Het is 1 juni en dat betekent dat (eindelijk) het testbeleid gericht op detectie van het coronavirus wordt aangepast. Een nieuw testbeleid met als doel het indammen van een uitbraak van een besmettelijke A-ziekte. Primair is het beleid in deze fase testen, het virus traceren, bron- en contactonderzoek (BCO) uitvoeren en met isolatie/quarantaine (blog) van de positief geteste patiënt. Doel hierbij is de infectiehaard en -cluster snel afgrendelen en met het thuis isoleren van ook de huisgenoten de ziekte COVID-19 laten uitdoven zodat het reproductiegetal laag blijft. Tegelijkertijd kan de rest van de maatschappij met afgesproken generieke maatregelen (gedragsregels, beschermingsmiddelen etc.) zorgdragen dat het gewone leven en het arbeidzame leven (“dé economie”) zo goed als mogelijk door kan gaan.

Vanaf nu wordt per 1 juni definitief afscheid genomen van een restrictief testbeleid, waarbij niet de gezondheid van de niet in een ziekenhuis verblijvende burger centraal stond, maar het beperkte beschikbare testmateriaal, de geringe testcapaciteit van de GGD, de mislukking met de app en het door de overheid opgelegde en geregisseerde selectieve testcriterium. Een testbeleid waarbij inmiddels stapsgewijs zich steeds meer mensen móchten laten testen. Met als gevolg van deze testbeperking ook secundaire schade (voorbeeld/”slagveld achter gesloten deuren” en hier). Met testbereidheid en een goed BCO wordt vanaf nu beoogd dat dit najaar een tweede coronapiek kan worden afgezwakt en/of voorkomen.

 Wat verandert er concreet per 1 juni 2020? (Bron: Rijksoverheid)

 Testcapaciteit komende maanden (bron: RIVM)

Nederland heeft in de maand mei een veel grotere testcapaciteit gehad, dan werd ingezet. Eind mei werd dit feit door “Follow the Money” (30 mei 2020) nog benoemd en geanalyseerd. Uit de virologische dagstaten van het RIVM blijkt dat eind mei 2020 maar 31% van de huidige testcapaciteit is benut (5400 coronatesten per dag uitgevoerd bij een capaciteit van 17.500).

 Wat is de testcapaciteit met BCO vanaf 1 juni?

Dan nog de andere kant van de medaille. Gaan burgers met lichte klachten zich massaal laten testen? Is de testbereidheid er, wetende dat bij een positieve test met lichte klachten 14 dagen thuisquarantaine je morele maatschappelijke plicht is? Kan een steeds maar uitgedragen boodschap richting de bevolking van restrictief testen omdat het toch geen meerwaarde heeft, nu worden omgedraaid? Want het nut van testen wordt nu in een ander, vanuit het perspectief van de volksgezondheid, wat mij betreft in een veel beter frame geplaatst.

 Testen alleen mét klachten?

Voorlopig is dat dus wel het beleid. De Rijksoverheid zegt dat het zonder klachten geen zin heeft een test af te nemen. Daar is wel wat op af te dingen, al zal generiek ‘blind’ testen geen zin hebben. Maar wetende dat er een groot percentage asymptomatische dragers zijn die het virus wel kunnen overdragen met weliswaar een geringere besmettingskans, wetende dat ontstaanshaarden met name ontstaan daar waar veel mensen inpandig bij elkaar komen en spreken/zingen, wetende dat er in gebouwen niet altijd even goed geventileerd wordt of kan worden (scholen), wetende dat in bepaalde beroepen en sectoren de prevalentie hoger ligt, wetende dat de prevalentie vooralsnog ook regionale verschillen laten zien, wetende dat ook informatie over rioolinhoud al een duiding geeft over waar het coronavirus actief is, wetende dat het OMT recent zelf de klassieke COVID-symptomen (luchtwegen) als testcriterium heeft uitgebreid met stoornis in reuk of smaak, wetende dat de risico’s per leeftijdscategorie verschillend zijn, dán mag van RIVM/GGD ook iets meer “persoonsgericht testbeleid op maat” worden verwacht.

Daarnaast, vraagt viroloog Jaap Goudsmit zich af (29 mei 2020) waarom we niet systematisch elke week en in elke provincie het rioolwater testen op coronavirus om de tweede golf te voorkomen? En, aldus Goudsmit, aansluitend wekelijks de resultaten per provincie publiekelijk rapporteren en doorgeven aan de lokale GGD’s. GGD, draag bij aan zorg op maat!

