Gaat het beeld wat betreft het dragen van mondmaskers veranderen in gezondheidszorginstellingen en in openbare ruimten nu de World Health Organisation (WHO) een paar dagen geleden (5 juni 2020) een ander en aangepast advies heeft gegeven? Krijgen we in straten en winkels als “het nieuwe normaal” méér mondmaskers te zien?
De WHO begint allereerst met te stellen dat maskers alleen mogen worden gebruikt als onderdeel van een alomvattende strategie in de strijd tegen COVID. Maskers alleen beschermen niet tegen COVID-19 en de maskers zijn ook geen vervanging voor fysieke afstand, handhygiëne en andere volksgezondheidsmaatregelen, aldus de WHO. Dit advies is niet nieuw.
Wat is (wel) het nieuwe advies van de WHO?
- In gebieden met virusoverdracht adviseert de WHO medische maskers voor alle mensen die in klinische gebieden van een gezondheidsinstelling werken, niet alleen voor werknemers die te maken hebben met patiënten met COVID-19. Dat betekent bijvoorbeeld dat wanneer een arts een afdelingsronde doet op de afdelingen in het ziekenhuis cardiologie of palliatieve zorg waar er geen bevestigde COVID-19-patiënten zijn, zij toch een medisch masker moeten dragen.
- De WHO adviseert om in gebieden met virusoverdracht dat mensen van 60 jaar of ouder, of mensen met onderliggende aandoeningen, een medisch masker moeten dragen in situaties waarin fysieke afstand niet mogelijk is.
- Ten derde heeft de WHO ook haar richtsnoeren over het gebruik van maskers door het grote publiek in gebieden met uitzending door de gemeenschap aangepast. In het licht van de groeiende bewijzen, adviseert de WHO dat regeringen het grote publiek moeten aanmoedigen om maskers te dragen wanneer er een wijdverbreide transmissie is en fysieke afstand moeilijk is, zoals in het openbaar vervoer, in winkels of in andere besloten of drukke omgevingen.
Het “medisch masker”
De WHO stelt dat op basis van nieuw onderzoek dat stoffenmaskers uit minimaal drie lagen van verschillend materiaal moeten bestaan. Details over welke materialen dat zouden kunnen zijn, staan in hun richtlijnen. Ook zijn er richtlijnen voor het wassen en onderhouden van een dergelijk stoffen masker. De WHO legt hierbij ook uit hoe men een masker veilig kan gebruiken.
Wat gebeurt er nu in Nederland?
Het OMT en anderen hebben de handvaten (gekregen) om hier iets zinvols over te zeggen. Mijn verwachting is dat nu het virus voorlopig onder ons blijft wij naast de algemene maatregelen en het test/BCO-beleid (blog) sinds 1 juni steeds meer toe gaan naar inschatting in de eigen buitenwereld van ieders persoonlijk en leeftijd gerelateerde eigen risico. En daar dan ook als persoonlijk gedrag zelf de best passende maatregel voor gaan nemen. Dat risico kán liggen op medisch terrein, maar evengoed ook op persoonlijk, sociaal of economisch gebied. Geen universele ‘lockdown’ meer, maar een (regionaal?) beschermingsadvies op maat zodat de economie, de reguliere zorg, de maatschappij en ieders sociale leven verder kunnen opstarten. Daar kan een mondmasker een rol bij spelen, zeker als de WHO dat zegt, maar dat laat ik aan de deskundigen. Eerder heb ik gepleit om in dat geval dan wel een (écht) beschermend mondmasker te dragen zonder commercie (blog). Hoe dit nieuwe WHO-advies over het dragen van mondmaskers nu voor NL gaat uitpakken, weet ik niet. De wetenschap is leidend door bewijzen aan te dragen wat bij een mondmasker beschermd en wat niet. Met objectieve informatie over wat de betreffende risico’s zijn. Bescherming moet noch overgaan op overbescherming noch op nonchalance. Wetenschap moet geen pseudowetenschap worden. Veiligheid geen schijnveiligheid. Nieuws erover geen fakenieuws. De met COVID geslechte drempels van de bureaucratie niet postcorona weer optuigen. Waakzaamheid moet niet leiden tot collectieve angst met vermijdingsgedrag. Onnodige isolatie mag niet leiden tot meer eenzaamheid. Alleen een wijziging in preventieve maatregelen, hier het dragen van een mondmasker, accepteren als ‘veranderen’ ook ‘verbeteren’ betekent.
Slotwoord
In het kader van preventieve zorg op maat is het slotwoord aan Rudi Westendorp, hoogleraar ouderengeneeskunde en lid van de Deense covid-adviesgroep. Onderstaand citaat heeft als onderwerp de grenzen van leeftijd en kwetsbaarheid bij het met maatregelen proberen te voorkomen van besmetting van kwetsbare en oudere mensen. Citaat Medisch Contact, 6 juni 2020: “Instituties en professionals zullen moeten uitleggen hoe het werkt en de keuze aan mensen zelf moeten laten. Ik zeg dat je over die grenzen moet nadenken. En zullen we dat met de mensen zelf gaan afspreken? Als zij bereid zijn het risico te nemen, zullen we die beslissing dan aan hen laten?” Geldt dit niet voor elke wilsbekwame volwassene?
Eerdere blogs over COVID-19
19.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (01) (de consequenties volksgezondheid)
23.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (02) (gevolgen economie en geld printen)
26.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (03) (over sociale en mentale gevolgen)
28.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (04) (met testbeleid naar 3 groepen)
30.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (05) (met uitstelzorg, aanpak en compensatie)
02.04.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (06) (beleidsmaatregelen o.b.v. kennisbundeling)
04.04.2020: Verhoogde urgentie aanpak tekorten geneesmiddelen (altijd al, zeker nu in coronatijd)
07.04.2020: Contractafspraken: andere context, ander contract? (andere afspraken in COVID-19 tijd?)
10.04.2020: Tekort beschermingsmateriaal voor zorgverlener én patiënt een treurig feit
19.04.2020: Het bron- en contactonderzoek bij COVID-19 kan ook zonder app (BCO zelf uitvoeren)
22.04.2020: Het bron- en contactonderzoek bij COVID-19 heeft last van het afwentelvirus (GGD)
24.04.2020: Verhoogde testcapaciteit COVID-19 wordt niet volledig benut (de beschermende COVID-keten)
05.05.2020: Van het nieuwe abnormaal naar het normale normaal (maatregelen heropenen economie)
09.05.2020: Conclusie: voor elke burger goed neusmondmasker voorradig (anders schijnveiligheid)
12.05.2020: Een financiële kluwen: lenteherberekening en catastroferegeling (compensatie 21 ZV’s)
16.05.2020: Economie en volksgezondheid zijn onlosmakelijk verbonden (maatregelen economie + zorg)
20.05.2020: Extra taken (blijkbaar) voor huisartsen in coronatijd (bij testen mantelzorgers en toedienen LMWH)
01.06.2020: 0800-1202 (het nieuwe testbeleid voor elke burger met coronaklachten)