulp verleend zou moeten worden. We zien ook de hulpeloosheid van ouders. Het is noodzakelijk dat er nu snel wat gebeurt · Kinderpsychiater: ”Als een kind suïcidaal is of een eetstoornis heeft, en in een dorp woont, dan moet de gemeente kiezen: ga ik mijn zwembad openhouden of ga ik dit kind de juiste zorg bieden” · Ook demissionair staatssecretaris Paul Blokhuis erkent dat ggz-instellingen op dit moment onvoldoende hulp bieden aan mensen die dringend psychische hulp nodig hebben en lang op de wachtlijst staan. · Uit een peiling die Pointer in samenwerking met MIND heeft gedaan onder 437 respondenten uit hun achterban blijkt dat 50 procent van de mensen met ervaring in de ggz ooit is afgewezen voor behandeling |
Beschouwing
Hoeveel noodklokken moeten er nog geluid worden? Bij de randvoorwaardelijke kant van het probleem jeugd-GGZ ontbreekt zicht op de besteding van het zorggeld. Een conclusie die Follow the Money (FTM) heeft getrokken met hun veelzeggende conclusie dat het tekort “een miljardenschip in de mist” is. Het land is ten behoeve van jeugdzorg opgedeeld in 42 regio’s en binnen die regio’s zijn sinds 2015 de gemeenten financieel verantwoordelijk voor de jeugdpsychiatrie.
Het financieringsprobleem van de jeugdzorg lijkt na een conflict tussen gemeenten (decentrale overheid) en Rijksoverheid (centrale overheid) uit te monden in een arbitragezaak (blog). Maar dit kan nooit een reden zijn gepaste noodzakelijke zorg uit te stellen of af te wijzen. Het is hier eerst een zaak, nu de Inspectie zich zo duidelijk heeft uitgesproken, dat de toezichthouder van tevens de zorginkoop actie richting de gemeenten onderneemt.
Rol Jeugdautoriteit (JA), ook bij inkoop
Per 1 januari 2019, dus pas vier jaar na de start van de Jeugdwet, is er specifiek een Jeugdautoriteit (JA) als onderdeel van het ministerie van VWS. Het doel van de Jeugdautoriteit is om de continuïteit van cruciale jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering te borgen. Zo nodig door partijen aan te spreken op zorgcontinuïteit, zo nodig door liquiditeitssteun te regelen en zo nodig door bestuurlijke maatregelen voor te bereiden ten behoeve van de minister van VWS. De JA die recent zelf heeft gerapporteerd dat bij 76% van de aanbieders er een risico is betreffende de zorgcontinuïteit, zal bij de demissionaire minister dit duidelijke signaal moeten afgeven. Nu!
Tot slot
Het blijft zeer opmerkelijk dat het fenomeen “zorginkoopplicht” nu al voor de vierde keer in korte tijd onderwerp is binnen deze blog. De vorige keren betrof het zorg uit de Zorgverzekeringswet (blog/blog/blog), nu de Jeugdwet. Laat met arbitrage het financiële deel worden geregeld, maar laat (ondertussen) het kind wat jeugd-GGZ nodig heeft niet de dupe worden. Het is mij onduidelijk waarom we elke dag horen hoeveel mensen er op de IC liggen, maar niet hoeveel mensen/kinderen er in geestelijke nood verkeren.
Eerdere blogs over jeugdzorg, jeugd-GGZ en de Jeugdwet
25.02.2014: De nieuwe Jeugdwet ziet het levenslicht (lange aanloop naar 2015…)
17.04.2017: Contractering bij decentralisatie: vastlopen in bureaucratie (en matige waardering)
08.06.2017: Kinderpsychiaters luiden de noodklok: zo kan het niet verder met de jeugd-GGZ
18.12.2017: Huisarts heeft verwijsrecht binnen de Jeugdwet (moet steeds herhaald worden…)
05.02.2018: Evaluatie Jeugdwet vraagt snel om vervolgacties (trage transformatie na 3 jaar)
05.02.2018: Praktijkondersteuning huisartsenzorg is onmisbaar (o.a. jeugd-GGZ)
11.10.2018: De transformatie van de jeugdzorg: een magere tussenstand (alweer mager…)
10.11.2018: Alleen met interventies zijn problemen in achterstandswijken oplosbaar (verschillen)
07.12.2018: Maak ook bewegen en lichaamshouding van jeugd onderdeel van preventie
10.01.2019: Aanbevelingen voor betere uitvoering van Jeugdwet (“aanbestedingswaanzin”)
26.01.2019: Modern functionerend wijkteam vraagt om andere randvoorwaarden (CPB/wijkteam)
12.02.2019: Financiering PO-jeugd valt onder twee wetten (Zvw: psyche en Jeugdwet: psychiatrie)
18.03.2019: Wachten op het wegwerken van wachtlijsten (zorginkoopplicht t.o.v. premiebetaler)
04.07.2019: Samenhang is ZINVOL: Zorgwetten + Inhoud + Nastreven + Voorwaarden + Organisatie + Logistiek
11.07.2019: Wordt onvrijwillige zorg straks wel vrijwillig gegeven? (hopelijk wel…, Wzd)
20.07.2019: Méér tijd voor patiënt: van incidenteel naar structureel (voor huisarts beschikbaar)
02.09.2019: Wie de toekomst koestert, zet in op jeugd (zorgelijke punten bij jeugd)
12.11.2019: Les van Jeugdwet: van decentralisatie (weer) richting recentralisatie (goede weg terug)
27.12.2019: Financiële staat: vraag/antwoord (09) (GGZ, POH-GGZ, Jeugdwet, extra werk ANW)
26.05.2020: Inzet ondersteuner integreert jeugdzorg beter (multicausale problemen, in dienst gemeente)
18.03.2021: Ook passende jeugdzorg op zoek naar passende bekostiging (Jeugdwet + VNG/IGJ)