In de monitor kostenontwikkeling huisartsenzorg en multidisciplinaire zorg van Vektis zijn deze week van vier kwartalen (Q4) 2018 de declaratiegegevens huisartsenzorg bij de zorgverzekeraars bekend geworden. De monitor is bedoeld om inzicht te geven in de ontwikkeling van de kosten. Hoe verloopt jaarlijks het tijdpad? De huisarts of zorggroep declareert bij de verzekeraar, Vektis verzamelt namens deze gegevens en bericht het Zorginstituut Nederland (ZiN). Het ZiN brengt deze gegevens onder in een openbare databank van zorgcijfers en geeft deze kostencijfers door aan de overheid. De minister meldt in april de gemaakte zorgkosten van het afgelopen jaar in het Rijksjaarverslag 2018. En meldt met Prinsjesdag 2019 de verwachte zorgkosten voor het komende jaar in de Rijksbegroting 2020. Vertraging in verwerking van gegevens en andere oorzaken zorgen ervoor dat op dit moment nog niet de definitieve eindbalans van 2018 kan worden opgemaakt. Het zorginstituut meldt dat de kostenstijging huisartsenzorg in 2018 naar verwachting met 7 procent toeneemt ten opzichte van 2017. Dit zou onder andere het resultaat zijn van een stijging van de inschrijftarieven met 4 procent en van de consulttarieven met 6 procent (bron). In deze blog mijn commentaar op toch een aantal opmerkelijke (financiële) zaken en trends.
Tabel 1: Totaaloverzicht kosten huisartsenzorg (HA) en multidisciplinaire zorg (MDZ) 2017 en 2018 (1=1€)
|
|
Q4 2017 |
Q8 2017 |
Q4 2018 |
Ontwikkeling 17/18 Q4’s |
|
Segment 1 |
1.981.957.965 |
2.046.595.005 |
2.077.084.169 |
+4,80% |
|
Segment 2 |
493.464.966 |
491.562.147 |
493.440.252 |
-0,01% |
|
Segment 3 HA |
114.597.044 |
143.573.492 |
168.107.918 |
+46,69% |
|
Segment 3 MDZ |
66.174.520 |
73.900.036 |
82.771.888 |
+25,08% |
|
Buitensegment |
351.759.146 |
386.586.270 |
378.278.503 |
+7,54% |
|
POH-S |
77.917.605 |
78.286.855 |
68.550.683 |
-12,02% |
|
Totaal |
3.085.871.245 |
3.220.503.804 |
3.268.233.414 |
+5,91% |
In tabel 1 valt op dat de kosten multidisciplinaire ketenzorg met de bekende ketens voor 2018 zijn bevroren. Hoewel het aantal geïncludeerde patiënten steeg van 1,7 miljoen naar 1,8 miljoen, bleven de kosten van de integrale bekostiging stabiel. Omdat Kosten = Prijs x Volume is, zal de niet transparante dbc-prijs van ketens per saldo zijn gedaald. Ook de afbouw van de Module geïntegreerde eerstelijnszorg, ten koste van een half miljoen minder patiënten, heeft aan de kostenstabilisatie bijgedragen. Hoewel er 1,8 miljoen mensen ketenzorg hebben, wordt de nieuwe module Organisatie & Infrastructuur opmerkelijk genoeg maar voor 1,5 miljoen mensen ingezet. Een andere opvallende bevinding is de explosieve stijging in het segment 3 (S3) van de resultaatbekostiging en innovatie (kolom 4). Saillant detail is het feit dat om voor een vergoeding in S3 in aanmerking te komen het verplicht is om een contract te hebben met de verzekeraar. Dit verklaart ook de mail van Het Roer Moet Om van 28 maart 2019: citaat: “Een grote frustratie, die afgelopen najaar in Zilveren Kruis regio’s (blog) bij honderden huisartsen leidde tot een aanvankelijke weigering om met een dergelijk opgelegd contract akkoord te gaan. Tevergeefs, ze stonden met de rug tegen de muur”. Zorgverzekeraars maken S3 belangrijk en maken huisartsen zo contractafhankelijk en (blijkbaar) contractplichtig. Zorgverzekeraars hebben vermoedelijk geen zin in scenario’s zoals bekend zijn in thuiszorg en GGZ (blog/blog). Mijn advies, in 2017 om als alternatief S3 af te schaffen en de vrijgekomen gelden toe te voegen aan basiszorg ten behoeve van maatwerk binnen individuele praktijken, blijft overigens onverkort staan (blog/blog).
