Zinnige zorg goed organiseren en betaalbaar houden. Dat is in het kort de agenda van de vooruitgang. Daar waar zorg en betaalbaarheid elkaar raken, komen zorgstelsels in beeld. En aan dat zorgstelsel is ook onderhoud nodig. De agenda van de vooruitgang is voor eenieder van belang, hetzij als patiënt, hetzij als premiebetalende burger via de verzekeringsplicht. Telkens worden in de actualiteit nieuwe bouwstenen aan de discussie over de houdbaarheid van het stelsel toegevoegd.

“Nederlandse zorg valt van haar voetstuk”

Onder deze titel publiceerde bestuurskundig socioloog Gijs van Loef in Medisch Contact deze week zijn artikel. Met als strekking dat het zorgstelsel niet voldoet aan de doelstellingen van de WHO en dat “de Nederlandse gezondheidszorg in modern Europa presteert als een middenmoter”. De auteur vindt dat de Europese toppositie van de Nederlandse zorg moet worden genuanceerd en baseert deze uitspraak op basis van een indrukwekkende referentielijst (hier). Partijen die bezig zijn met de agenda van de vooruitgang binnen de gezondheidszorg, zijnde nu de politiek, de SER en WRR, kunnen hier hun voordeel mee doen.

Extra aandacht voor de meest kwetsbaren is nodig

Nog een opmerkelijk bericht deze week. De Nationale Ombudsman, de Algemene Rekenkamer en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) hebben het kabinet opgeroepen om meer oog te hebben voor de duizenden Nederlanders die niet de zorg krijgen die zij nodig hebben. Het gaat om psychiatrisch patiënten, jongeren met een licht verstandelijke handicap die langdurige zorg nodig hebben, om “zwerfkinderen”, om meervoudig gehandicapten die niet in een enkelvoudig Wlz-zorgprofiel zijn in te passen.  Ook ouderen met dementie kunnen tussen alle zorgregels in vallen en daardoor in de problemen komen. Denk aan de beschreven zorgval, de voedingsbegeleiding bij dementie en onvoldoende casemanagement. Met ook de aanhoudende berichten over een tekort aan ELV-bedden. Of zoals de Ombudsman in mei 2018 al meldt: “de overheden wijzen naar elkaar en de burger verdwaalt”

Burgerparticipatie nodig bij invulling zinnige zorg, maar ook bij betaalbaarheid

Dat de zorg persoonsgericht moet zijn en dat in de spreekkamer met gezamenlijke besluitvorming (arts en patiënt samen) deze persoonlijke zorg moet worden ingevuld, staat niet ter discussie. Wel ter discussie staat de individuele bijdrage van elke Nederlander aan de agenda van de vooruitgang. In het genoemde MC-artikel stelt de auteur dat de meerderheid van de bevolking fundamentele veranderingen wil met meer overheidssturing. Dat is mooi, vind ik ook (zie blogs onder), maar nog interessanter is de vraag wat je eigen bijdrage kan zijn binnen een op solidariteit gebaseerd zorgsysteem. Een heel goed initiatief in deze is het Burgerforum met hun 16 adviezen in hun manifest en eindrapport “Keuzes in de zorg” ten aanzien van besluiten over het zorgpakket. Deze documenten zijn op 21 juni 2018 aangeboden aan de voorzitters van Zorginstituut Nederland, de vaste Kamercommissie VWS en de en de Patiëntenfederatie. Burgerconsultatie zou omwille van de legitimiteit van pakketbeslissingen (minister/Zorginstituut) vanuit een maatschappelijk perspectief steeds belangrijker moeten worden.

Nationaal Preventieakkoord

In de Volkskrant (VK) zijn al enkele contouren uitgelekt van het binnenkort door het kabinet te presenteren Nationaal Preventieakkoord. “Preventie van gezondheidsklachten keert met stip terug op de politieke agenda”. Zo lees ik, accijnsverhoging, terugdringen van het aantal rookplaatsen en het doel van de opvoeding van een rookvrije generatie. Over maatregelen om het alcoholgebruik en vet- en suikerconsumptie te ontmoedigen, moet nog worden gesproken. Hopelijk ligt dan (eindelijk) de focus op maatregelen richting de industrie. Straf niet de burger die neemt, maar straf de industrie die ongezonde producten levert!

