De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) geldt vanaf 1 januari 2020. Een belangrijke verandering is dat verplichte zorg straks ook buiten een GGZ-instelling verleend kan worden. En zo kan ook de huisarts ermee te maken krijgen. Citaat huisartsenvereniging LHV (17 oktober 2019): “Wanneer onvrijwillige zorg wordt ingezet bij patiënten met een psychische stoornis (WVGGZ) moet de Geneesheer-Directeur na consultatie van een onafhankelijk psychiater, de naasten en indien mogelijk de huisarts en met ondersteuning van het door de zorgverantwoordelijke opgestelde zorgplan, zorgdragen voor een zorgmachtiging. In geval van spoed kan een crisismaatregel worden ingezet, maar ook dit moet zo snel mogelijk daarna door de rechter worden gelegitimeerd”. Het wetsvoorstel regelt dus het verlenen van verplichte zorg aan personen met een psychische stoornis. Hierbij worden de volgende doelen nagestreefd: (1) waarborgen van de rechtspositie van personen met een psychische stoornis (2) voorkomen van dwang en het beperken van de duur van dwang met nadruk op het beginsel dat verplichte zorg alleen als laatste redmiddel wordt toegepast (3) verhogen van de kwaliteit van verplichte zorg (4) beleggen van de centrale verzoekersrol bij het openbaar ministerie, waarbij aan de officier van justitie een actieve rol wordt toebedeeld, in goede samenwerking met de ketenpartners. Maar juist de belangrijkste zorgprofessionals bij uitvoering van deze wet, de psychiaters, luiden via hun beroepsvereniging de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) deze week de noodklok.
Wvggz: wat zijn de voordelen?
|
· De Wvggz is vooral een behandelwet. Onder de oude wet Bijzondere Opname Psychiatrische Ziekenhuizen (BOPZ) werd de patiënt gedwongen opgenomen. Niet meer en niet minder. Dwangbehandeling moest apart bij de rechter aangevraagd worden. Met een Wvggz zorgmachtiging kan ‘betrokkene’ straks gedwongen behandeld worden, op verschillende accommodaties, dus ook thuis. En dus vanaf 2020 ook buiten een GGZ-instelling (nu nog alleen in een GGZ-instelling met Bopz-aanmerking) · De wet regelt de rechten van mensen die te maken hebben met verplichte zorg · Zorgvuldigheid: regelmatig overleg, samen evalueren, betrokkenheid familie, verplichte zorg op maat. De dwangmaatregel krijgt een bredere legitimatie. · Persoonsbescherming: het recht aan te geven welke zorg/behandeling zijn voorkeur heeft, tijdens de verplichte zorg aandacht voor diens maatschappelijke participatie · Rechtsbescherming: hulpverleners moeten hier zo veel mogelijk aan voldoen, tenzij de wensen van cliënt in strijd zijn met goed hulpverlenerschap |
Wvggz: wat zijn de nadelen?
|
· De Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) meldt een ‘enorme hoeveelheid administratieve lasten en bureaucratie’ (routekaart) · Meer psychiaters (ten minste 130 FTE) moeten worden aangenomen alleen vanwege deze regeldruk. Tijd die zou moeten worden besteed aan directe zorg en patiëntcontact, gaat straks op aan het invullen en registreren van ellenlange formulieren, onnodig uitgebreide zorgplannen en klachtenprocedures.’ En dat terwijl we de zorg nu juist wilden Ontregelen. Terwijl er al jaren een vacatures voor psychiaters zijn (“zeshonderd vacatures”) · De ICT-ondersteuning is niet op orde: “uitwisselen van gegevens is nu al een probleem” · De klacht- en beroepsmogelijkheden van patiënten zijn vervijfvoudigd ten opzichte van de huidige wet, van 5 klachtgronden nu, naar 24 straks · Vraagt gelijktijdige actie van ‘ketenpartners’: GGZ-organisaties, het openbaar ministerie, gemeenten en de politie · Grootste pijnpunt is volgens de NVVP de zorgmachtiging die in Wvggz veel extra procedures voorschrijft. Deze procedures vragen extra tijd van psychiaters in verschillende rol van onafhankelijke psychiater, zorgverantwoordelijke en geneesheer-directeur · Citaat: Esther van Fenema (psychiater): Medisch Contact, 7 november 2019: “In geval van een zorgmachtiging is de geneesheer-directeur ‘slechts’ regisseur en verantwoordelijk voor het aanleveren van informatie aan de officier van justitie. Het Openbaar Ministerie besluit al dan niet een verzoek aan de rechter te doen en de rechter verleent de zorgmachtiging inclusief de vormen van verplichte zorg. En het is ook de rechter die bepaalt wanneer de maatregel afloopt. En het is ook de rechter die bepaalt hoe zo’n maatregel verloopt en wanneer maatregel afloopt. Het Openbaar Ministerie staat aan het roer, waardoor de Wvvggz in feite een meer politiek dan medisch karakter heeft: wij als psychiaters voeren uit wat de overheid ns opdraagt als het gaat om vrijheidsbeperking” · Iedere betrokkene, dus ook een buurman, kan een melding doen bij de gemeente en moet de psychiater in opdracht van de burgemeester op pad om een verklaring over de noodzaak van een dwangmaatregel te schrijven · Onduidelijkheid over de betaling van de structurele uitvoeringskosten, exclusief ICT, geschat op 11 mln. euro. Soortgelijk bedrag voor de ICT-oplossing. Voorlopig heeft ministerie 20 mln. toegezegd · Nog méér taken voor de gemeente! En zij hebben met de Jeugdwet-perikelen en de Wmo al zoveel aan hun hoofd · Verplicht op cursus? |
Mijn eerdere blogs over onvrijwillige zorg (Wet zorg en dwang)
22.01.2018: Niet alles kan thuis
21.03.2019: Veranderingen medische zorg in kleinschalige woonzorgvoorziening (1): Wzd
11.07.2019: Wordt onvrijwillige thuis (Wzd) straks wel vrijwillig gegeven?