Tabel 2: Kader niveau: budgetkader VWS + raming/extrapolatie ZiN + declaratiebedragen Vektis
|
Q4 2018 |
Kader VWS |
Zorginstituut (ZiN) |
Vektis |
|
Huisartsenzorg |
3.106, – |
2.844, – |
2.692, – |
|
Multidisciplinair |
515,- |
600,- |
576,- |
|
Totaal |
3.621, – |
3.444, – |
3.268, – |
Deze Vektis cijfers zijn exclusief kwaliteitsmiddelen NHG (€ 1,9 mln.) en exclusief ROS-ondersteuningsmiddelen (€ 27 mln.). In tabel 2 zijn op macroniveau de beschikbare gelden vanuit de overheid en de macrokosten op basis van ingediende declaraties zichtbaar. Het kader van VWS (kolom 2) is conform het zorgakkoord (‘tussenakkoord’ van 1 juni 2017). Met budgetgroei van 2,5% kwam het beschikbare budget daarmee voor 2018 op 3,5 miljard euro, exclusief 75 miljoen substitutie en exclusief de loon- en prijsbijstelling 2018: 3 miljard voor huisartsenzorg en een krappe 0,5 miljard voor de multidisciplinaire zorg. Of ook in 2018 wederom niet het hele huisartsenkader voor de zorg is ingezet, waar het wel op lijkt (kolom 3 en 4), is (door mij) op dit moment nog niets te zeggen. Dat hangt af van de na effecten, van declaraties en diverse registraties. Afwachten dus.
Tabel 3: Totaaloverzicht kostenontwikkeling segment 3 (resultaatbeloning en zorgvernieuwing)
|
Segment 3 (Q4 2018) |
Huisartsenzorg |
Multidisciplinaire zorg |
|
M&I Modules |
2.925.511 |
152.727 |
|
Resultaatbeloning |
31.911.401 |
2.882.808 |
|
Substitutie |
1.844.822 |
45.634.351 |
|
Overige afspraken |
78.968.956 |
26.851.069 |
|
Zorgvernieuwing |
16.436.799 |
6.877.190 |
|
Meekijkconsult |
5.143.135 |
373.744 |
|
POH-GGZ in S3 |
6.688.894 |
– |
|
Praktijkmanagement |
24.188.402 |
– |
|
Totaal |
168.107.918 |
82.771.888 |
Met deze tabel 3 is het jammer dat in de huisartsenzorg de grootste uitgavenpost de “Overige afspraken” betreft. Binnen deze categorie valt namelijk de belangrijke innovatie. En onder de categorie “Zorgvernieuwing” valt de E-health en overige zorgvernieuwing, zo meldt Vektis. Blijkbaar is dit (te?) concurrentiegevoelige informatie. Jammer, want waarom zouden geslaagde projecten van innovatie in het kader van de agenda van de vooruitgang niet gemeld en gedeeld worden? De kosten van substitutie (€ 47,4 miljoen in rij 4) vallen mee en halen niet de beschikbare vooraf afgesproken 75 miljoen. Met de huidige werkbelasting en het tekort aan ondersteunend personeel is alleen om deze redenen al dit feit verklaard, dunkt me (blog). Een gunstige ontwikkeling is inzet van de praktijkmanager in de huisartsenpraktijk (tabel 4).
Tabel 4: Totaaloverzicht kostenontwikkeling praktijkmanagement (PM) in segment 3
|
PM in S3 |
2017 Q8 Vergoed |
2017 Q8 Aantal pat. |
2017 Q4 Vergoed |
2017 Q4 Aantal pat. |
2018 Q4 Vergoed |
2018 Q4 Aantal pat. |
|
|
335.787 |
116.852 |
327.516 |
114.569 |
24.188.402 |
9.772.211 |
Tabel 4 laat namelijk zien dat in 1 jaar tijd € 24 miljoen is geïnvesteerd in praktijkmanagement. Een goede eerste stap. Ten behoeve van de organisatie van huisartsenzorg voor 9,7 miljoen patiënten. Voor het organiseren van de “de juiste zorg op de juiste plek”, “meer tijd voor de patiënt”, “herstructurering ANW-zorg”, “digitalisering en ICT-zorginfrastructuur”, “versterken organisatiegraad & infrastructuur”, “ontwikkeling persoonsgerichte zorg”, “regioplannen aan regiotafels”, etc. kan de huisarts wel wat steun gebruiken. Steun bij allemaal actuele punten binnen het hoofdlijnenakkoord, een akkoord wat ná het tussenakkoord is gesloten op 27 juni 2018 en nu in 2019 en verder aan de orde is: “Onderhandelaarsakkoord huisartsenzorg 2019 t/m 2022”. Cruciaal voor de nieuwe financiële balans is de vraag in hoeverre de gemaakte contractafspraken 2019 tussen huisarts en zorgverzekeraar in lijn zijn met de inhoud van dit nieuwe bestuurlijk akkoord: ja of nee? Het wachten is op het antwoord wat deze(?) maand moet komen in een te verschijnen rapport van toezichthouder NZa.
