Code zwart: what’s in a name?

Minister over code zwart

Zorgverleners over hun code zwart

Kamerbrief, vraag 32/33, 3 december 2021

De Limburger, 3 december 2021

Kamervraag 32: Hoe kan het dat zowel u, de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), als de voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) stelt dat de komende week het aantal opnames op de IC 50 tot 60 per dag zal zijn en dat de voorzitter van de NVIC op basis daarvan binnen tien dagen een code zwart op de IC’s verwacht en dat u dat tegenspreekt?

Antwoord minister:

“Om inzicht te krijgen in de huidige situatie maak ik gebruik van de gegevens die worden verzameld door onder andere het Landelijke Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) en de toezichthouders, de IGJ en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Ook ben ik constant in gesprek met diverse veldpartijen, om scherp zicht te houden op de actuele situatie op de werkvloer in verschillende zorgsectoren. Op basis van deze cijfers en beelden is het duidelijk dat de druk op de zorg toeneemt. Om deze reden is op 26 november jl. fase 2d uit het Opschalingsplan COVID-19 afgekondigd. Ik merk daarbij op dat we niet enkel kijken naar de druk op de IC’s, maar breed naar de belastbaarheid van de zorg binnen en buiten het ziekenhuis. Alle instellingen en professionals passen hun zorg in fase 2d aan. Dit leidt tot een complex beeld, waarbij een voorspelling over de te verwachten ontwikkelingen en de impact hiervan op de zorg maar zeer beperkt te doen is. Ik houd daarom goed zicht op de actuele stand van zaken, zodat we aanvullende maatregelen kunnen nemen als dat nodig is.

Zoals gezegd bevinden we ons daarbij nu in fase 2d, waarbij we maximaal maatregelen nemen om de (semi-)acute zorg te waarborgen, zoveel mogelijk kritiek planbare zorg te kunnen blijven leveren en een overgang naar fase 3 te voorkomen. Een voorbeeld hiervan is dat de niet kritiek planbare zorg (klasse 4 en 5) in de ziekenhuizen volledig afgeschaald zal worden, zodat zorgverleners ingezet kunnen worden waar zij het meest nodig zijn. Tegelijkertijd wordt de IC-capaciteit verder opgeschaald. Deze maatregelen helpen hopelijk afdoende om fase 3, en ultimo fase 3c op de IC’s (“code zwart”) te voorkomen.”

Kamervraag 33:

Hoe ziet uw som dat er geen code zwart aankomt eruit?

Antwoord minister: “Om de zorg zoveel als mogelijk toegankelijk te houden voor mensen met een dringende of acute zorgvraag zijn verschillende landelijke maatregelen genomen en voor de zorg specifiek is opgeschaald naar fase 2d van het Opschalingsplan COVID-19 van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ). In fase 2d zetten we in op regionale én landelijke aangepaste spreiding, maximale opschaling van IC-beddencapaciteit of klinische capaciteit, volledige afschaling van en het ziekteverzuim fase 2d van het Opschalingsplan COVID-19 van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ). In fase 2d zetten we in op regionale én landelijke aangepaste spreiding, maximale opschaling van IC-beddencapaciteit of klinische capaciteit, volledige afschaling van niet kritiek planbare zorg (klasse 4 en 5 volgens het raamwerk van de Federatie Medisch Specialisten), waar dat verantwoord is afschaling van kritiek planbare zorg (klasse 3), maximale samenwerking, het maximaal verminderen van de instroom of bevorderen van de uitstroom van COVID-patiënten en het nemen van maximaal interne maatregelen door ziekenhuizen zelf.

Pas als al deze stappen uit fase 2d onvoldoende effect hebben om de continuïteit van acute en semi-acute zorg te waarborgen, zou er sprake van kunnen zijn dat fase 3 door mij afgekondigd wordt. Daarbij is het nu niet mogelijk om al exact aan te geven of, en zo ja wanneer, er sprake zou zijn van een dergelijke stap. Dit is namelijk afhankelijk van verschillende factoren (epidemiologisch verloop, seizoensinvloeden zoals griep) en van de belastbaarheid van verschillende sectoren binnen de zorg. Daarom worden er ook geen specifieke cijfers genoemd wat betreft de bezetting van de capaciteit op de IC of in de kliniek in relatie tot de afkondiging van fase 3, of ultimo fase 3c op de IC’s (“code zwart”). De door u genoemde ‘som’ is gegeven deze complexiteit dan ook niet te maken. Wel houd ik dagelijks nadrukkelijk vinger aan de pols over de actuele stand van zaken in de zorg en de belastbaarheid op dat moment.”

