Bespreking van de bundel: “Taboes en Belangen”

Over de illusie van de maakbaarheid…

Citaat: “Nee zeggen tegen kansarme oncologische behandeling moeten we niet zien als een gemiste kans, maar als een krachtig instrument om overbehandeling te voorkomen. Het aanscherpen van de eisen voor registratie van nieuwe oncologische middelen is daarvoor een vereiste.”

Citaat: “Bij elke stap vraag je je af: blijft mijn leven waardig?”

Citaat: “Onderzoek naar de negatieve financiële impact op de algehele gezondheidszorg door het blijven toestaan van marginale verbeteringen in richtlijnen moet worden gestart. Met andere woorden, in plaats van doorvorsen naar de volgende hoogtechnologische nieuwe doorbraak in kankergeneeskunde is het tijd voor een ‘common sense’-revolutie in de oncologie.”

Citaat: ”Daarnaast is het zaak om in elke standaard en richtlijn de paragraaf ‘Beperkingen en grenzen van behandeling’ onder te brengen, zodat de werkers in de zorg beter zicht krijgen op de relativiteit en eindigheid van hun nobele aanpak, verzekeraars en tuchtcolleges de relativiteit van veel zorg leren inzien en het defensieve elan in de zorg voorzichtig onderuitgaat. Het adequaat toegepaste relatieve nietsdoen kan dan maar zo de ultieme behandeling zijn.”

Citaat: “Maar als het gaat om zorg met potentiële grote gezondheidseffecten, zorg die veel tijd van drukbezette zorgprofessionals vraagt, zorg die veel geld kost van het beperkt beschikbare budget of zorg die hoge belasting voor het milieu veroorzaakt dan is een gedegen wetenschappelijke onderbouwing wel echt noodzakelijk. En als die onderbouwing er nog niet is dan moet de standaard zijn dat het onderzocht wordt. En daar moeten dokters in voorop lopen door te werken aan betere wetenschappelijke onderbouwing van de zorg die ze leveren èn door meer te handelen naar het beschikbare bewijs in plaats van naar eigen ervaring. Anders blijft iedereen naar dokters kijken alsof ze het duizenddingendoekje zijn voor alle problemen in het leven en loopt de zorg onherroepelijk vast”.

————————————————————————————————————-

Over gelijke gezondheid en preventie…

Citaat: “Het kabinet moet écht werk maken van postcodevrije gezondheid met concreet, effectief en langetermijnbeleid en budget, in ons aller belang. Dit kan alleen met een preventiewet met langetermijndoelen, gezondheidseffectrapportage en een beleid van ‘Health in All Policies’, een preventiecommissaris en een gegarandeerd budget.”

Citaat: “Om serieus werk te maken van een gezonde samenleving komt de spreekkamer van de dokter veel te laat. Een verbod op roken, het betaalbaar maken van gezonde voeding en suiker en vet juist meer belasten, en sportclubs als essentieel aanmerken en goedkoper maken, zijn een greep uit de mogelijkheden. Het hoort dan ook leefstijlkunde te heten, het is geen geneeskunde.”

Citaat: “Zolang de overheid meent dat iedereen deze gezondheidscrisis individueel moet aanpakken, negeer je de ernst van de verslaving en de macht van het bedrijfsleven, haar vertegenwoordigers en de kracht van marketing en social media. In Nederland wordt de democratie sterk beïnvloed door het bedrijfsleven: de invloed van de lobby op de gezondheidskloof is groot. VNO-NCW zette de preventietafels op. De bedrijven zitten met de ambtenaren van VWS aan tafel. Sinds kort heeft een commissaris van Philip Morris zitting in de Tweede Kamer. De suikertaks wordt afgeschoten. Doelen zijn vaag, en niemand is erop af te rekenen. Blurring van alcohol vindt zijn weg. Gokreclames worden toegestaan. Het bedrijfsleven wint het van de burger.”

Citaat: “Artsen moeten niet passief afwachten tot de omgeving door de overheid en/of bedrijfsleven aangepast is. Veel mensen hebben namelijk al obesitas of leefstijl gerelateerde ziekten en hebben hulp nodig. Daarom is tevens meer individuele preventie nodig. Soms lukt het een individu om eigen verantwoordelijkheid te nemen en met de juiste stimulans stappen te zetten.”

