In het Onderhandelaarsakkoord (16 mei 2024, pg.15) van het huidige kabinet is afgesproken dat de insteek wordt dat streekziekenhuizen behouden blijven. De minister heeft recent aangegeven (hier) dat de komende periode wordt gebruikt om met alle betrokkenen te spreken en tot een gezamenlijk gedragen oplossing te komen. Zij deed deze uitspraak rondom haar werkbezoek in Limburg over de toekomst van Zuyderland Medisch Centrum met ziekenhuizen in Heerlen en Geleen.
In dit Zuyderlandplan (hier) wordt beoogd de uitgebreide spoedeisende hulp (SEH), de afdeling intensive care en het geboortecentrum op één plek in de regio in Geleen te concentreren. In Heerlen blijft dan een nieuw, kleiner ziekenhuis over. Daar komen, zo is te lezen, zo’n 100 bedden, een huisartsenpost en 24/7 spoedhulp voor minder ingewikkelde behandelingen. Het plan leidt tot enorme onrust bij de bevolking (hier/hier/hier), bij huisartsen (hier/hier/hier/hier) en bij de burgemeester van Heerlen (hier/hier/hier).
Het ligt fundamenteler
Ook landelijk werd/is dit een belangrijk onderwerp omdat in de aanloop naar de laatste verkiezingen werd gesuggereerd dat een kabinet, dan wel de landelijke politiek, op deze regionale besluitvorming rondom zorgconcentraties, zorgspreiding, fusies enige invloed zou hebben. Het kon dus ook niet anders (hier/hier/hier/hier/hier/hier) dat een nieuwe minister nadien, inmiddels 15 augustus jl., zou afreizen naar de gemeenten in Parkstad en de Westelijke Mijnstreek voor een toelichting.
Wat zei de minister precies rondom dit bezoek? Enkele quotes… (hier/hier/hier/hier)
|
Minister Agema van VWS zegt dat met de nieuwbouw van Zuyderland in Heerlen de regio “een splinternieuw ziekenhuis krijgt dat zo volwaardig mogelijk is vormgegeven”. Wel hoopt ze dat er een oplossing komt voor het verdwijnen van de acute verloskunde uit Heerlen. “Ik kan niet de volledige SEH redden. Dat ligt niet binnen mijn mogelijkheden. Er ligt echter een beter plan dan vorig jaar. Ik vind ‘volwaardig’ ook een ingewikkeld begrip, want wat is volwaardig?” “Ook de beenbreuken kunnen hier vanaf 2030 nog volwaardig behandeld worden. Voor met name de ouderen blijft de spoedzorg goed georganiseerd. Bij bijvoorbeeld een delier kunnen ze in het nieuwe ziekenhuis worden opgenomen. Het is al jaren zo dat we bijvoorbeeld openhartoperaties niet meer in alle ziekenhuizen doen. Dat doen we In de ziekenhuizen waar de mensen veel ervaring hebben, zodat het resultaat zo optimaal mogelijk is. Dus volwaardig is heel moeilijk, maar het is nu wel zo volwaardig mogelijk.” Als Kamerlid pleitte ze jarenlang voor het behoud van streekziekenhuizen, inclusief een 24/7 SEH. “Vroeger was ik Kamerlid. Nu ben ik minister. Het is aan de PVV-fractie en Geert Wilders om een oordeel te hebben over het nieuwe plan.” Ze zei vooral naar Heerlen te zijn gekomen om te luisteren. |
De rol van de centrale overheid
De centrale overheid speelt bij zorgconcentraties, fusies en kwaliteitsgaranties vooral een rol via haar toezichthouders (NZa, ACM en IGJ). Er wordt bij problemen wel vaak gewezen naar een kabinet en de politiek voor hulp, maar de realiteit rondom het mandaat bij besluitvorming zorgconcentraties van medisch-specialistische zorg (MSZ) ligt elders (blog/blog). Daarbij is de laatste jaren bewust dit mandaat rondom besluiten verplaatst naar de regio. Het Integraal Zorgakkoord is daar het meest prominente voorbeeld van. Een akkoord (IZA, 16 september 2022) wat in de werkagenda ook als zodanig een hoofdstuk heeft opgenomen over “regionale samenwerking, toekomstbestendig zorglandschap door concentratie en spreiding”.
Alleen wanneer ziekenhuizen in financiële problemen (dreigen) te komen, en de continuïteit van de zorg in het geding dreigt te komen, gelden er centrale Early Warning System (EWS)-afspraken waardoor er door een ministerie tijdig meegekeken en gehandeld kan worden.
De rol van de huisarts
Toekomstbestendigheid impliceert vooraf afstemming tussen MSZ en ELZ/huisartsenzorg. Dat huisartsen met het Zuyderlandplan problemen hebben, is goed te begrijpen bij het feit dat in 2019 ziekenhuis Zuyderland (hier) een tienjarig contract sloot (hier) met een aanneemsom met zorgverzekeraar CZ (een/twee). Twee andere grote verzekeraars (VGZ en Zilveren Kruis) waren daarbij volgend met korter durende contracten en op basis van separate onderhandelingen. In dit contract is op basis van een historische omzet per jaar een lumpsum beschikbaar is voor de exploitatie van het ziekenhuis. Met, naar ik begrijp, 1% procent reële daling per jaar. Hiermee moest de productieprikkel voor het ziekenhuis verdwenen zijn en feitelijk zijn omgezet naar een kostenbesparende prikkel. Het MSB van het ziekenhuis heeft hierover met hun bestuur een akkoord gesloten. De regionale huisartsen/HOZL en thuiszorgorganisaties óók (blog/hier)?
