Deze week werd het faillissement uitgesproken van huisartsenketen Co-Med Zorg BV (Rechtbank, 5 juli 2024). Wat zijn de lessen voor de toekomst? Gebruikelijk bij een dergelijk faillissement is een terugblik wat er allemaal fout is gegaan. Welnu, dat ga ik niet doen, is ook te veel om te noemen. Wat er misging, is al uitgebreid beschreven, ook wat betreft de zorg en consequenties voor achterblijvende patiënten. Daarom verwijs ik naar artikelen/bijdragen van media over (de aanloop naar) dit faillissement, allen publiekelijk zichtbaar gemaakt ná mijn laatste blog over dit onderwerp. Met nog wél een korte samenvatting.
25.04.2024: Te beschouwen thema’s bij commerciële bedrijfsketens huisartsenzorg (ingreep IGJ)
Terugblik Co-Med in media: in chronologie ná 25 april 2024
(NRC, 21 mei 2024) + (NOS, 21 mei 2024) + (VWS, 21 mei 2024) + (Tubantia, 27 mei 2024) + (NRC, 29 mei 2024) + (Medrie, 31 mei 2024) + (Stentor, 31 mei 2024) + (NOS, 4 juni 2024) + (Volkskrant, 4 juni 2024) + (NRC, 4 juni 2024) + (NRC, 7 juni 2024) + (VWS, 7 juni 2024) + (Volkskrant, column, 12 juni 2024) + (Volkskrant, 15 juni 2024) + (Skipr, 15 juni 2024) + (NZa, 17 juni 2024) + (Skipr, 18 juni 2024)+ (Volkskrant, 19 juni 2024) + (NOS, 19 juni 2024) + (NOS, 19 juni 2024) + (Persbericht, 20 juni 2024) + (Medisch Contact, 20 juni 2024) + (NZa, 20 juni 2024) + (Volkskrant, 20 juni 2024) + (Volkskrant, 21 juni 2024) + (NRC, 21 juni 2024) + (Volkskrant, 22 juni 2024) + (IGJ, 26 juni 2024) + FD, 26 juni 2024 + (VWS, 27 juni 2024) + (IGJ, 27 juni 2024) + (ZorgICTzorgen.nl, 28 juni 2024) + (AD, 30 juni 2024) + (NOS, 3 juli 2024) + (Limburger, 5 juli 2024) + (EenVandaag: 3 juli 2024: hier/hier/hier) + (Volkskrant, 5 juli 2024) + (NRC, 5 juli 2024) + (Limburger, 6 juli 2024) + (NOS, 9 juli 2024) + (Zorgvisie, 9 juli 2024).
Samengevat
Bij het drama rondom Co-Med vielen een aantal zaken op. Het businessmodel van Co-Med leunde erg op kostenreductie, naast het incasseren van volledige inschrijftarieven. Bij het recente laatste kostenonderzoek over het jaar 2022 (blog) blijkt dat de totale omzet van deze inschrijftarieven in 2022 gemiddeld al 41,8% is van de jaaromzet omvat (Bijlage 1, verantwoording, pg.44). Bij onjuist toegepaste reductie op kosten derhalve een makkelijk verdienmodel.
Toen het misging met zorg en praktijkvoering bij Co-Med praktijken startten de toezichthouders (IGJ/NZa) een onderzoek, wat lang duurde alvorens het kwam tot een rapportage (blog), met uiteindelijk een weinig verheffende conclusie (blog, 13 maart 2024). Conclusie IGJ/NZa: “We ervaren op dit moment onvoldoende mogelijkheden in sturing op deskundigheid van bestuurders, onvoldoende toetsbare normen ten aanzien van de werking van de financiële bedrijfsvoering en onvoldoende normen voor financiële ratio’s in de zorgwetgeving.”