————————————————————————————————————-

Over samenwerking…

Citaat: “Heb je een wens ter verbetering van de zorg? Zoek een medestander, een tegenstander en iemand die nog geen uitgekristalliseerde mening heeft. Natuurlijk betrek je degene over wie je spreekt: de burger, de zorgverlener, de zorgverzekeraar of de collega werkzaam bij de overheid. Start het gesprek, op zoek naar de gedeelde waarden en wederzijdse afhankelijkheden: wat zie jij? Wat zie ik? Wat heb(ben) ik, jij, wij nodig om duurzaam en succesvol te kunnen samenwerken als de zorgvraag nog verder toeneemt. Zolang wij (zorgverleners, jij en ik) blijven geloven in en wijzen naar de almacht van ‘de ander’, ontlopen we de gedeelde verantwoordelijkheid. Blijf niet hangen in de rol van aanklager, redder, slachtoffer of omstander.”

——————————————————————————————————————–

Over hyperspecialiseren…

Citaat: “slechte uitkomsten door het nalaten van een (be)handeling wordt zwaar aangerekend terwijl een slechte uitkomst door overdaad aan medische interventie zelden de (publieke) aandacht krijgt”.

Citaat: ”Er zijn geen grote uniforme oplossingen voor deze complexe problemen zolang we gevangen zitten in het Alcatraz van onze eigen grenzen waarbinnen we patiëntenzorg, de rest van ons werk, de zorg voor onze familie en onszelf onder controle willen houden. Ontsnappen is alleen mogelijk door op kleine schaal onze werkafspraken aan te passen met directe collega’s die in hun eigen Alcatraz zitten en daar eigenlijk ook last van hebben. Managers, bestuurders en politici kunnen dit faciliteren en aanjagen, maar niet oplossen. Terugtrekken op een steeds kleiner wordend domein en deeltijdcontract is ultimo dodelijk voor de zorg en wil eigenlijk niemand.”

Citaat: “Mag niet’ doen we als beroepsgroep en frustreert samenwerking. We leggen elkaar een imposante hoeveelheid richtlijnen, regels en oekazes op. Wellicht kan dat allemaal een stukje minder. Beter voor de patiënt, de dokter en de maatschappij.”

————————————————————————————————————–

Over controledrift en wantrouwen…

Citaat: “Controledrang lijkt het elke keer te winnen van professioneel vertrouwen. Goed zou goed genoeg moeten zijn, welke controlemechanismes durven we los te laten?”

Citaat: “Het ministerie van VWS zal kritisch moeten kijken naar de toezichthouders en de daarbij behorende toezichtindustrie: organisaties die zelf geen zorg leveren, maar die wel beloven om zinnige, zuinige en samenwerkende zorg te realiseren op de juiste plaats. Als toezichthouders op zorgverleners zinnige en zuinige zorg verwachten, verwachten wij zorgverleners ook zinnige en zuinige toezichthouders en organisaties.”

————————————————————————————————————–

Over de tirannie van de tevredenheid…

Citaat: “Is tevredenheid het grootste doel in de spreekkamer, of is juist de weging van effectiviteit en zinvolheid van medisch handelen waar het om draait?”

Citaat: “Of vertaald naar mijn weekenddienst op de huisartsenpost: ik ben daar niet om de patiënt een leuke avond – lees: directe tevredenheid – te bezorgen, maar om hem passende zorg te verlenen.”

Citaat: “Een te grote focus op tevredenheid kan zowel dokter, patiënt als zorg laten ontsporen.”

————————————————————————————————————–

Over begeleiding en palliatie…

Citaat: “Ik kan niks meer voor u doen.’, haalt dan ook de aarde onder de voeten van de patiënt vandaan. Zonder vaste grond is er geen gesprek over waarde van de zorg mogelijk. De waarde van de zorg in de existentiële fase van het leven ligt soms in het behandelen, maar vaak in het begeleiden en ontzorgen.”

Citaat: “Als artsen weten wat de fysiologische reserve is en wat de onderliggende aandoeningen zijn, dan kan, in geval van bijvoorbeeld minimale fysiologische reserve, een intensive care opname, die geen enkele kans biedt op herstel, worden voorkomen of begrensd. Daartoe is dan wel wenselijk dat ter zake deskundige artsen dit ruim voordat de spoedsituatie zich aandient, anticiperend hebben bepaald en besproken met de patiënt (en familie) én afgesproken.”