 Tot slot

Goed en snel testen door de GGD e.a. draagt bij aan een betere publieke gezondheid en valt onder preventie en de Wet publieke gezondheid. Laat NL hopen dat er nu een betere testinfrastructuur aanwezig is en er een betere informatievoorziening komt met meer openheid en minder dwalingen waarom uitgebreider testen ‘eigenlijk-toch-niet-zo-zinvol- is…’ met, mede hierom, nadelige consequenties voor ons land (artikel).

Voor efficiënte zorg moet bij het nieuwe testbeleid vanaf 1 juni wel een onderdeel van de beslisstructuur en logistiek worden veranderd. Als de huisarts/bedrijfsarts vindt dat er getest moet worden, elk vanuit hun eigen professie en verantwoordelijkheid, waarom doet de GGD dan tot nu toe zo moeilijk de virustest uit te voeren? Zélf uitvoeren? Kan de GGD naast het nieuwe landelijke testcriterium ook zelf actief en regionaal een testbeleid uitzetten? Daarnaast dient er verbinding gemaakt te worden tussen preventie enerzijds en anderzijds de curatieve en arbeid gerelateerde zorg. Dit betekent dat de uitslag van de PCR-coronavirustest, indien positief, bij huisarts en bedrijfsarts bekend moet zijn. Naar verluidt, wordt het “privacy” argument gebruikt, mogelijk misbruikt, om dit zo niet te organiseren. Ook bij het openbaar bestuur speelt dit. Dat alles is niet efficiënt. Recent werden ook bij een ander complex dossier snel de spelregels gewijzigd, toen de zorgpraktijk bij COVID daar om vroeg. Of via een noodwet zoals hier geregeld. Minister, dat kan nu ook (weer) met een cc richting huisarts bij een positieve uitslag. Dit gaat bijdragen aan de logistiek voor het goede doel, het liefst via een regionale communicatie tussen preventie en curatieve sector. Samenwerking begint met het gevoel dat het ook urgent en noodzakelijk is.

Vervolg LHV (4 juni 2020)

De LHV is druk bezig geweest om ervoor te pleiten dat de huisarts op z’n minst de positieve uitslagen van patiënten ontvangt. En kijkt samen met GGD GHOR Nederland en het ministerie van VWS kijken hoe we dit ingeregeld krijgen. NB: In sommige GGD-regio’s gebeurt dit al. De toestemming is niet de bottle neck. We houden u op de hoogte via onze nieuwsbrief!

Eerdere blogs met betrekking tot COVID-19

19.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (01) (de consequenties volksgezondheid)

23.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (02) (gevolgen economie en geld printen)

26.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (03) (over sociale en mentale gevolgen)

28.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (04) (met testbeleid naar 3 groepen)

30.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (05) (met uitstelzorg, aanpak en compensatie)

02.04.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (06) (beleidsmaatregelen o.b.v. kennisbundeling)

04.04.2020: Verhoogde urgentie aanpak tekorten geneesmiddelen (altijd al, zeker nu in coronatijd)

07.04.2020: Contractafspraken: andere context, ander contract? (andere afspraken in COVID-19 tijd?)

10.04.2020: Tekort beschermingsmateriaal voor zorgverlener én patiënt een treurig feit

19.04.2020: Het bron- en contactonderzoek bij COVID-19 kan ook zonder app (BCO zelf uitvoeren)

22.04.2020: Het bron- en contactonderzoek bij COVID-19 heeft last van het afwentelvirus (GGD)

24.04.2020: Verhoogde testcapaciteit COVID-19 wordt niet volledig benut (de beschermende COVID-keten)

05.05.2020: Van het nieuwe abnormaal naar het normale normaal (maatregelen heropenen economie)

09.05.2020: Conclusie: voor elke burger goed neusmondmasker voorradig (anders schijnveiligheid)

12.05.2020: Een financiële kluwen: lenteherberekening en catastroferegeling (compensatie 21 ZV’s)

16.05.2020: Economie en volksgezondheid zijn onlosmakelijk verbonden (maatregelen economie + zorg)

20.05.2020: Extra taken (blijkbaar) voor huisartsen in coronatijd (bij testen mantelzorgers en toedienen LMWH)