Het zijn uiteindelijk na 4 jaar praktijkvoering de zorgverzekeraars geweest, aanvankelijk enthousiast over deze nieuwkomer, die huisartsenorganisatie Co-Med naar de uitgang hebben geloodst door de overeenkomsten op te schorten. De gezamenlijke verzekeraars verklaarden daarbij in juni dat er onvoldoende vertrouwen is dat de organisatie goede zorg en continuïteit van zorg kan leveren. Maar zij hadden er beter aan gedaan veel eerder, of zelfs vooraf, in te grijpen. Opvallend hierbij is nu hun gezamenlijk optreden. Als dat in geval van calamiteiten (blijkbaar wel) mag binnen de Mededingingswet, waarom wordt dit collectief landelijk optreden niet vaker ingezet bij crisissen in de (huisartsen)zorg?
Tot slot vielen op de vele (dreigende) jurisprudentie en verhalen van ondermaatse zorg. Wat heeft dat veel narigheid en negatieve energie opgeleverd.
Richting de toekomst
Na dit treurige schouwspel rondom Co-Med wordt het tijd vooruit te kijken. De deze week door de huisartsverenigingen en DBH gestarte petitietekst luidt: “Zorg voor de basis, dan zorg je voor de huisartsenzorg. De patiëntenzorg van de huisarts is de basis van de zorg voor alle Nederlanders. Het is cruciaal dat iedereen in Nederland een eigen huisarts heeft waar burgers laagdrempelig terecht kunnen, want mensen met een vaste huisarts leven gezonder én langer. Daarom is het cruciaal dat de huisartsenzorg bereikbaar en beschikbaar blijft voor iedereen.”
Wat is het doel m.b.t. de toekomst? Eerder de organisatievisie zo verwoord (hier)…
|
Huisartsenzorg als schakel in een landelijk dekkend netwerk van samenwerkende praktijkhouders, lokaal werkend met andere disciplines in een wijknetwerk, is de beste garantie toegankelijkheid (hier/hier) en kwaliteit van huisartsenzorg te borgen (hier/hier/hier). Voor de acute zorg in ANW-tijd is dat een regionaal netwerk. Onderdeel van de organisatie kán zijn, primair en/of second best, een selectie van ‘ondersteuning‘ aan de achterkant’ (ICT, voorraadbeheer, inkoop, personeel, boekhouding, contracten, coaching, feedback, leidinggeven, organisatorische efficiëntie, werkprocessen, zoals zelfsturing e.a.) zodat belangrijke functies en waarden van de huisartsenzorg/wijkzorg i.h.a., zoals ‘kleinschaligheid aan de voorkant’, behouden kunnen blijven. |
Hier houdt in persoon mijn bemoeienis op. De 5W1H uitwerking ligt op het bord van de beroepsgroep met steun van beleidsmakers. Er gaan meer wegen naar Rome, meer dan alleen de meest primaire weg.
Een landelijk dekkend en goed functionerend netwerk van huisartsen(teams) komt er alleen bij investering in kostendekkende tarieven m.b.t. levering van noodzakelijke toekomstbestendige waarde toevoegende duurzame huisartsenzorg (blog). Daarbij geldt: des te beter dit wordt geregeld, des te oninteressanter is het voor een commerciële partij om in te stappen. Huisartsenzorg hoort in de dagelijkse praktijk qua organisatie en uitvoering zoveel als mogelijk in handen te liggen van huisartsen zelf en diens team. Met een sterke brancheorganisatie (eronder, erboven, maar vooral ernáást) en met enige MKB-competentie bij de praktijkhouder hoeft dat niet zo moeilijk te zijn.
Het doel bereiken (1)
Om tot goede netwerken te komen zijn sterke schakels nodig. Een sterke schakel betekent dat het huisartsenteam in dat lokale netwerk (hier/hier/hier) primair werkt met een vaste populatie (hier).
18.09.2017: Aandacht persoonsgerichte zorg is terecht, maar is niet nieuw (altijd al zo geweest)
08.10.2021: Het hebben van een vaste huisarts leidt tot betere zorguitkomsten (3 indicatoren)
04.11.2022: Politiek aan zet: vaste zorgrelatie geeft werkplezier en betere zorg (aanpak G-Br.)