Over de overheid aan zet…

Citaat: “Institutioneel gezien zou het enorm helpen als de overheid hier de helpende hand zou bieden en rugdekking zou geven aan innovatieve artsen en verzekeraars door de goede praktijken transparant te maken en te laten zien welke instellingen wel en niet innovatief willen werken. Het zou daarnaast enorm helpen als de risicoverevening in de volle breedte aangepast zou worden: nu verliezen vooral díe verzekeraars veel geld die werk maken van betere zorg voor relatief oude en zieke mensen. De overheid is de enige die dit kan veranderen.”

————————————————————————————————————-

Over lastendruk…

Citaat: “iedereen die op welke manier dan ook werkzaam is in de zorg heeft een verantwoordelijkheid om te ervoor te zorgen dat we de beschikbare professionele capaciteit en de beperkte, op basis van solidariteit opgebrachte, financiële middelen zo aanwenden dat de maatschappelijke opbrengst het hoogst is. Dat geeft de wetgever, zorgverzekeraars, toezichthouders én zorgverleners gezamenlijk de opdracht om alleen die regels overeind te houden die proportioneel zijn voor de verantwoording van het professioneel handelen en van de aanwending van de publieke middelen.”

Citaat: “Als we controledrift en wantrouwen willen tegengaan, moeten we beginnen met het verlichten van de last der verantwoording. Het is niet aan een jurist om de weg te wijzen voor de daartoe benodigde cultuuromslag onder professionals. Maar het ligt voor de hand dat protocollenschrijvers, toezichthouders, bestuurders en verzekeraars de eerste stap zetten.”

—————————————————————————————————————–

Over JZJP…

Citaat: “Ik roep iedere patiënt en zorgverlener op om over de schutting te kijken en zich te verplaatsen in de ander. Alleen dan kunnen we samen de zorg beter maken.”

Citaat: “Laat patiënten weten wat er mis kan gaan of wat ze kunnen doen als het niet goed met ze gaat.”

Citaat: “Bagatelliseer nooit de kennis die een vrager heeft ook al is die niet altijd correct.”

Citaat: “Maar willen we de zorg voor ouderen houdbaar en rechtvaardig verdeeld houden, dan ontkomt de medische beroepsgroep er niet aan om samen met de overheid een langetermijnstrategie te ontwikkelen die draagvlak creëert voor enerzijds de erkenning van de specifieke kwetsbaarheid van het oudere lichaam en anderzijds voor goed onderbouwde vormen van medisch consuminderen.”

Citaat: “Daarom zijn nascholingen van hoogwaardige kwaliteit met een focus op verschillende culturen en religies een must voor elke zorgprofessional die cultuursensitief wil werken.”

Citaat: “Een betere toekomst voor de zorg is minder zorg. Vooral in de gehandicaptenzorg, ggz en ouderenzorg ligt de toekomst in de buurt. In de buurt kan sociale cohesie versterkt worden.”

—————————————————————————————————————–

Over preventie…

Citaat: “Zo lang zeventig procent van het aanbod in de gemiddelde supermarkt nog buiten de schijf van vijf valt, jongeren dagelijks verleid worden om een eerste sigaret op te steken, en met de auto naar het werk en de hele dag achter het bureau zitten heel gewoon is, zijn er leefstijl gerelateerde ziekten.”

Citaat: “We zouden veel meer moeten inzetten op maatregelen die onze leefomgeving en maatschappelijke omstandigheden verbeteren dan op maatregelen die gericht zijn op individuele gedragsverandering en vroegopsporing van ziekten. Naast beleidsmakers en allerlei andere partijen hebben ook artsen hierbij verschillende rollen te vervullen. Bijna een derde van onze landgenoten heeft moeite om rond te komen. Als daar niet snel iets aan verandert, dan weten we zeker dat de gezondheidsverschillen de komende jaren verder oplopen.”

Citaat: “Gezondheidsbescherming en -bevordering is een publieke taak die mogelijk maakt dat mensen keuzes maken die vermijdbare gezondheidsproblemen kunnen voorkomen.”

Citaat: “Preventie lukt beter met een aanpak gebaseerd op sociale cohesie gecombineerd met op AI en apps gebaseerde persoonlijke beloningen.”