Want met een sterk vergrijzende populatie zal het toekomstig extra werk op basis van de 3 IZA-V’s (verplaatsen, vervangen, voorkomen) ergens opgevangen moeten worden.
Nieuwe ronde, nieuwe kansen?
Met grote nieuwsgierigheid wordt nu de komende maand uitgekeken naar het nieuwe Regeerprogramma wat werk zegt te maken van behoud van streekziekenhuizen.
|
De minister (Kamerbrief, 15 augustus 2024): “De toegankelijkheid van de (ziekenhuis)zorg voor alle patiënten in alle regio’s in Nederland is voor mij heel belangrijk en een speerpunt in het hoofdlijnenakkoord. De komende periode wordt dit verder uitgewerkt in het Regeerprogramma. De zorgverzekeraars hebben in het geval van een naturapolis de zorgplicht om ervoor te zorgen dat hun verzekerden tijdige, bereikbare en kwalitatief goede zorg krijgen. De NZa houdt toezicht op deze zorgplicht en heeft hiervoor handvatten opgesteld (commentaar). In deze handvattenstaat hierover: “Je bent verantwoordelijk voor het tijdig leveren van passende zorg aan de individuele verzekerde. Is er sprake van een (dreigende) sluiting van een zorgaanbieder, bijvoorbeeld door faillissement? Dan zorg je ervoor dat de verzekerde tijdige en passende zorg kan blijven ontvangen. Blijft de verzekerde zorg ontvangen van de onder druk staande zorgaanbieder? Dan moet de verzekerde ervanuit kunnen gaan dat er maatregelen worden getroffen waardoor de zorg doorgang blijft vinden.” |
Behalve veel feitelijke cijfers over adherentiegebieden, nieuwbouw (hier), het aantal bedden etc., het repeterend verhaal over verwachte budgettaire tekorten en het tekort aan handen (hier) zou het nieuwe Regeerprogramma kabinet Schoof 1 van begin september 2024, ter behoud van streekziekenhuizen, vooral aandacht moeten hebben wat voor de burger de prognose is m.b.t. kwaliteit van zorg bij hier gewijzigde (hier) beleidsparameters. Denk daarbij aan kwaliteitsitems als patiëntveiligheid, effectiviteit en efficiëntie van zorg, patiëntgerichtheid, toegankelijkheid, deskundigheid en de nieuwe governance.
Wat zijn de vóórdelen van (een mate van) concentratie, spreiding en fusie? Waar leidt verandering tot verbetering, waar niet?
Pas wanneer alle feiten en belangen op tafel liggen, valt er echt wat te kiezen.
Extra benieuwd ben ik naar de beschrijving van het kabinet van de blijkbaar nieuwe betekenis (hier/hier) van een “zo volwaardig mogelijk” ziekenhuis.
Eerdere relevante blogs
10.08.2019: Overheid, neem regie bij transformatie ziekenhuislandschap (centrale aansturing)
14.10.2019: VWS herpakt regie bij faillissementsperikelen van ziekenhuizen (nu vooraf bemoeienis)
14.05.2021: Eerst ziekenhuistaken, dan pas organisatie en bekostiging, inclusief loondienstdiscussie
14.06.2021: Over toverwoorden en de kunst van veranderen (ziekenhuistransitie i/e verandercyclus)
24.08.2021: Behoud van 11 traumacentra is een voorbarige conclusie (houtskoolschets + volumenorm)
27.08.2021: Voldoende IC-capaciteit zou breed gedragen taakstelling moeten zijn (HBO+zkh+VWS)
02.03.2022: Uitgangspunten herinrichting landschap acute zorg bekend…en nu? (pilots/VWS/NZa)
20.04.2022: Minister blijft vaag over noodzakelijk aantal spoedeisende hulp (SEH) (in IZA?)
03.07.2023: Burgers bij transitie ziekenhuiszorg: wel informatierecht, geen medezeggenschap
11.09.2023: Zet in IZA primaire zorg centraal, niet het schaalniveau van organiseren (regio)
08.01.2024: Laat verschil bekostiging 1e en 2e lijn geen spelbreker zijn in samenwerking
15.01.2024: Financiële staat: vraag/antwoord (18) (over consequenties verschil bekostiging 1e en 2e lijn)
18.01.2024: Besluit concentratie kinderhartchirurgie door rechtbank vernietigd (17 jr.na GR-adv.)
27.02.2024: Kanttekeningen bij visie eerstelijnszorg 2030 (historie, regio, GR, AMW, gemeente)
24.05.2024: Beleidsmotto “Thuis als het kan”. Hoe wordt dat bepaald? (budget/pers./extramuraal/MGZ)
11.06.2024: Tussentijdse evaluatie Integraal Zorgakkoord roept vraag op: hoe nu verder?
28.06.2024: Zorgcontractering als speelbal van beleid (wijzigingen zorgcontractering: Mous/Maverick)
02.07.2024: Een nieuwe minister gaat beginnen (met Fleur Agema bij VWS + start, kabinet Schoof)
15.07.2024: Overbehandeling schaadt zorg en stelsel (4 artikelen: arts/Linnean/aanneemsom + afschaf DBC)