Tot slot

De VK vraagt zich bij preventie af of de overheid de sleutel in handen heeft voor een gezonde samenleving? Sterker nog, de overheid heeft de sleutel in handen van de agenda van de vooruitgang. Van de wijzigingen in het zorgstelsel, van uitvoering van financiële solidariteit in een hervormd zorgstelsel, van het aanmoedigen van burgerconsultaties, van afstemming van zorg voor de meest kwetsbaren als wetgeving de beperkende factor is. Maar bovenal dient de overheid te zorgen voor inzicht te geven niet alleen in de oplopende zorgkosten, maar juist in transparante kostprijzen van deze zorg. Inzicht in prijs, uitzicht op de oplossing.  Citaat van de initiatiefnemer van het Burgerforum (Rob Baltussen): “Als je burgers goed informeert, en flink met elkaar laat discussiëren, dan zien ze echt in dat het nodig is om keuzes te maken en zijn ze daar ook toe bereid”.

Nadruppel…

17.10.2018: Rob Baltussen (Volkskrant): Maak pijnlijke keuzes in zorg samen met burgers

22.10.2018: collega huisarts Pieter Barnhoorn (Volkskrant): Laat burger meepraten over rangorde in de zorg

Eerdere blogs gerelateerd aan het onderwerp van zorgkosten en doelmatigheid

12.01.2017: Een inkomensafhankelijke betaling hoort bij een solidair zorgsysteem

21.02.2017: Aanpassing premiebetaling zorg stuit op verzet

06.06.2017: Winst zorgverzekeraars: niet uitkeren, maar in zorg herinvesteren

26.06.2017: Met een goede risicoverevening is slechts een verzekeraar voldoende

28.06.2017: De overheid moet voor zorgfinanciering de besluiten nemen

18.07.2017: Is minder marktwerking in het zorgstelsel nog een agendapunt (1)?

08.08.2017: Snelle oplossing van knelpunten GGZ is noodzaak

10.08.2017: Kunnen zorgverzekeraars zich meer van elkaar onderscheiden?

16.08.2017: Voor deze film hoef je niet naar de bioscoop

24.08.2017: Het risico van het Eigen Risico in het zorgstelsel

04.09.2017: Het contract bij zorginkoop

27.09.2017: Bij dit zorgstelsel betaalt de burger de prijs

04.12.2017: Premiereductie betaald van zorggeld

21.12.2017: Actieve participatie burger nodig bij beheersen van zorgkosten

10.01.2018: Is minder marktwerking nog een agendapunt (2)?

15.01.2018: Substitutie

23.02.2018: Inzicht in prijs, dan pas uitzicht op een oplossing

12.03.2018: De zorg en de kunst van het kiezen

27.04.2018: Regionalisering van de zorg: wat willen burgers en zorgaanbieders?

28.04.2018: Bij kostenbeheersing in de zorg draagt ieder een bij

22.05.2018: Politieke discussie nodig bij inzet van publieke middelen

05.06.2018: Informatieovervloed op zorgverzekeringsmarkt voelt als doolhof

18.06.2018: De belangen bij aangekondigde wetswijziging Wmg

21.06.2018: Gevolgen van veranderingen in zorg richting 2040

29.06.2018: Leiden stelselperikelen ook tot stelselwijzigingen?

10.07.2018: Maak bekostiging ziekenhuiszorg 100% transparant

20.08.2018: Het waardegericht kunnen inkopen is een illusie

05.09.2018: Preferentiebeleid: van kostenbeheersing tot perversiteit

12.09.2018: Verbod op winstuitkering aan zorgverzekeraars is een goede zaak

20.09.2018: Zoektocht naar maatregelen kostenbeheersing nog volop gaande

24.09.2018: Inzicht geven in prijs medicijn is taak van overheid

28.09.2018: Stelseldiscussie lijkt onontkoombaar: niet top-down, maar bottom-up

13.10.2018: Wouter Bos: “Stop met wegduiken voor pijnlijke keuzes in de zorg”