Het huidige screeningsprogramma per 1 juni 2020 op het coronavirus van de GGD kan zich nog maar voor 38,5% richten op de doelgroep van de te detecteren virusdragers. Dit is conclusie in het Nederlands Tijdschrift van Geneeskunde (NTvG) van een drietal aan universiteiten verbonden professoren. De reden is dat in het huidige overheidsbeleid het inplannen van een testafspraak alleen is toegestaan (citaat) “als u op dit moment klachten heeft die passen bij het coronavirus. Zonder klachten heeft het afnemen van een test namelijk geen zin.” En in die laatste zin zit het probleem.
Eerder deze week stelt viroloog Jaap Goudsmit dat uit literatuuroverzicht van juni 2020 van vrijwel alle studies die beschikbaar waren, blijkt dat bij 40-45% van alle COVID-infecties de patiënten geen klachten hadden en dat die mensen (wel) ongeveer 14 dagen besmettelijk waren (blog). Deze mensen worden in met het huidige testbeleid in eerste instantie gemist. Ook de drie professoren melden nu deze week in het NTvG dat 40 tot 45% van alle besmettingen komen van asymptomatische besmette personen. Met tevens ook een tweede nieuw inzicht, namelijk dat patiënten die uiteindelijk wel symptomen ontwikkelen, al enkele dagen voordat deze symptomen zich voordoen besmettelijk zijn. Tussen de 44 en 62% van alle nieuwe besmettingen komt voort uit contact met presymptomatische patiënten. Een deel van de circulatie van het coronavirus blijft met het passieve testbeleid van na 1 juni 2020 dus onder de radar.
Andere doelstelling bij het testbeleid is nodig
De auteurs zeggen daarom dat het testbeleid moet worden aangepast. Niet wat kan, maar wat móet dient de ambitie nu te bepalen. Een actievere zoektocht naar virusdragers zal daarbij afhankelijk zijn van de (gehanteerde of gewenste?) exit-strategie. Is deze strategie het reproductie getal onder de 1 houden óf wil NL de viruscirculatie véél verder terugdringen? In dat laatste geval moet er veel meer getest worden. Op 11 juli 2020 was het aantal besmettelijke mensen in NL 2482, waren er die dag ongeveer 85 positief geteste nieuwe virusdragers (0,5 positief per 100.000 inwoners) en was het reproductiegetal 1,06.
Wíe nog meer testen en hoe dan?
Met aanpassing van het contactonderzoek is het nieuwe doel het voorkómen van presymptomatische en asymptomatische infecties. Daarnaast zijn er aanvullende maatregelen nodig om brandhaarden of ‘superverspreiding’ tijdig onder controle te brengen. Het liefst door snel de superverspreider op te sporen dus degene met in de neus-keelholte meer dan 10 tot de macht 7 virus RNA-kopieën/mL. Als aanvullende maatregelen noemen de auteurs…
- Het actief opsporen van besmettingen bij reizigers die in risicogebieden waren, inclusief testen
- Het monitoren van kwetsbare mensen en risicogroepen, met name arbeidsmigranten en bewoners van verpleeghuizen, gevangenissen, asielzoekerscentra en instellingen voor mensen met een verstandelijke beperking
- Verzorgenden en bezoekers van deze risicogroepen testen
Misschien biedt ook de gemeten uitkomst van de 28 locaties waar het rioolwater op virus wordt onderzocht, nuttige informatie om verder uit te pluizen. Of informatie vanuit de huisartspraktijken, met hun inzichten over verspreiding per wijk, indien zij tenminste geïnformeerd worden over de testuitslag. Of het proactief testen in werkruimten met slechte ventilatie etc.
Conclusie: ruimere indicatie stellen tot testen bij (nu) voldoende testcapaciteit
De omslag van passief testen (beleid kabinet nu) naar een meer proactief testbeleid (beleid RIVM/GGD toch?) kan qua capaciteit met ingang van heden wordt ingevoerd. Proactief wil hier zeggen dat niet alleen meer getest wordt op geleide van klinische verdenkingen en testbereidheid, maar als uitvoerende instantie met een slimme risicoanalyse en met onderbouwde argumenten ook zelf het veld ingaan om virusdragers zonder klachten op te sporen. Zodat niet 38,5% wordt gedetecteerd, maar een veel hoger percentage.
