In het onderhandelaarsakkoord huisartsenzorg 2019 t/m 2022, met als motto de juiste zorg op de juiste plek, is ANW-zorg een van de items die moet worden verbeterd. Of zoals in het akkoord staat: “een analyse van de NZa over de acute zorg heeft laten zien dat domeinoverstijgende actie is geboden om de toegankelijkheid en toereikendheid van het aanbod te verbeteren”. In de acute zorg bestaat de juiste (spoed)zorg uit een intensieve samenwerking van relevante ketenpartners (SEMD). De beroepsgroep van huisartsen ervaart daarnaast specifieke problemen bij het leveren van hun spoedzorg buiten kantoortijd, treffend verwoord door de West-Friese huisartsen in hun manifest van juni 2018. Hoe staat het er nu voor met de ANW-zorg, drie maanden na het tekenen van het hoofdlijnenakkoord?
Jaaroverzicht 2017
Het recente jaaroverzicht 2017 laat een iets dalende consumptie zien op de huisartsenpost, maar wel een toename in de urgentie van de zorgvraag. Daarnaast is er een stijging van het aantal ANW-uren van huisartsen. Verder blijkt de gemiddelde consultduur in 2017 betreft 13 minuten en 49 seconden te zijn, wat betekent dat een gemiddeld consult aanzienlijk meer tijd in beslag neemt dan de normtijd van 10 minuten die de NZa hanteert als rekeneenheid in het kader van de budgettering (zie verder de conclusie in het kader).
Benchmarkbulletin huisartsenpost 2017
| Conclusie: De zorgconsumptie in de ANW-uren is in 2017 licht gedaald. Dit geldt met name voor consulten en, net als in voorgaande jaren, voor de visites. Het aantal telefonische consulten is gestegen. Dit heeft mogelijk te maken met een toegenomen inzet van regieartsen. De toename in de urgentie van de zorgvraag, met name de U2 consulten, leidt tot een grotere belasting voor de huisartsenposten. Deze patiënten moeten met spoed worden gezien. En krijgen voorrang op geplande contacten met een lagere urgentie. Dit leidt tot een verstoring van de reguliere werkprocessen en is van invloed op deervaren werkdruk. De stijging van het aantal ANW-uren van huisartsen sluit aan bij het beeld dat de zorgcontacten op de huisartsenpost intensiever worden en meer tijd in beslag nemen. Bij steeds meer patiënten is sprake van complexere problematiek, multimorbiditeit en samenhangende zorgvraagstukken. Om de zorg in de ANW-uren dicht bij de patiënt te kunnen blijven bieden, hebben huisartsenposten méér tijd voor samenwerking en afstemming nodig dan ze nu tot hun beschikking hebben. Het merendeel van de huisartsenposten werkt in ieder geval samen met de ambulancedienst, de dienstapotheek en met VVT en GGZ-instellingen. Voor de inzet van triagisten en taakherschikkers geldt dat de arbeidsmarkt voor de huisartsenposten, net als voor andere sectoren in de zorg, ingewikkeld is. Vooral omdat diverse zorgdomeinen een beroep doen op hetzelfde arbeidspotentieel. Voor de toekomst is het van belang om de ontwikkelingen op het gebied van consultduur, capaciteitsinzet van huisartsen en triagisten, en de beschikbaarheid van waarnemers te blijven volgen. |
Consequenties
Hogere urgentie, méér uren, lange consulttijd heeft de werklast in 2017, mogelijk ook de werkdruk, doen toenemen. Wat is nu de urgentie, de “spoed” om het beleid in Nederland rondom de acute zorg te hervormen? Al in januari 2018 verscheen het kwaliteitskader van de spoedzorgketen. Zowel de Federatie Medisch Specialisten (FMS) als Zorgverzekeraars Nederland (de huisartsen ook??) wilden weten welk prijskaartje er hangt aan dit kwaliteitskader voor spoedzorg. In afwachting van meer duidelijkheid is het kwaliteitskader wel vast naar Zorginstituut Nederland gestuurd. Daarnaast leek de FMS vooralsnog ook nog niet akkoord met norm voor aanwezigheid (in tijd) in ziekenhuis voor anesthesiologie, radiologie en geriatrie. Het Zorginstituut heeft inmiddels de NZa opdracht gegeven een Budget Impact Analyse (BIA) uit te voeren. Dit moet meer inzicht geven in de financiële gevolgen van het Kwaliteitskader. Pas begin 2019 zal de BIA gereed zijn. Op basis van deze BIA overlegt het Zorginstituut met de relevante partijen over inschrijving van het Kwaliteitskader in het Register en over de verdere implementatie. Een implementatieplan is er ook nog niet, althans bij mij niet bekend.
Kunnen huisartsen hierop wachten?
