Deze week verscheen van toezichthouder NZa de “Monitor acute zorg 2018”. De belangrijkste conclusie was dat de acute zorg ook in 2017 nog steeds goed toegankelijk was. Wel zag de NZa dat door de vergrijzing er meer complexe patiënten op de spoedeisende hulp belanden. Ook is er een toekomstverkenning gedaan: welnu, het blijft druk. Het aantal zorgvragen aan huisartsenposten zal de komende jaren (van 2016 tot 2025) op basis van demografie en een autonome trend met 2 tot 3,7% per jaar stijgen. Ook kan drukte ontstaan als de doorstroom (bijvoorbeeld van spoedeisende hulp naar opnameafdelingen) of de uitstroom naar vervolgzorg (zoals verpleging en verzorging of eerstelijns verblijf) niet soepel verloopt. Zorgaanbieders in de acute zorg zullen, aldus de NZa in een van haar conclusies, goed in gesprek moeten blijven met elkaar en met de zorgverzekeraars om knelpunten te voorkomen. Samenwerking tussen alle ketenpartners is in de acute zorg nodig: de zorgaanbieders, brancheorganisaties en zorgverzekeraars. Citaat: ”Dat betekent dat er een gezamenlijk en gedeeld inzicht moet zijn, een onderling gecoördineerde aanpak om de toegankelijkheid te borgen en onderlinge kennisdeling van oplossingen die werken. We zien ook al veel goede voorbeelden.” Hoewel de monitor vele nuttige informatie aandraagt, ontbreken er ook een aantal cruciale gegevens.
Wat doet de overheid zélf om de instroom te reguleren?
Wat al te makkelijk wordt regulatie van de instroom overgelaten aan partijen in het veld. Zo wijst de voorzitter van de praktijkhoudende huisartsen terecht op het nadelige effect van de reclamecampagne “ik regel mijn zorg goed” als niet expliciet de boodschap wordt overgebracht dat acute zorg betekent: niet uitstelbare medische zorg. Voor het uitdragen van deze boodschap moet de overheid helpen en niet doen alsof al het instromende zorgvolume met een acute zorgvraag, door de burger gelabeld als spoed, net zo onbeïnvloedbaar is als het weer. Tekort aan menskracht vraagt vanaf nu in de zorg om heldere keuzes en een scherpere indicatiestelling: niet door de triagist, maar vóóraf door alle ketenpartners, inclusief de minister.
Ontbrekend prijskaartje kwaliteitskader acute zorg
Waarom ontbreekt in deze monitor de financiële paragraaf van het kwaliteitskader? Volgens de afgesproken tijdlijn zou de toezichthouder immers deze maand (januari 2019) het kostenplaatje presenteren. Partijen hebben namelijk een jaar geleden het Kwaliteitskader Spoedzorgketen aangeboden aan het Zorginstituut. Het Zorginstituut heeft de NZa op 2 augustus 2018 opdracht gegeven een Budget Impact Analyse (BIA) uit te voeren. Deze BIA moet meer inzicht geven in de financiële gevolgen van het Kwaliteitskader. Begin 2019 zou de BIA gereed zijn. Op basis van de BIA overlegt het Zorginstituut met partijen over inschrijving van het Kwaliteitskader in het Register en over de verdere implementatie. NB: het woord “spoed” is in elk geval niet van toepassing op de stroperige procedure. Ook de minister zwijgt in zijn recente Kamerbrief over de BIA. Als de kosten van organisatie en uitvoering van kwalitatieve acute zorg (mensen/middelen) niet bekend zijn, kan er geen steekhoudend beleid worden ingezet. Een gemiste kans door in de monitor wel te spreken over de toegankelijkheid, maar niet over kosten, dan wel beschikbare mensen/middelen.