Eerdere blogs gerelateerd aan contracteren en financieren van huisartsenzorg
06.12.2013: Bij problemen met zorgcontractering kiest de rechter voor de overheid
23.04.2014: Opheffen vrije artsenkeuze is in zorgakkoord onderdeel van politieke deal
06.06.2017: Winst zorgverzekeraars: niet uitkeren, maar in zorg herinvesteren
26.06.2017: Met een goede risicoverevening is slechts een verzekeraar voldoende
28.06.2017: De overheid moet voor zorgfinanciering de besluiten nemen
07.07.2017: Waarde populatiebekostiging en regiocontractering wordt overschat
14.07.2017: Praktijkkostenonderzoek huisartsen 2015 door NZa: 20 kanttekeningen
18.07.2017: Is minder marktwerking in het zorgstelsel nog een agendapunt (1)?
21.07.2017: Vragen/antwoorden over het praktijkkostenonderzoek
26.07.2017: Kader huisartsenzorg moet geheel benut worden
28.07.2017: De financiële toekomst van de huisartsenzorg
14.08.2017: Instroom en tarieven ketenzorg volop in beweging
21.08.2017: Afscheid bekostiging segment S3 is beste optie
29.08.2017: De kostprijs van de praktijkondersteuner
04.09.2017: Het contract bij zorginkoop
19.09.2017: Tariefprincipes en drempels van invloed op voortgang bekostiging
04.12.2017: Premiereductie betaald van zorggeld
07.12.2017: Huisartsenzorg heeft forse financiële injectie nodig
14.12.2017: Kort geding zorggroep verzekeraar gaat over meer dan een tariefconflict
27.12.2017: Arbeidstijd
06.01.2018: Analyse niet-gecontracteerde zorg nodig voor goede zorgrelatie (1)
10.01.2018: Is minder marktwerking nog een agendapunt (2)?
11.01.2018: Als principe geen bonus, dat kan ook…
15.01.2018: Substitutie
19.01.2018: Hoeveel huisartsen zijn er nodig?
25.01.2018: Analyse niet-gecontracteerde zorg nodig voor goede zorgrelatie (2)
05.02.2018: Praktijkondersteuning huisarts is onmisbaar
23.02.2018: Inzicht in prijs, dan pas uitzicht op een oplossing
08.03.2018: Praktijkverkleining bij huisartsen: de randvoorwaarden
27.04.2018: Regionalisering van de zorg: wat willen burgers en zorgaanbieders?
29.04.2018: Akkoord medisch-specialistische zorg heeft ook voor huisarts consequenties
16.05.2018: Hoe hard is het zorgbudget huisartsenzorg (1)?
17.05.2018: Hoe hard is het zorgbudget huisartsenzorg (2)?
25.05.2018: Ontregelen doe je daar waar je regels afspreekt
27.06.2018: GGZ-perikelen met impact, ook voor de huisarts
29.06.2018: Leiden stelselperikelen ook tot stelselwijzigingen?
01.07.2018: Het onderhandelaarsakkoord huisartsenzorg 2019 t/m 2022: een analyse
20.07.2018: Praktijkmanagement in de huisartsenpraktijk (2)
20.08.2018: Het waardegericht kunnen inkopen is een illusie
24.08.2018: Toekomstvisie belangrijk, de plannen erna belangrijker
05.09.2018: Preferentiebeleid: van kostenbeheersing tot perversiteit
12.09.2018: Verbod op winstuitkering aan zorgverzekeraars is een goede zaak
20.09.2018: Zoektocht naar maatregelen kostenbeheersing nog volop gaande
03.10.2018: De uitwerking van de hoofdlijnenakkoorden start nu
09.10.2018: Ondersteuning huisarts: op niveau praktijk, wijk of regio?
24.10.2018: Stringente sturing basiszorgtarief huisarts biedt beperkte financiële ruimte
03.11.2018: De ketenzorg gaat veranderen, maar in welke richting?
10.11.2018: Alleen met interventies zijn problemen in achterstandswijken oplosbaar
14.11.2018: De financiële staat van de huisartsenzorg (versie 27)
23.11.2018: De financiële staat van de huisartsenzorg (27): vraag/antwoord
29.11.2018: Bij financiering regionale zorg zijn centraal afgestemde spelregels nodig
04.12.2018: Lessen uit de schrapsessies als basis voor vervolg op (ont)regelen van zorg
11.12.2018: Zilveren Kruis komt afspraken uit het hoofdlijnenakkoord niet na
14.12.2018: Afspraken in de spoedzorgketen
03.01.2019: Toekomstvisie huisartsenzorg uitwerken met beleid
22.01.2019: Variabelen bij capaciteit huisartsenzorg bijtijds agenderen
01.02.2019: Schaarste personeel bedreigt zorg
04.02.2019: Duidelijker financieel kader bij betaling niet-gecontracteerde zorg
12.02.2019: Financiering praktijkondersteuning jeugd komt uit twee stelselwetten
16.02.2019: Het wisselen van huisarts nader bekeken
04.03.2019: Contracteerproces huisartsenzorg heeft reanimatie nodig
06.03.2019: Financiële toets bij zorgstandaard eerst zelf uitvoeren
11.04.2019: Ketenzorg, hoe nu verder?