Het was me het weekje wel. Allereerst bleek mijn eigen pensioenfonds van huisartsen (Stichting Pensioenfonds Huisartsen) te investeren en te beleggen in “wapens, drank, casino’s en cannabis” (aanhef artikel, de Volkskrant, 26 februari 2021). Nu heb ikzelf al meer dan 500 blogs geschreven over de zorgeconomie, maar nimmer over het pensioen van huisartsen. Dat wordt elke maand keurig overgemaakt en nimmer heb ik gezocht naar dubieuze beleggingsbronnen. Met schaamrood op mijn kaken dan ook het verhaal gelezen.
De tweede zaak deze week waarbij een gevoel van schaamte (en ergernis) opkwam was het terugtrekken van drie vooraanstaande economen uit het campagneteam van Herstel NL.
Via crowdfunding hadden prominente opiniemakers, artsen en economen 100.000 euro opgehaald om met een plan NL weer open te stellen. Het argument dat de huidige lockdown schade oplevert wordt door velen gesteund. Drie economen (Baarsma, Jacobs en Teulings), die wel met regelmaat aanschuiven bij de bekende praatprogramma’s trokken zich plots terug uit het initiatief en waren ter toelichting op dit standpunt van terugtrekken voor NL ineens met de noorderzon vertrokken.
Pensioenfonds artsen
Misschien is nog wel het meest schrijnende aan deze zaak dat een journalist en een MDL-arts (interview) deze zaak aanhangig hebben gemaakt. In Medisch Contact (11 februari 2021) verscheen het eerste artikel onder de kop van “Pensioengeld artsen gaat naar foute bedrijven.”
Zowel het pensioenfonds van huisartsen (SPH) als van medisch specialisten (SPMS) hebben inmiddels gereageerd. Beiden zijn bezig om in het beleggingsbeleid niet alleen rendement-/risico-overwegingen, maar ook nadrukkelijk duurzaamheidscriteria te betrekken (reactie SPH, 26 februari 2021). Citaat hieruit: “We beleggen op dit moment inderdaad in de bedrijven die genoemd worden in het artikel van de Volkskrant. Het gaat onder andere om enkele bierbrouwerijen, bedrijven die zich bezighouden met de productie van wapens en fastfoodbedrijven. Deze beleggingen zijn in lijn met ons huidige maatschappelijk verantwoord beleggingsbeleid (MVB-beleid). Wat betreft de beleggingen in wapenbedrijven hechten we eraan te benadrukken dat we ons vanzelfsprekend houden aan de strenge nationale en internationale wetgeving op dit gebied. Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema voor SPH en voor onze deelnemers. De afgelopen jaren hebben we grote stappen gezet in het duurzamer maken van onze beleggingen. Dat heeft onder andere geleid tot een stijging in de top-50 ranglijst van VBDO van plaats 46 in 2019 naar plaats 24 in 2020. Het overgrote deel van ons vermogen van ongeveer 12 miljard euro wordt reeds duurzaam belegd. Maar we zijn er zeker nog niet. We zijn ons er terdege van bewust dat er zich nog onwenselijke beleggingen in onze portefeuille kunnen bevinden. De verdere ontwikkeling van ons MVB-beleid heeft dan ook zeer hoge prioriteit.”
Nu maar hopen dat met de nieuwgekozen speerpunten (gezondheid en klimaat) de SPH meer maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt.
Herstel NL
Natuurlijk is het goed na te denken over een plan waarmee de maatschappij weer open kan. Nu de drie genoemde economen zich hebben teruggetrokken meldt de initiatiefnemer: “Initiatiefnemers in Herstel.NL zijn de afgelopen 24 uur door politiek Den Haag onder grote druk gezet de campagne te staken tot na de verkiezingen. De boodschap die we kregen is dat we de politiek in de weg zitten.” Met deze twee simpele zinnen borrelen al zoveel vragen op, die juist wel snel beantwoord moeten worden.
Overigens ben ik niet zo gecharmeerd van het plan van de beweging. De maatschappij opdelen in kwetsbaren en niet-kwetsbaren doet mij naïef aan.
Als economen zich trouwens met zorg bemoeien, hoor ik zelden wat verfrissends. Te vaak hoor ik alleen de boodschap van de ministers doorklinken dat het te duur is en zorgbestuurders (de ander!) niet willen veranderen. Een uitzondering daarop is hoogleraar Johan Polder die wél een berekening kan maken dat juist een goede gezondheid bijdraagt aan een goede economie en het BBP. Dat er trouwens een relatie is tussen economie en zorg is overigens zo klaar als een klontje (blog).
De schaamte hier zit puur in het feit dat drie vooraanstaande economen zich nu terugtrekken. Als je telkens een mening hebt en je uit laat nodigen in praatprogramma’s, een prominente positie hebt, kom dan ook nu in beeld om een uitgebreide toelichting te geven op je standpunt. Zeker als hoogleraar en oud CPB-directeur. Als er inderdaad politieke druk is uitgeoefend om te zwijgen, zoals wordt beweerd, dan mag dat toch bekend worden?
Tot slot
Pensioenfondsen hebben het extra moeilijk nu de beleggingsresultaten tegenvallen doordat de ECB (Europese Centrale Bank) miljarden zogenaamd gratis kan verstrekken, met alle risico’s voor de inflatie. Ineens na 40 jaar te hebben geluisterd naar zuinige ministers van Financiën met horrorverhalen over schulden is de staatsschuld ineens geen probleem meer. Nu maar hopen dat de moraliteit en duurzaamheid een belangrijke rol gaat spelen in de toekomstige investeringsportefeuille. Bij de politiek én bij de pensioenfondsen. Sterkte daarmee.