08.05.2023: Behoud van kernwaarde continuïteit als baken van vooruitgang (commercie/ketens-contract)
En voor de goede orde: het werken met een vaste populatie geldt óók voor resultaten bij digitale huisartsenzorg via gewenste (hier) hybride zorgpaden (hier + hier + hier + hier + hier + hier + hier).
18.03.2024: Zorg voor ONI en NONI (Zorgplicht ZV/maatregel NZa/NHG bouwblok organisatie)
Het doel bereiken (2)
Inmiddels heeft het ministerie de aanbevelingen van het IGJ/NZa-rapport overgenomen (hier/hier). Daarover verscheen al eerder een blog (blog, 13 maart 2024), derhalve geldt het aldaar beschreven commentaar op de uitkomsten van het rapport van beide toezichthouders nog steeds.
Slotwoord uit rapport toezichthouders: (conform nieuwe Toekomstvisie huisartsenzorg 2025-2030 óf het ZN-document, 26 juni 2023?)
Parallel daaraan is er ook nog een landelijke discussie gaande over wel/geen noodzaak van private equity (PE) in de zorg (hier/hier/hier/hier/hier). Echter een zuiver PE-aandeel in huisartsenzorg is (nog?) gering. Als huisartsenzorg een nutsfunctie heeft/houdt (zie petitietekst), kan dit zo blijven.
Tot slot
De overheid roemt vaak het privaat ondernemerschap in de zorg, maar vult in de huisartsenzorg nagenoeg top-down alle kaders in. Met ‘hulp’ van allereerst de ZBO’s (blog/blog) en daarnaast de ‘hulp’ van inkopende verzekeraars (blog/blog). Een van de manieren om dit tij te keren is het bieden van transparantie van eigen grenzen en het herijken van bestaande contracten (blog/blog/2025/2025). Werken aan én in een landelijk dekkend netwerk van huisartsenteams met vaste populaties is een uitdagende, doch mooie stip op de horizon om huisartsenzorg toekomstbestendig te houden. Mijn stellige indruk is dat dit met slaan van de juiste piketpalen bij organisatie en uitvoering mogelijk is.
Eerdere relevante blogs over Co-Med, eigenaarschap praktijk en zorgcontractering
19.03.2020: Maak het praktijkhouderschap huisarts aantrekkelijker (aantal, bekostiging, spreiding)
05.11.2020: Bij huisartsenzorg blijkt eigenaarschap praktijk van secundair belang (1) (Quin ACM NZa)
07.09.2021: Bij huisartsenzorg (b)lijkt eigenaarschap van secundair belang (2) (fout: van primair belang)
08.10.2021: Het hebben van een vaste huisarts leidt tot betere zorguitkomsten (3 indicatoren)
04.11.2022: Politiek aan zet: vaste zorgrelatie geeft werkplezier en betere zorg (aanpak G-Br.)
09.01.2023: Leidt actuele goodwilldiscussie tot ander overnamebeleid huisartspraktijk? (Co-med)
22.02.2023: Kostenvergoeding huisvesting huisartspraktijk vraagt nieuwe berekening (IZA/PKO)
04.04.2023: Zélf richting geven aan sturing zorgaanbod en bedrijfsvoering (Commercie,PKO,IZA etc.)
