Inzicht in verspreiding coronavirus als fundament voor maatregelen

·      Half april begon er wetenschappelijk bewijs binnen te druppelen dat overdracht van dit nieuwe coronavirus via de lucht veel belangrijker was of begon te worden dan we dachten.

·      Een analyse toont aan dat het verplicht dragen van mondkapjes zodra je buiten de persoonlijke levenssfeer komt, de maatregel was die de meeste invloed had op hoe de epidemie verliep in dat land of die stad.

·      De WHO houdt aan dat een afstand houden van een meter genoeg is om het virus buiten de deur te houden naast handen wassen en niet naar overvolle zalen gaan.

·      Het standpunt dat afstand houden helemaal geen zin heeft is moeilijk vol te houden omdat zeker ook contact infecties en infecties door grote druppels plaats vinden

·      In dit RIVM-rapport wordt bij voorbaat toegegeven dat het bewijs dat je in ongeventileerde ruimten via aerosolen besmet kan worden, zich ophoopt.

·      Gezien het feit dat veel mensen steeds minder afstand bewaren en veel van de protocollen door de horeca of sportscholen zelf worden gemaakt, lijkt het verstandig veel nadruk te leggen op handhygiëne en mondkapjes verplicht te stellen in openbare ruimtes, maar dan moet er wel gehandhaafd.

·      Het RIVM-artikel van Jack Schijven markeert een omslag in denken bij de Nederlandse experts die de regering adviseren, immers als je rekening houdt met virus overdracht via de lucht dan heeft 1,5 meter afstand houden weinig zin, immers het virus wordt over een duidelijk grotere afstand verspreid.

·      Vraag: belangrijk of 80% van de besmettingen via aerosolen gebeurt of bijvoorbeeld maar 20%? Als het eerste het geval is heeft de 1,5 meter regel weinig zin of effect, als het tweede geval waar is, heeft die maatregel veel meer zin.

·      Niezen bleek het meeste infectiegevaar op te leveren.

·      De kans om iemand te besmetten was onder de 1% als je maar weinig (< 10 5/mL) virus in je speeksel of slijm had. Dit is belangrijk omdat dit zich vertaalt in het moment van besmettelijkheid.

·      Er is wel grote variatie, onafhankelijk of mensen ziekteverschijnselen hebben of niet, in hoeveelheid virus die ze uitscheiden. Voor de Nederlandse situatie liep dat uiteen van 10 2 tot 10 11 RNA-kopieën/mL. Uit de studie van het RIVM blijkt dat de kans om iemand anders te besmetten via de lucht groter wordt naarmate je meer virus in je neus-keelholte hebt. 20% van alle besmette individuen heeft meer dan 10 7 RNA-kopieën/mL in hun keel en 5% meer dan 10 8, deze personen hebben meeste kans om het virus te verspreiden en dan vooral in een ongeventileerde ruimte of een plaats waar veel gepraat of geschreeuwd of gezongen wordt. En veel hoesten en niezen vergroot de kans om anderen te besmetten nog meer.

·      Vraag: hoe groot het aantal besmettingen is dat wordt veroorzaakt door mensen zonder enig teken van infectie? Uit een overzicht uit Juni 2020 van vrijwel alle studies die beschikbaar waren dat dat percentage heel hoog is: 40-45% van alle infecties en dat die mensen ongeveer 14 dagen besmettelijk waren.

·      Het kan rustig gesteld dat de huidige technologie en logistiek niet goed genoeg is om effectief mensen zelf te kunnen vertellen of ze op enig moment besmettelijk zijn.

·      Vraag: Hoe moeten we die mensen opsporen die een gevaar voor hun omgeving zijn, met andere woorden, diegenen met meer dan 10 7 virus RNA-kopieën/mL in de neus-keelholte?

·      Vraag: zou 1 meter afstand ook voldoende zijn? We weten opvallend weinig van wat er gebeurt als een besmet persoon praat tegen een ander persoon op gehoorsafstand, zeg op een halve meter. Een recente studie uit Hongkong suggereert dat de grote druppels, waarvoor de anderhalve meter is ontworpen, alleen maar belangrijk zijn voor de virus overdracht binnen een straal van 0,2 m als je praat en 0,5 m als je hoest. Dat zou betekenen dat we rustig terug kunnen naar een meter, wat de WHO ook suggereert. Zeker buiten. Deze studie geeft ook aan dat in veel gevallen de overdracht via de lucht het belangrijkste is, en vooral als je verder dan 0,3 m van elkaar staat. Dan heeft afstand houden minder zin, maar wat zouden we dan moeten doen? Mondkapjes daar waar kan, in concerten en alle gebeurtenissen waarbij het gehoor niet hoeft te praten of te schreeuwen, in het bijzonder binnen. En misschien zelfs bij situaties buiten waar om welke reden dan ook verse lucht aanvoer miniem is.

·      “Superspreading events”, zo weten we nu, zijn cruciaal om een golf van infecties te veroorzaken, die moeilijk in de hand te houden is. Zo’n gebeurtenis moet dus ten koste van alles worden vermeden. En dat begint bij de persoon die niks merkt van de infectie en veel virus bij zich draagt in de neus-keelholte (> 10 7 RNA-kopieën/ml slijm of speeksel). Als zo’n persoon bij zijn spreken veel speeksel gebruikt en daarmee veel virus in de lucht brengt, is deze super replicator een zogeheten ‘super shedder’ geworden. Die zijn het gevaarlijkst voor anderen.

·      Zolang je niet aan de keukentafel kunt testen hoeveel virus in je slijm of speeksel zit, voordat je naar een gezellige plek gaat of een concert of toneelvoorstelling, is afstand houden bij die gelegenheid een goed idee, maar 1,5 meter is dan misschien wel te veel gevraagd. Bij alle gelegenheden waar niet gepraat hoeft te worden maar geluisterd of gekeken is een mondkapje aangewezen. En dat zou dan wel gehandhaafd moeten worden door middel van sancties bijvoorbeeld. Geen enkele afstand houden lijkt mij geen goed idee vanuit volksgezondheidsoverwegingen.

·      Als er na de zomer 2020 niets gebeurt en de vakantieperiode over is dan stel ik voor om van 1,5 meter over te gaan op een meter. Ik geef toe een heel gedoe om alle stikkers te veranderen. Vaker bij uitgaan een mondkapje mee en overal waar kan opzetten. Deze maatregel zal moeten blijven bestaan totdat thuis testen van virus mogelijk wordt. Alle binnenruimten zouden moeten worden voorzien van voldoende ventilatie wellicht met luchtfiltratie en luchtdesinfectie. Recirculatie van de binnenlucht is sterk af te raden. Dit allemaal om de kans te verkleinen dat een supershedder een superspreader wordt die voor een superspreading event zorgt dat de epidemie steeds weer doet opladen.