“De eis van de logopedisten is afgewezen. Daarmee stelt de rechter de verzekeraars in het gelijk. Volgens de NVLF houdt dit oordeel nadrukkelijk niet in dat de tarieven toereikend zijn. De logopedisten vonden dat de zorgverzekeraars de tarieven in 2021 en 2022 hadden moeten aanpassen op basis van de uitkomsten van het Gupta-rapport over de kosten voor logopediepraktijken. De rechter ziet dat anders. Het Gupta-onderzoek was een van de afspraken in de set Bestuurlijke Afspraken tussen overheid, zorgverzekeraars en zorgaanbieders. Er is geen directe relatie tussen die afspraken en de tarieven, oordeelt de rechter. ‘De Bestuurlijke Afspraken waren niet zozeer gericht op het maken van afspraken over kostendekkende tarieven, maar op de veel bredere vraag hoe de zorg – en in het bijzonder de paramedische zorg – de komende jaren zou kunnen worden vormgegeven’. Op basis van de akkoordteksten concludeert de rechter: ‘Er wordt niets gezegd over de manier waarop de uitkomst van het kostenonderzoek in de tarieven moet doorwerken. De tekst van de Bestuurlijke Afspraken en de door partijen geschetste achtergrond en context daarvan wijzen er niet op dat is afgesproken dat zorgverzekeraars na het kostenonderzoek in ieder geval meteen tarieven zouden aanbieden gelijk aan of hoger dan de uit het kostenonderzoek gebleken gemiddelde (werkelijke of normatieve) kostprijs. Zo’n duidelijke afspraak is er niet gemaakt.’ Wat de NVLF betreft, betekent dit oordeel geenszins dat de tarieven volstaan.”

“Het gaat in deze zaak om de verplichtingen die voor partijen voortvloeien uit de Bestuurlijke Afspraken. Volgens de Logopedisten houden de Bestuurlijke Afspraken – en dan in het bijzonder de zin dat de uitkomsten van het kostenonderzoek ter harte zullen worden genomen – in, dat na dat onderzoek tarieven zouden worden aangeboden die – uitgaande van de geïndexeerde werkelijke kosten als berekend in het kostenonderzoek – kostendekkend zijn. Dat is in geschil.

Volgens de Logopedisten betekent ‘ter harte nemen’ hetzelfde als ‘zich er naar richten’ en moet het ‘ter harte nemen van de uitkomsten van het kostenonderzoek’ door de Zorgverzekeraars, redelijkerwijs zo worden uitgelegd dat de Zorgverzekeraars – uitgaande van de dan berekende gemiddelde kostprijs – in ieder geval kostendekkende tarieven zouden aanbieden.

Volgens de Zorgverzekeraars en Zorgverzekeraars Nederland moet de passage zo worden uitgelegd, dat zij de uitkomsten van het kostenonderzoek aannemen en integraal meenemen in hun overwegingen rondom beleidsvorming en tariefstelling. Een verplichting om de tarieven tot een bepaald bedrag te verhogen ligt daarin volgens hen niet besloten. Of de uitkomsten van het kostenonderzoek uiteindelijk daadwerkelijk een uitwerking hebben op de tarieven, wanneer en hoe, is aan de individuele zorgverzekeraar en mede afhankelijk van de vorderingen die de betreffende brancheverenigingen maken.

De woorden ‘ter harte nemen’ in de Bestuurlijke Afspraken zien taalkundig op het omgaan met – in dit geval – de uitkomsten van het kostenonderzoek en niet op het resultaat daarvan; wat dat precies betekent voor de aan te bieden tarieven. De alinea erboven wijst er ook niet op dat de passage zo moet worden uitgelegd dat de Zorgverzekeraars na het onderzoek in ieder geval tarieven zullen aanbieden die aansluiten bij de de kostprijs bij normatieve kosten en geldende productiviteit zoals die naar voren komt uit het kostenonderzoek. Daar staat over het uit te voeren kostenonderzoek en over de te nemen vervolgstappen immers dat de uitkomsten van het kostprijsonderzoek moeten worden vertaald in scenario’s voor de betaalbaarheid van de zorg, waarbij gevolgen van eventuele tariefaanpassingen onderzocht worden en wordt gekeken naar de doelmatigheid van het volume van zorg.

Het bestuurlijk overleg waar de Bestuurlijke Afspraken uit zijn voortgekomen was blijkens de tekst van de Bestuurlijke Afspraken en de inhoud van de door partijen overgelegde stukken over de aanleiding daarvoor, niet zozeer gericht op het maken van afspraken over kostendekkende tarieven, maar op de veel bredere vraag hoe de zorg – en in het bijzonder de paramedische zorg – de komende jaren zou kunnen worden vormgegeven. De Zorgverzekeraars en Zorgverzekeraars Nederland hebben er terecht op gewezen dat de betaalbaarheid van de zorg daarbij is benadrukt. Het uit te voeren kostenonderzoek zou inzicht geven in de kostprijs en de betaalbaarheid en betaalbaarheid wordt genoemd bij de vervolgstappen en de inspanningen die van de beroepsgroepen worden verwacht. In het kostenonderzoek hangen de berekende werkelijke en normatieve kosten ook nauw samen met de productiviteit, waarbij aanknopingspunten zijn gegeven voor de beroepsgroepen om tot een verhoging van de productiviteit te komen. Er wordt niets gezegd over de manier waarop de uitkomst van het kostenonderzoek in de tarieven moet doorwerken.

