Vanaf deze week mag er in de voor het wietexperiment geselecteerde coffeeshops legale, Nederlandse cannabis worden verkocht (NOS, 16 juni 2024). Over dit ‘experiment gesloten coffeeshopketen‘ zijn al in 2017 afspraken (“spelregels”) gemaakt in het regeerakkoord Rutte III.
Het probleem nu is dat er nog steeds niet genoeg (tijdlijn) legaal aanbod (voorbeeld) is via de voordeur, zodat de shops voorlopig ook nog hun illegale ‘achterdeurcannabis’ mogen verkopen. Het experiment start deze week in 10 deelnemende gemeenten: Arnhem, Almere, Breda, Groningen, Heerlen, Voorne aan Zee, Maastricht, Nijmegen, Tilburg en Zaanstad.
Zoals bekend gaat een onderzoekconsortium met ‘Track and Trace’ de geslotenheid van de keten controleren, alsmede het monitoren van effecten op het gebied van criminaliteit, veiligheid, overlast en volksgezondheid. Dat laatste gebeurt in nauwe samenwerking met instellingen voor verslavingszorg. Naar schatting zijn er voor cannabis zo’n 800.000 Nederlandse consumenten.
In een eerdere blog ben ik ingegaan op deze wietproef als experiment, zowel op het justitiële aspect als op het aspect van volksgezondheid.
05.12.2022: Uitstel wietexperiment mede in belang volksgezondheid (nadelen legalisering cannabis)
Wat zijn de risico’s (1)?
De risico’s bij cannabisgebruik voor de gezondheid liggen vooral op ontwikkeling van afhankelijkheid en cognitieve problemen (Trimbos-I/Trimbos-II/Trimbos-III/Jellinek-I/Jellinek-II). Cognitieve functies in ons brein betreft alle processen die betrokken zijn bij het opnemen en verwerken van informatie (hier).
Maar er is nog méér wat in deze tijd aandacht vraagt. Cognitieve functies zoals aandacht, werkgeheugen, verwerkingssnelheid, taalvaardigheden, fijne motoriek, planning en organisatie spelen een essentiële rol bij het ontwikkelen en uitvoeren van de vaardigheden lezen, schrijven en rekenen. Deze functies werken samen om ervoor te zorgen dat een individu beter effectief kan leren, informatie kan verwerken en zo beter problemen kan oplossen.
Inmiddels hebben we van twee zorgelijke ontwikkelingen nader kennisgenomen:
- Toename van achterstand in lezen, schrijven en rekenen (hier/hier/hier/hier)
- Laaggeletterdheid als determinant en risicofactor van gezondheid (blog/hier)
Cannabisgebruik (bijsluiter) draagt noch bij aan effectiever problemen oplossen, noch aan een betere volksgezondheid.
De Cannabis “bijsluiter”
Wat zijn de risico’s (2)?
Het meest gunstige scenario als uitkomst van het wietexperiment is het verdwijnen van illegale handel via de achterdeur van de coffeeshop. Met een volledige overheidscontrole in de hele keten van productie tot aan verkoop. Het biedt zo ook de mogelijkheid medicinaal gebruik in deze keten te integreren. De vraag is echter, hoe zeker is het feit dat criminelen stoppen met hun illegale handel?
Het is voorstelbaar dat zij inzetten op een parallelle straathandel, met verknippen, met gunstige prijzen, met dubieuze gehaltes aan THC, CBD en CBN in de te verkopen cannabis etc. Dan wel dat zij hun activiteiten verleggen naar andere producten binnen de drugswereld (meth, crack, XTC, GHB, supercoke, ketamine, fentanyl of andere opiaten etc.), dan wel activiteiten verleggen naar andere sectoren waar een columniste deze week voorbeelden van noemt (Volkskrant, 15 juni 2024). Wie weet, mag het zeggen.
Standpunt beoogd nieuw kabinet
In de zorgparagraaf van het hoofdlijnenakkoord (26 mei 2024) staat niets over drugs. In de paragraaf over nationale veiligheid (pg.21) staat de zin: “Het blijft verboden drugs te bezitten, verkopen of produceren”. Verder wordt in hetzelfde hoofdstuk als prioriteit vermeld (pg.20) dat “de aanpak van uithalers en logistieke knooppunten bij criminaliteit, zoals havens (blog/NRC/NRC) wordt uitgebreid”. Over het standpunt over drugs van straks de grootste regeringspartij, ook de minister en 1 staatssecretaris leverend, is wel iets bekend (hier/hier). Zo te lezen een weinig constructieve bijdrage aan de probleemoplossing.
Ondertussen uiten “Samenwerkende GezondheidsFondsen” deze week hun zorgen over de staat van de gezondheid en zorg in het land (hier). Zo ervaart 1 op de 3 jongeren mentale klachten. Daarnaast gaat het niet alleen om het gebruik van cannabis (hier). Net zo zorgelijk is het gegeven dat Nederlandse kinderen gemiddeld 13 jaar zijn als ze voor het eerst alcohol drinken (blog) en dat ruim 1 op de 4 jongeren in 2023 een sigaret rookt en 1 op de 5 tenminste één keer een e-sigaret gebruikte (blog).
Wat al deze gegevens voor het nieuwe drugsbeleid, inclusief het wietexperiment, gaan betekenen, blijft onduidelijk.
Tot slot
Het is in ons aller belang dat cognitieve functies van burgers voor het oplossen van de deze week beschreven problemen in de zorg zo optimaal mogelijk functioneren. De overheid dient gezondheid centraal te zetten in al haar beleid, dus niet alleen in het volksgezondheidsbeleid (blog/blog). Dat centraal zetten van gezondheid en een optimaal functioneren van cognities geldt ook bij het drugsbeleid.
Anders gezegd: houdt het brein zo fris en scherp als mogelijk!