28.09.2019: Wet zorg en dwang na jaren van discussie nu wel heel dichtbij
Kritiek van psychiaters en klinisch psychologen
Te veel administratieve lasten en bureaucratie. Tijd die ook betaald moet worden en tijd die ten koste zal gaan van de behandeltijd van andere GGZ-patiënten (verdringing). Met zo nog langere wachtlijsten. Waarbij de NZa de reguliere GGZ-tarieven heeft verlaagd. Mogelijk komt er juist een toename van het aantal dwangmaatregelen (i.t.t. wat wordt beoogd, zie boven doelstelling 2). Komen er nog wetsaanpassingen aan dit ‘bureaucratisch veelkoppig monster’ (Volkskrant, 12 november 2019)? Als de staatsecretaris nu net zo goed luistert naar de NVvP inzake de Wvggz als de minister eerder naar de LHV inzake de Wet zorg en dwang, dan verandert er niets meer. Deze psychiater heeft voor de staatssecretaris een nog duidelijker advies…
Terechte kritiek?
Hebben de psychiaters met hun kritiek middels deze brief een punt? En hoe ingewikkeld is deze nieuwe wet nu eigenlijk? Nou, bekijk hier de 19 plaatjes met processchema’s met de vele pijlen en oordeel zelf. En dat na ruim 10 jaar voorbereiding. Ik kan me goed voorstellen dat deze psychiater haar column over deze wet eindigt met: “de Wvggz moet maatschappelijke crises bezweren, nu maar hopen dat de psychiater niet in crisis raakt”.
Eerdere blogs gerelateerd aan de GGZ
06.09.2013: De GGZ-akker is omgeploegd en opnieuw ingezaaid
08.06.2017: Kinderpsychiaters luiden de noodklok: zo kan het niet verder met de jeugd-GGZ
05.07.2017: Financiering POH-GGZ: koekoeksjong of zangvogel?
08.08.2017: Snelle oplossing van knelpunten in GGZ is noodzakelijk
02.01.2018: Ook bij verwarde personen is persoonsgerichte zorg nodig
15.01.2018: Substitutie (o.a. ggz)
22.01.2018: Niet alles kan thuis
02.01.2018: Ook bij verwarde personen is persoonsgerichte zorg nodig (o.a.ggz)
05.02.2018: Evaluatie Jeugdwet vraagt snel om vervolgacties
05.02.2018: Praktijkondersteuning huisartsenzorg is onmisbaar (o.a. ggz)
31.05.2018: Grip op verwardheid vraagt om grip op uitvoering van zorg
27.06.2018: GGZ-perikelen met impact, ook voor de huisarts
20.08.2018: Het waardegericht kunnen inkopen van zorg is een illusie (o.a. ggz)
29.08.2018: Niet een PGO, maar een e-community biedt kans op meer zelfregie
11.10.2018: De transformatie van de jeugdzorg: een magere tussenstand
10.11.2018: Alleen met interventies zijn problemen in achterstandswijken oplosbaar
06.11.2018: Hoe in de GGZ de kloof te dichten tussen vraag en aanbod?
10.01.2019: Aanbevelingen voor betere uitvoering van Jeugdwet
21.01.2019: Welke hulp valt er in 2019 onder de GGZ?
26.01.2019: Modern functionerend wijkteam vraagt om andere randvoorwaarden
04.02.2019: Duidelijker financieel kader bij betaling niet-gecontracteerde zorg
12.02.2019: Financiering POH-jeugd valt onder twee wetten
13.03.2019: Torn niet aan keuzevrijheid van de burger
19.03.2019: Wachten op het wegwerken van wachtlijsten (o.a. ggz)
05.04.2019: Nog steeds discussie in acute zorg over normen, richtlijnen en aanbevelingen
27.04.2019: De nieuwe K van kwaliteit (o.a. ggz)
11.07.2019: Wordt onvrijwillige zorg (Wzd) straks wel vrijwillig gegeven??
20.07.2019: Méér tijd voor patiënt: van incidenteel naar structureel (o.a. ggz)
14.08.2019: Betere GGZ: verleg zwaartepunt van poldertafel naar werkvloer
28.09.2019: Wet zorg en dwang na jaren van discussie nu wel heel dichtbij