Het komt de rechtbank aannemelijk voor dat beoogd is om – al dan niet op termijn – kostendekkende tarieven te bieden. Als de logopedisten immers moeten toeleggen op de door hen te leveren zorg en daarom hun praktijk beëindigen, komt dat de toegankelijkheid van de zorg bepaald niet ten goede. Daar staat echter tegenover dat de kosten in de Bestuurlijke Afspraken worden benaderd in samenhang met productiviteit en aanpassingen waardoor de (hogere, normatieve) kosten ook op termijn betaalbaar blijven. De tekst van de Bestuurlijke Afspraken en de door partijen geschetste achtergrond en context daarvan wijzen er niet op dat is afgesproken dat zorgverzekeraars na het kostenonderzoek in ieder geval meteen tarieven zouden aanbieden gelijk aan of hoger dan de uit het kostenonderzoek gebleken gemiddelde (werkelijke of normatieve) kostprijs. Zo’n duidelijke afspraak is er niet gemaakt.

Voor zover de Logopedisten zich – subsidiair – op het standpunt hebben gesteld dat als niet tarieven gelijk aan of hoger dan de geïndexeerde kostprijs bij normatieve kosten en geldende productiviteit hadden moeten worden aangeboden voor 2021 en 2022, dan toch in ieder geval fors hogere tarieven, en sprake is een toerekenbare tekortkoming van de Bestuurlijke Afspraken door de Zorgverzekeraars en Zorgverzekeraars Nederland omdat dat is nagelaten, geldt het volgende.

De rechtbank begrijpt dat de Logopedisten vinden dat de Zorgverzekeraars na het kostenonderzoek, dat bevestigde dat de tarieven hun kosten niet dekten, tarieven hadden moeten aanbieden waarmee in ieder geval de werkelijke kosten werden gedekt, en/of tarieven die deel uitmaken van een duidelijk en redelijk stappenplan om uiteindelijk te komen tot tarieven die voldoende rekening houden met de normatieve kosten die de Logopedisten hebben. In de Bestuurlijke Afspraken is dat echter niet opgenomen.

Het door de Logopedisten gemaakte overzicht van geboden tarieven laat zich niet goed vergelijken met de door Gupta berekende kostprijzen. Dat de aangeboden tarieven zelfs de werkelijke kosten niet dekken is daarmee in deze procedure niet voldoende onderbouwd en de rechtbank kan daar dus niet van uitgaan, nog afgezien van het feit dat niet duidelijk is wat daarvan de gevolgen zouden kunnen zijn in deze procedure.

Het voorgaande leidt tot de conclusie dat de vorderingen moeten worden afgewezen.”

“De rechtbank heeft zich vooral gebogen over de relatie met de Bestuurlijke Afspraken. De NVLF vreest dat het juridisch gelijk de grote problemen rond logopedie laat voortbestaan. Mede door de verder gestegen praktijkkosten, is de vergoeding voor het werk door de logopedist in veel gevallen nog altijd minder dan het onafhankelijk Gupta-advies als wenselijk aangaf.

De rechter zegt daarover: ‘Het komt de rechtbank aannemelijk voor dat beoogd is om – al dan niet op termijn – kostendekkende tarieven te bieden. Als de logopedisten immers moeten toeleggen op de door hen te leveren zorg en daarom hun praktijk beëindigen komt dat de toegankelijkheid van de zorg bepaald niet ten goede.’ Dat leidt in de dagelijkse praktijk onder meer tot vele moeilijk vervulbare vacatures. Dat heeft weer tot gevolg dat er overal in Nederland lange wachtlijsten zijn voor logopedie. Die lopen op tot meer dan een jaar. Dat is ernstig. Bij het tegengaan van taalontwikkelingsstoornissen bij jonge kinderen is dat onverantwoord lang. Daar doet het gerechtelijk vonnis niets aan af.”

“Samenhang tussen kosten, betaalbaarheid en toegankelijkheid

Wanneer de verschillen tussen de normatieve en huidige kostprijs 1-op-1 vertaald zouden worden in een stijging van tarieven of het vergoeden van tot dusver niet declarabele zorg, groeien de zorgkosten (bij gelijkblijvende overige omstandigheden) in de basisverzekering met €95 mln. (0,2%) en in de aanvullende verzekering €132 mln. (6,6%).

Naast de werkelijke en normatieve kostprijs is daarom ook onderzocht wat de ‘knoppen om aan te draaien’ zijn om totaal volume of kosten te beperken en zo de betaalbaarheid en toegankelijkheid van paramedische zorg op de langere termijn te waarborgen. (…)

Na een eerste inventarisatie is van kansrijk geachte acties een grove inschatting gemaakt van financiële impact en haalbaarheid (…). Voor alle genoemde maatregelen geldt dat zij nader onderzoek vragen, niet van de ene op de andere dag uitgevoerd kunnen worden en dat het tijd zal vergen om het maximale effect te bereiken. (…)”