Na het presenteren van “de financiële staat van de huisartsenzorg” (versie 28-slot + blog) op 29 november 2019 kreeg ik van de redactie van nieuwswebsite Huisarts Vandaag (HV) via hoofdredacteur en huisarts Jan Huizinga de volgende 14 vragen ter beantwoording voorgelegd. Elke dag antwoord. Vandaag vraag 12.
12.HV (vraag): Met de komst van ELV-bedden lijkt het nog moeilijker geworden, er zijn geen bedden. Patiënten blijven te lang thuis, hetgeen vaak op de SEH eindigt door onvoldoende zorg 24/7 thuis. Kun jij hier de oorzaken voor aangeven? Kopen zorgverzekeraars te weinig in?
Beste lezer, allereerst de beste wensen voor 2020 met veel persoonlijk geluk en met hopelijk weer een jaar met veel werkplezier!
AM (antwoord): De belangrijkste oorzaak van het tekort aan ELV-bedden is dat met de daling van het aantal ziekenhuisbedden en intramurale GGZ-bedden en met het sluiten van verzorgingshuizen er niet gelijktijdig ter compensatie is gezorgd voor voldoende opvang met een medische indicatie. Het onmisbare ELV-bed, als een tijdelijk medisch noodzakelijk verblijf voor mensen die niet in aanmerking komen voor medisch-specialistische zorg in het ziekenhuis, maar ook niet thuis kunnen zijn. En dat met een dubbele vergrijzing. Dit houdt in dat binnen de groep 65-plussers het deel 80-plussers toeneemt. Op 1 januari 2018 waren er ruim 779.000 mensen van 80 jaar en ouder, wat neerkomt op 4,5% van de bevolking. Van de 65-plussers was 24% ouder dan 80 jaar. Slecht beleid dus en vragen om moeilijkheden. De huidige beddenproblematiek zat recent dan ook niet tot verrassing in het door Het Roer Moet Om aan de minister overhandigde “kerstpakket” (opbrengsten, aanbiedingsbrief, richtingwijzers en met de bundel Patiënt tussen wal en schip). Het ELV-bed is als basisvoorziening per 2017 in de basisverzekering opgenomen, maar vervolgens moet het jaren duren voor het aanbod aan bedden de vraag bijhoudt. Ja, dat is de zorgverzekeraars te verwijten, zij hadden meteen vanaf 2017 met de zorgplicht voor de premiebetalende burgers zorg te dragen voor voldoende bedden. Hoe staat “het dossier ELV” er nu voor?
Tabel met de laatst bekende gegevens over een ELV-bed
|
|
ELV (Eerstelijnsverblijf) |
|
Aantal organisaties |
Totaal 360 |
|
Gemiddelde ligduur |
39 dagen (2017) |
|
Kosten 2018 |
€268 mln. (in 2017 gebruikten 33.000 cliënten 3500 ELV-bedden) |
|
Kosten 2019 |
Waarschijnlijk €357,7 mln. |
|
Aantal unieke cliënten |
33.500 cliënten |
|
Kosten per cliënt (2018) |
€8.000, – |
|
Instroom |
34% na ziekenhuisopname, 25% via SEH, 8% via HAP, 33% via thuis |
|
Uitstroom |
33% naar huis met wijkverpleging, 15% naar huis zonder zorg 25% naar Wet langdurige zorg. Overig: overlijden en retour ziekenhuis/SEH/HAP |
|
Budget 2020 |
ELV en GRZ (geriatrische revalidatie) samen: €1174,2 mln. |
Je ziet dus dat 59% van de ELV-instroom afkomstig is vanuit het ziekenhuis. Het zal een zakelijke overweging zijn deze groep in eerste instantie voorrang te geven. En ander argument waarom er een ELV-beddentekort is, is het feit dat de kosten van regionale coördinatie tot 2020 zijn verdisconteerd in het ELV-tarief. Na veel lobby is dat per 2020 anders. De regionale coördinatiepunten voor (tijdelijk) verblijf worden vanaf nu apart betaald. Behalve inzicht geven in de regionale ELV-capaciteit krijgt (heeft?) de nieuwe coördinatiefunctie verblijf in ieder geval ook de functionaliteit van het beoordelen van de zorgbehoefte (triage). Dit is triage (steun voor de huisarts??) conform de omschrijving van het afwegingsinstrument voor opname eerstelijnsverblijf, waarbij relevante kennis en vaardigheden beschikbaar moeten zijn en er minimaal 7 dagen per week tot 22.00 uur toegang is tot intercollegiaal consult van de specialist ouderengeneeskunde.
Tot slot is te zien dat bij de uitstroom van ELV 25% van de cliënten een Wlz-indicatie krijgt. Waarbij de zorgplicht verschuift van zorgverzekeraar naar het zorgkantoor. Mocht door het CIZ aan deze Wlz-indicatie een zorgprofiel met verblijfindicatie afgegeven zijn, dan dient eenieder rekening te houden met wachttijden. Uit een recente rapportage over de capaciteitsontwikkeling verpleeghuiszorg (Kamerbrief, 23 september 2019) bleek namelijk dat op 1 juli 2019 het totaal aantal wachtenden op een plek in het verpleeghuis 16.382 bedraagt. De terechte conclusie van de minister was dat de toenemende vraag naar een passende plek in het verpleeghuis niet langer wordt bijgehouden door de ontwikkeling van het aanbod van verblijfsplekken. Van deze groep wachtenden op een plek in het verpleeghuis heeft 8,5% (=1.392) de status actief wachtend en 91,5% (=14.990) behoort tot de groep niet-actief wachtend. Ook dit zal bij de instroom met stagnatie van de uitstroom ten koste gaan van de huidige beschikbaarheid van een ELV-bed.
Eerdere (relevante) blogs
19.02.2018: De moeizame start van het eerstelijnsverblijf (NB: ELV-bed per 2017 in basispakket)
11.06.2018: Ouderenzorg thuis in 2018: een update (Pact, ELV, casemanager, afwentelgedrag)
05.07.2018: De moeizame doorstart van het eerstelijnsverblijf (NB: ELV-bed per 2017 in basispakket)
08.09.2018: Inzicht in toekomstige ouderenzorg: meer ouderen, meer kosten
17.09.2018: Actiepunten ter voorkoming zorgval bekend, nu de aanpak (overbruggingszorg, EKT)
18.09.2018: De huisarts en de Wet langdurige zorg (sectoren, met behandeling, bijdrage, ANW)
27.10.2018: Zelfs de voortgang van het eerstelijnsverblijf verloopt moeizaam (NB: ELV-bed…)
15.01.2019: Ouderenzorg thuis en de Wet langdurige zorg
26.09.2019: Stuwmeer van wachtenden met Wlz-indicatie (nog) niet op juiste plek (300.882)
17.10.2019: De consequenties van wachten op plek in verpleeghuis (totaal 16.382)
08.11.2019: Gezocht: een bed voor verblijf, onderzoek of herstel (ELV, GRZ, verpl.huis, zkhs, respijt)