De problemen met ANW-zorg in huisartsenland zijn bekend. Men wacht op de uitkomst van ingestelde pilots. Terecht wordt gesteld dat er ook gekeken moet worden naar de toekomstbestendigheid van de oplossing. Wat gaat de nieuwe Toekomstvisie begin 2019 vertellen over de ANW-zorg? Blijft het 24/7? Blijft het item van de ANW-zorg voor praktijkhouders verplicht gekoppeld aan het contract? Dat koppelen van dagzorg en ANW zorg was destijds een zelfverkozen positie van huisartsen. Koppelen of ontkoppelen, dat is nu de vraag aan huisartsen? Ontkoppelen is trouwens ook iets wat verzekeraars en overheid kunnen doen. Blijft de spoedzorg door huisartsen buiten het eigen risico van burgers vallen? Voorlichting van publiek (“leer tot drie tellen”) is daarnaast noodzaak, al is het hier (wel) de overheid die haar verantwoordelijkheid bij deze voorlichting moet nemen. De huidige signalen laten zien dat de oplossing geen uitstel verdraagt. Het manifest en het recente noodplan van huisartsposten in Amsterdam zijn daar de tekenen van. Mij moet van het hart dat de traagheid om na de presentatie van het kwaliteitskader in januari 2018 snel “met spoed” de juiste vervolgstappen te zetten, een veeg teken is. En voor het organiseren van de juiste (spoed)zorg op de juiste plek niet het symptoom is van nu het juiste gevoel op het juiste moment.
Eerder verschenen blogs gerelateerd aan de ANW-zorg van huisartsen
19.08.2013: Waarde van samengaan HAP en SEH niet in financiële kaders inzichtelijk
18.05.2017: De financiële staat bij het leveren van ANW-zorg (MedZ)
23.06.2017: Het lot van de ANW-spoedzorg van de huisarts ligt in eigen hand
20.07.2017: Oplopende waarneemtarieven brengen oplossing ANW-probleem niet dichterbij
02.08.2017: Geef bekostiging ANW-spoedzorg een eigen financieel kader
05.09.2017: ANW-spoedzorg: geen doorleverplicht en geen omzetplafond
13.09.2017: Wat is de impact van de NZa-rapport op de acute zorg?
19.01.2018: Hoeveel huisartsen zijn er nodig?
01.02.2018: Gelijke honorering ANW-zorg voor alle huisartsen
02.05.2018: Voorstel voor toekomstige ANW-zorg in een grootschalige HDS
14.06.2018: Ongelukkige uitspraak rechtbank bij conflict rond borgen ANW-huisartsenzorg
03.10.2018: De uitwerking van de hoofdlijnenakkoorden start nu
20% praktijkverkleining (zoals voorstel LHV: 1750 patiënten normpraktijk) geeft ook 20% reductie van het aantal diensten (vele handen maken lichter werk). Maar dat doet nog niets aan de ervaren druk tijdens de diensten. Ik denk dat wij , als huisartsen, slachtoffer zijn van ons eigen succes: de huisartsenpost is zo toegankelijk dat andere zorgverleners daar heerlijk op kunnen leunen: de tandarts, de verloskundige, de apotheker, de specialist van lopende behandeling, de AVG, de SOG, de GGZ en zelfs de gemeentelijk lijkschouwer laten graag de werkzaamheden over aan ons, zodat zij heerlijk kunnen genieten van hun vrije (dienst) tijd. Makkelijk toch! Dus, wij moeten als huisartsenorganisatie landelijk de piketpalen slaan en onze mede vakbroeders en zusters weer bij deze dienst betrekken. Dan is een huusartsendienst een fluitje van een cent!
Het is duidelijk dat behalve de HUISARTSEN niemand zit te wachten op een verandering van de ANW zorg in de eerste lijn. Zowel VWS, ZN en INeen voelen geen urgentie om de ANW zorg anders te gaan organiseren.
De ANW werkdruk verhoging wordt ALLEEN door praktijkhoudende huisartsen gevoeld .
Als de praktijkhoudende huisartsen geen duidelijke grenzen aangeven dan zullen de klachten worden weg “gepolderd ” middels de vele overleggen en klankbordgroepen
Ik pleit voor een landelijke actie : GRENZEN aan de ANW groei met als eerste actiemiddel het stoppen van het doen van huisartsenconsulten tussen 24:00 – 8:00 uur .
De actie moet leiden tot ontkoppeling van de ANW zorg aan het contract van de praktijk houdende huisarts
Beste Bernard, dank voor je reactie. Het is inderdaad inmiddels wel duidelijk dat de analyse wat er aan schort wel goed is onderbouwd, door schade en schande, maar dat het oplossend vermogen niet groot is. Jij hebt een voorstel, dat had ik eerder ook. Wat ik niet goed begrijp dat met alle informatie (manifest, pilots, gegevens uit enquêtes, benchmarkbulletins, juridische info rondom wel/niet koppelen, gerechtelijke uitspraken etc) onze eigen kaderartsen B&B en acute zorg niet met een passend voorstel richting de Ledenraden kunnen komen. Met verzoek, pas z.n. aan, en met verzoek richting de betreffende besturen (LHV, NHG, InEen, VPH) het te gaan regelen. Pro-actief dus en (inderdaad) niet wachten op de stroperigheid rondom besluitvorming elders in het zorgveld.