Artikel: “Het is bij ons al weken code zwart”.

Inleiding artikel (citaten):

Nergens liep het aantal corona-besmettingen afgelopen weken zo hard op als in Limburg. Door de toestroom van Covid-patiënten én een hoog verzuim onder het personeel stokt het niet alleen in de ziekenhuizen, maar ook bij de huisarts, in de thuiszorg en in de verpleeghuizen. De frustratie groeit, omdat de zorg niet meer geleverd kan worden die mensen wél nodig hebben.

Citaten uit artikel van beide huisartsen:

Triage zoals in ziekenhuizen bij acute zorg (voor wie wel een bed en voor wie niet), vergelijkbare keuzes maken wij hier al weken. Het ziekenhuis voert een ontmoedigingsbeleid, precies zoals bij de eerste golf. Legt het terug op ons bord.  Ga maar een slechtnieuwsgesprek aan…

Overwegingen wie de grootste overlevingskans heeft, deze gesprekken worden gevoerd.  Maar kom dan niet met de gotspe “we staan kort voor code zwart. Want het gebeurt gewoon al.…”

————————————————–

Het ziekenhuis stuurt patiënten te vroeg naar huis. Vervolgens is er geen of te weinig thuiszorg, al draaien medewerkers daar dubbele diensten. Het verzuim is te hoog. In het hospice hier staan 3 bedden leeg. De vrijwilligers waar zij op draaien, blijven weg. Zij zijn zelf ziek of bang dat te worden. Mensen sterven thuis, alleen…

—————————————————–

(Over de eigen groepspraktijk). Wij werken hier met 14 mensen: artsen, ondersteuners, assistenten. Drie zijn er ziek, drie mensen die je eigenlijk niet kunt missen.

Soms zijn er, ook bij de huisarts, tranen. Gevoelens van onmacht. Vorige week kwam ik thuis bij een oude dame. Ze lag in haar eigen urine in bed. Vervuild. Geen mantelzorg, geen thuiszorg. Ik heb de familie gebeld, die durfde niet te komen want ‘mam heeft corona’. Je gelooft het niet, maar het gebeurt. Ik heb haar onder de douche gezet, verzorgd en het bed verschoond. Nee, dat is niet mijn taak, maar ik kon niet anders. Als mens. Dan kom je thuis en weet je: die mevrouw ligt nog steeds alleen. Dat knaagt en dat gevoel went nooit.

—————————————————-

De ziekenhuizen met hun handige communicatiejongens en aansprekende filmpjes. Zij krijgen hun boodschap goed voor de bühne, ons heeft de afgelopen tijd niemand gehoord. Tot er ergens een steen door de ruit gaat.

—————————————————-

Gesprekken met oplopende emoties. Bij een mevrouw met een tumor in de borst, wier operatie binnen 6 weken moet plaatsvinden, maar al 3 keer is uitgesteld. Ze vraagt mij om een oplossing: kunt u niet zorgen dat ik elders terecht kan? Wij huisartsen zijn het begin van de zorg, via ons word je verwezen naar specialistischer zorg. Nu zijn we vooral het putje, het eindpunt. Het ziekenhuis kan nee zeggen, voor ons is dat veel moeilijker…

—————————————————-

Onder druk van corona en het ziekteverzuim is onze keten van samenwerking in de eerstelijnszorg gebroken, maar de zorgvraag blijft bestaan. Hoe lang houden we dit nog vol? Zulke gesprekken, het is voor het eerst nu dat we die samen voeren. Waar blijft de Inspectie, vragen ze zich af en waar blijven de overheden met plannen om de zorgwerknemers overeind te houden?

——————————————————

Behalve moeite met doorverwijzing van patiënten richting het ziekenhuis stokt het ook de andere kant op. Mijn collega heeft vanmiddag 3,5 uur zitten bellen met alle verpleeghuizen in de regio. Het is nog steeds niet gelukt. Ook daar komen ze handen tekort door uitval van personeel.

(het zorgwekkende relaas in het artikel vanuit het verpleeghuis, heb ik buiten deze blog gehouden).