Citaten NOS (5 juni 2020 en 12 juni 2020) en Volkskrant (3 juli 2020): “Er is begin juli 2020 een grote overcapaciteit, nu het aantal besmettingen flink terugloopt. Er zijn een kleine vijftig laboratoria in Nederland bevoegd om de tests te analyseren, maar lang niet al hun capaciteit wordt benut. Wel bereiden het ministerie van Volksgezondheid en de GGD’s zich voor op een mogelijke tweede golf in het najaar, wanneer ze hun capaciteit willen vergroten tot zo’n zeventigduizend testen per dag. Uit cijfers van de GGD en het RIVM blijkt dat twee derde van de beschikbare testcapaciteit nu niet wordt gebruikt. Volgens koepelorganisatie GGD GHOR Nederland zijn er sinds 1 juni 88.000 tests uitgevoerd. Het RIVM telt er de tests in ziekenhuizen bij op en komt dan op 93.000. De afgelopen dagen worden er dagelijks gemiddeld 10.000 coronatests afgenomen. Het aantal blijft ver achter bij de capaciteit: die is drie keer hoger.”
Vraag
De testcapaciteit is dus niet (meer) het probleem. Wat zou de RIVM/GGD met de kennis van nu tegenhouden om de testindicatie uit te breiden en zo de kans op een tweede golf besmettingen te verkleinen?
NB: Foto overgenomen uit het NTvG-artikel. Tekst bij de foto…
Asymptomatische en symptomatische besmette personen kunnen SARS-CoV-2 overdragen. Grafische weergave van de besmettelijke periode bij mensen die geïnfecteerd zijn met SARS-CoV-2 maar geen symptomen hebben. Een deel van de geïnfecteerden blijft asymptomatisch. Een ander deel is al enkele dagen besmettelijk voordat de symptomen zich voordoen.
Eerdere blogs over COVID-19
19.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (01) (de consequenties volksgezondheid)
23.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (02) (gevolgen economie en geld printen)
26.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (03) (over sociale en mentale gevolgen)
28.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (04) (met testbeleid naar 3 groepen)
30.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (05) (met uitstelzorg, aanpak en compensatie)
02.04.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (06) (beleidsmaatregelen o.b.v. kennisbundeling)
04.04.2020: Verhoogde urgentie aanpak tekorten geneesmiddelen (altijd al, zeker nu in coronatijd)
07.04.2020: Contractafspraken: andere context, ander contract? (andere afspraken in COVID-19 tijd?)
10.04.2020: Tekort beschermingsmateriaal voor zorgverlener én patiënt een treurig feit
19.04.2020: Het bron- en contactonderzoek bij COVID-19 kan ook zonder app (BCO zelf uitvoeren)
22.04.2020: Het bron- en contactonderzoek bij COVID-19 heeft last van het afwentelvirus (GGD)
24.04.2020: Verhoogde testcapaciteit COVID-19 wordt niet volledig benut (de beschermende COVID-keten)
05.05.2020: Van het nieuwe abnormaal naar het normale normaal (maatregelen heropenen economie)
09.05.2020: Conclusie: voor elke burger goed neusmondmasker voorradig (anders schijnveiligheid)
12.05.2020: Een financiële kluwen: lenteherberekening en catastroferegeling (compensatie 21 ZV’s)
16.05.2020: Economie en volksgezondheid zijn onlosmakelijk verbonden (maatregelen economie + zorg)
20.05.2020: Extra taken (blijkbaar) voor huisartsen in coronatijd (bij testen mantelzorgers en toedienen LMWH)
01.06.2020: 0800-1202 (het nieuwe testbeleid voor elke burger met coronaklachten, 3 mnd. na 1e patiënt)
08.06.2020: Na WHO-advies: frequent gebruik mondmaskers het nieuwe normaal? (ruime indicatie)
22.06.2020: Regelen onafhankelijke evaluatie eigen coronabeleid is (ook) taak overheid (en nodig)
10.07.2020: Inzicht in verspreiding coronavirus als fundament voor maatregelen (1,5 mtr., Goudsmit)
BCO uitbreiden lijkt me erg belangrijk. Pas als besmettingen in de omgeving /dichterbij komen worden mensen pas getriggerd om Zich te laten testen. Gewoon verplichten, en ook de quarantaine verplichten en niet alleen maar vrijwillig.
Ik ben ook voor mondkapjes in winkels, dat maakt duidelijk aan mensen dat het nog niet weer normaal is. Gedrag is moeilijk te veranderen, wellicht een aantal goede gedragswetenschappers uitnodigen voor een denktank.