De financiering van de ANW-huisartsenzorg
Met speciale belangstelling heb ik gekeken naar de huisartsenzorg. Allereerst is in de monitor te lezen dat zorgverzekeraars de NZa hebben verzocht om de beleidsregel voor de budgettering van de huisartsendienstenstructuur ook open te zetten voor zorgcoördinatie en zo de patiënt naar de juiste plek te leiden. Dit is per 2019 mogelijk gemaakt. Citaat NZa: “op die manier staat de bekostiging niet in de weg bij inspanningen om de juiste zorg op de juiste plaats te bieden”. Maar wat betekent dit besluit in budgettaire zin? Deze informatie ontbreekt in de monitor. De kosten van de ANW-huisartsenzorg zijn onderdeel van het macro(budget)kader huisartsenzorg. Samen met andere deelkostenposten huisartsenzorg. Al deze afzonderlijke kostenposten functioneren binnen het macrokader samen als communicerende vaten. Anders gezegd: elke beleidswijziging nu in ANW-zorg 2019 heeft invloed op de deelkosten ANW-zorg en daarmee automatisch ook invloed op de andere deelkostenposten, zijnde de basisdagzorg van de huisarts.
De kosten ANW-zorg zijn nu (bron: Zorginstituut): Kosten huisartsenzorg 2015 t/m 2018: ANW-zorg (1 = € 1 miljoen)
|
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
|
318,5 |
318,0 |
316,8 |
347 (+9%) |
Hier ligt de vraag voor waarom per 2018 ineens de macrokosten ANW-huisartsenzorg zo stijgen, daar waar deze kosten drie jaar lang stabiel bleven? Heeft dat te maken met uitwerking van de praktijkvoorbeelden? Met taakherschikking? Duidelijk is dat de kostenstijging qua percentage per 2018 uitsteekt boven hetgeen in het (oude) bestuurlijk akkoord is afgesproken.
Tot slot
Toezichthouder NZa is altijd uitstekend in staat beleidswijzigingen door te rekenen en te vertalen in aangepaste tarieven. In de huisartsenzorg bepaalt de NZa de tarieven van 77% van hun jaarlijkse omzet. Tarieven die worden bepaald vanuit een in beton gegoten systematiek (blog). Juist daarom valt het zo tegen dat in de monitor acute zorg 2018 de financiële gegevens ontbreken van de BIA. En wat betreft de huisartsenzorg het ontbreken van een analyse over het staand beleid met de kostenstijging (2018) en van het toekomstig beleid (2019) met de extra (nieuwe) kosten van zorgcoördinatie. De ontbrekende informatie devalueert daarom de waarde van de monitor.
Eerdere blogs over ANW-spoedzorg van de huisarts
19.08.2013: Waarde van samengaan HAP en SEH niet in financiële kaders inzichtelijk
18.05.2017: De financiële staat bij het leveren van ANW-zorg (MedZ)
23.06.2017: Het lot van de ANW-spoedzorg van de huisarts ligt in eigen hand
20.07.2017: Oplopende waarneemtarieven brengen oplossing ANW-probleem niet dichterbij
02.08.2017: Geef bekostiging ANW-spoedzorg een eigen kader
05.09.2017: ANW-spoedzorg: geen doorleverplicht en geen omzetplafond
13.09.2017: Wat is de impact van de NZa-rapport op de acute zorg?
19.01.2018: Hoeveel huisartsen zijn er nodig?
01.02.2018: Gelijke honorering ANW-zorg voor alle huisartsen
02.05.2018: Voorstel voor een toekomstige ANW-zorg binnen een grootschalige HDS
14.06.2018: Ongelukkige uitspraak rechtbank bij conflict rond borgen ANW-huisartsenzorg
20.07.2018: Praktijkmanagement (2)
03.10.2018: De uitwerking van de hoofdlijnenakkoorden start nu
06.10.2018: Weinig urgentie getoond bij inrichting toekomstbestendige ANW-zorg
14.11.2018: De financiële staat van de huisartsenzorg (versie 27, pg. 6 en 7, item 12 ANW)
14.12.2018: Afspraken in de spoedzorgketen