Het is “loopgraven-oogheelkunde”, “ik doe dit 26 jaar, dit zie je normaal alleen in oorlogsgebieden”. Bij het Oogziekenhuis in Rotterdam zijn tot vanmorgen 07.00 uur (AM: 1 januari 2024) achttien slachtoffers binnengebracht. Oogarts Tjeerd de Faber spreekt bij de NOS van “hetzelfde oude liedje” en “een ouderwetse horrornacht“. De meeste slachtoffers zijn volwassenen, maar ook twee kinderen jonger dan 12 hebben oogletsel opgelopen. Zeker zes slachtoffers worden geopereerd.

Het merendeel van de letsels ontstond door siervuurwerk. Met name bij het aansteken ging het mis: in veel gevallen ontploften vuurwerkdozen te vroeg en waren vooral omstanders het slachtoffer. Na weer een ‘oorlogsnacht’ vol oogletsel pleit Het Oogziekenhuis in Rotterdam maar weer eens voor een landelijk verbod op consumentenvuurwerk. ‘Gedogen kost ogen’, zegt oogarts Tjeerd de Faber. ‘Dat blijkt ook dit jaar weer.’

EHBO-tip (nog) van Faber: “Slechts 27 procent van de respondenten weet wat er moet gebeuren bij oogletsel bij vuurwerk; Als het oog nog intact is en de pupil nog rond, dan moet het oog zo snel mogelijk worden gespoeld om het kruit eruit te halen. Op deze manier wordt het chemisch letsel aan het oog zoveel mogelijk beperkt. Als het oog gebarsten of gescheurd is, dan is het belangrijk te voorkomen dat de kostbare structuren in het oog verloren gaan. Laat daarom het oog zoveel mogelijk met rust en zoek zo snel mogelijk deskundige medische hulp.”

·      Afgelopen jaarwisseling zijn 1.212 vuurwerkslachtoffers op de Spoedeisende Hulp of bij een huisartsenspoedpost geholpen. Een daling van 3 procent ten opzichte van de vorige jaarwisseling. 28 procent van de vuurwerkletsels werd veroorzaakt door het afsteken van legaal vuurwerk, zoals cakes, grondbloemen en F1-vuurwerk.

·      Het aandeel letsels dat op een SEH-afdeling is behandeld en is veroorzaakt door ongevallen met zwaar illegaal vuurwerk, zoals mortierbommen, nitraten en cobra’s, lag met 29 procent van het totaal aantal letsels hoger dan tijdens de vorige jaarwisseling (22 procent).

·      Van alle vuurwerkslachtoffers door zwaar illegaal vuurwerk is het aandeel jongeren onder de 20 jaar ten opzichte van de vorige jaarwisseling flink toegenomen. Met name het aandeel 12 tot en met 15-jarigen nam vergeleken met vorig jaar toe van 13 procent naar 34 procent.

·      Bovendien zorgde de aard van het letsel voor een stijging van het aantal opnames na een SEH-behandeling, namelijk van 9 procent tijdens de vorige jaarwisseling naar 17 procent dit jaar.

·      Ook het aandeel amputaties is ten opzichte van vorig jaar iets toegenomen.

·      Plastisch chirurgen: “Bijna 70 procent van de gewonden is jonger dan 18 jaar. Bij de heftige handletsels zijn zelfs bijna alle slachtoffers minderjarig.”

·      Voorlopige cijfers van oogartsen: “Tijdens de afgelopen jaarwisseling hebben tenminste 156 mensen oogletsel door vuurwerk opgelopen, een derde heeft blijvend letsel opgelopen en 11 ogen zijn blind geworden. Eén kind onder de twaalf jaar is blind aan één oog door legaal vuurwerk. 50% van de mensen met blijvend letsel stak het vuurwerk niet zelf af, maar is geraakt door het vuurwerk van een ander.”

·      Het aandeel letsels veroorzaakt door knalvuurwerk en vuurpijlen is ten opzichte van de vorige jaarwisseling afgenomen. 

·      De brandweer heeft 3.680 meldingen ontvangen. Dat is minder dan de 4.155 meldingen van brand vorige jaarwisseling.

·      Het aantal incidenten tijdens de jaarwisseling is met 29,2% gedaald naar 7.437 incidenten.

·      In totaal werden 295 politieagenten en personen met een publieke taak slachtoffer van fysiek of verbaal geweld. Dit is een toename van 52% van politieambtenaren die geconfronteerd werden met geweld (GTPA) en een toename van 88,2% van slachtoffers van personen met een publieke taak (VPT).

·      Het aantal aanhoudingen door de politie is in totaal met 1,4% gestegen ten opzichte van het gemiddelde in de afgelopen vier jaren. Tijdens oud en nieuw werden 287 personen aangehouden in verband met incidenten binnen de jaarwisselingsthema’s.

·      Er werden 364 overlast gevende jongeren onder de 18 jaar geregistreerd. Dit is een stijging van 78% ten opzichte van het gemiddelde van de vorige vier jaarwisselingen, al gaat het om relatief lage aantallen op het totaal overlastgevers volgens de politie.

·      De politie heeft bij het Openbaar Ministerie (OM) tot nu toe 156 zaken met aangehouden personen aangeleverd op verdenking van een misdrijf dat verband houdt met de jaarwisseling. Dit is een afname van 3% ten opzichte van vorig jaar, toen werden er rond deze tijd 161 zaken aangeleverd bij het OM.

·      NB: De in Nederland verboden cobra’s worden ook veelvuldig gebruikt bij aanslagen op woningen en bedrijven in Nederland. In 2023 waren in Nederland al ruim zeshonderd aanslagen met explosieven bij onder meer huizen, auto’s en bedrijfspanden, drie keer meer dan het jaar daarvoor.