07.04.2023: Rapport “De basis op orde”, nu voortgang aan IZA-thematafel 1e lijn (RVS-IZA/OECD)
08.05.2023: Behoud van kernwaarde continuïteit als baken van vooruitgang (commercie/ketens-contract)
27.05.2023: Huisartsen stellen beroep in bij hoogste rechter economisch bestuursrecht (CBb)
13.06.2023: Zorgcontractering is complex gemaakt (1) (IZA, transformatie, beoordelingskader, ongelijkwaardig)
15.06.2023: Zorgcontractering is complex gemaakt (2) (minister spoorboek, nieuwe Handreiking contract)
19.06.2023: Zorgcontractering is complex gemaakt (3) (bijdragen advocaatkantoren contract)
22.06.2023: Zorgcontractering is complex gemaakt (4) (NZa monitor contractering 2022)
25.08.2023: Oordeel toezichthouders private equity in huisartsenzorg laat te lang op zich wachten
11.09.2023: Zet in IZA primaire zorg centraal, niet het schaalniveau van organiseren (regio))
30.10.2023: Huisartsen strijden terecht voor rechtvaardiger tarief basiszorg (CBb/beschikking)
06.12.2023: Passend contract ook in IZA-tijdperk moeizaam te realiseren (rechtszaken/betaaltitel)
22.12.2023: Bestuursrechter dwingt NZa huisartstarieven nader te herijken (CBb/’kostendekkend’)
08.01.2024: Laat verschil bekostiging 1e en 2e lijn geen spelbreker zijn in samenwerking
27.02.2024: Kanttekeningen bij visie eerstelijnszorg 2030 (historie, regio, GR, AMW, gemeente)
13.03.2024: Beperkt toezicht geeft huisartsenzorg leverende bedrijfsketens veel vrijheid (NZa)
18.03.2024: Zorg voor ONI en NONI (Zorgplicht ZV/maatregel NZa/NHG bouwblok organisatie)
16.04.2024: Naast zorgverleners ook wetgever, toezichthouder, inkoper aan zet bij invulling medische Wlz-zorg
25.04.2024: Te beschouwen thema’s bij commerciële bedrijfsketens huisartsenzorg (ingreep IGJ)
11.06.2024: Tussentijdse evaluatie Integraal Zorgakkoord roept vraag op: hoe nu verder?
25.06.2024: Financiële staat: vraag/antwoord (19) (n.a.v. tussentijdse evaluatie Integraal Zorgakkoord)
28.06.2024: Zorgcontractering als speelbal van beleid (wijzigingen zorgcontractering: Mous/Maverick)
Hallo Anton !
Het hele gedoe rond Co-med zijn voor een belangrijke indicatie dat je dus geen economische logica moet gaan toepassen in een spitinomische omgeving. Dan krijg je perverse uitkomsten. Nog even voor de duidelijkheid: ‘Economie’ staat voor ‘de wetten van het huis’. ‘Grootschaligheid’ is een belangrijk kenmerk. ‘Spitinomie’ staat voor ‘de wetten van het thuis’. ‘Kleinschaligheid’ en ‘face-to-face’ zijn hiervan belangrijke kenmerken. ‘Zorg’, ‘onderwijs’ e.d. activiteiten zijn altijd ‘kleinschalig’. Wat Co-med probeerde was deze twee logica’s door elkaar heen gebruiken. Met als gevolg de perversiteiten die je beschrijft.
Wat Co-med probeerde speelde op microniveau. De perversiteiten die in o.a. de zorg op macroniveau spelen zien we echter nog steeds niet, terwijl de symptomen meer dan duidelijk zijn. Al jaren. Startende huisartsen die niet op de oude manier willen en kunnen werken vanwege het zorgverzekeringsstelsel dat we nu 18 jaar kennen. Oudere huisartsen kennen de situatie van daarvoor en hadden al een praktijk. En kunnen daar niet (meer) van af. Jongere huisartsen kennen de situatie van daarvoor niet en vinden het hebben van een praktijk met de daarbij horende logica van nu niet of steeds minder aantrekkelijk. Vanwege de perverse situatie waarbinnen deze praktijk gestalte moet krijgen. En vanwege de vele werkuren. Die achten de NZa-norm van 36 uur het maximum !
Kortom, het hele Co-med verhaal staat voor veel meer. En daar moet heel Nederland het over gaan hebben. Niet alleen de huisartsen.
*
Ter toelichting van e.e.a., Google even ‘Beroepseer’ en ‘Hans van der Schaaf’ en je treft twee oudere blogs aan die e.e.a. toelichten.