Twee dingen zijn deze week heel duidelijk geworden met de faillissementen van de ziekenhuizen MC Slotervaart en de drie IJsselmeerziekenhuizen. Allereerst is dat de macht van de zorgverzekeraars, die vrij kunnen handelen als maar wel de wettelijke zorgplicht wordt nagekomen inclusief de mogelijkheid van elke burger om ook in de nieuwe situatie binnen 45 minuten op een afdeling spoedeisende hulp of verloskunde terecht te kunnen. De tweede duidelijkheid die is geschapen, is de wederom niet aanwezige transparantie van in de publiciteit gebrachte motieven die ten grondslag liggen aan de in moeilijkheden verkerende ziekenhuizen. Hoe kunnen deze motieven van zorg in een publieke sector worden gewogen en beoordeeld? Wat is nu nepnieuws en wat is daadwerkelijk nieuws? De IJsselmeerziekenhuizen en het Slotervaart telden respectievelijk 250 en 150 bedden. Ze behandelden respectievelijk 70.000 en 90.000 patiënten per jaar. Het Slotervaart heeft 1200 medewerkers en de IJsselmeerziekenhuizen 821.
Macht van de zorgverzekeraars
De minister in zijn Kamerbrief: “Het is de verantwoordelijkheid van de betrokken zorgverzekeraars om te voldoen aan hun wettelijke zorgplicht. Dat wil zeggen dat de continuïteit van de zorgverlening in de regio geborgd blijft en dat ook in de nieuwe situatie patiënten tijdig goede zorg in de regio kunnen krijgen. De NZa heeft de grootste zorgverzekeraar in beide regio’s, Zilveren Kruis, gevraagd om hiervoor een plan op te stellen. De NZa zal er de komende periode nauwkeurig op toezien dat de zorgverzekeraars hun zorgplicht nakomen…Ik blijf de situatie rondom de beide ziekenhuizen intensief volgen en houd uw Kamer op de hoogte van de verdere ontwikkelingen”. Kortom, als de verzekeraars de zorgplicht nakomen, dan is het goed, waarbij… “De IGJ en de NZa werken in deze situatie nauw samen rond het toezicht op de kwaliteit, veiligheid en toegankelijkheid van zorg”… Het was niet voor niets de vorige minister die bij herhaling heeft gemeld dat ziekenhuizen niet ten koste van alles overeind gehouden hoeven te worden. De mens wikt, de verzekeraar beschikt. Want voor u verder leest: luister hier eens naar (NPO-I, 25 oktober 2018).
(Nep?)nieuws
Wat nu te zeggen over alles wat je deze week leest: “MC Slotervaart bood 15-20% lagere tarieven dan marktconform”, “de IJsselmeerziekenhuizen hebben 4,6 miljoen negatief eigen vermogen”, “Slotervaart kon een lening van 6 miljoen niet op tijd aflossen”, “Zilveren Kruis schortte een vordering van miljoenen euro’s op om ziekenhuizen tijd te geven voor een reddingsplan”, “beide ziekenhuizen worden voor 60% gefinancierd door zorgverzekeraar Zilveren Kruis”, “alles wijst erop dat zij de boot gemist hebben”, “ziekenhuizen moeten ook ander businessmodel hebben: van omzetmaximalisatie naar waarde creatie”, “ook in Flevoland speelt overcapaciteit een rol”, “het is voor de maatschappij geen ramp dat het nu dichtgaat. Voor het personeel is het wel buitengewoon vervelend”, “de IGJ plaatste de drie IJsselmeerziekenhuizen in augustus onder verscherpt toezicht”, “onduidelijk is hoeveel Winter en De Boer hebben verdiend aan de ziekenhuizen”, “de Ondernemingsraad van het Slotervaartziekenhuis is verbijsterd”, “accountants zijn strenger geworden”, “beide ziekenhuizen zijn in de financiële problemen gekomen door met name hoge inhuurkosten van personeel in een situatie van grote arbeidskrapte”, “er zat volgens het Zilveren niks anders op dan af te haken, want verzekeraars moeten “zorgvuldig met premiegeld” omgaan”, “ook het voorstel om MC Slotervaart via een gecontroleerde afbouw binnen een half jaar geheel te sluiten, kreeg geen goedkeuring. MC IJsselmeerziekenhuizen kreeg geen steun voor forse afslankingsplannen met een nieuw innovatief zorgconcept in Flevoland”, “door deze harde en cynische opstelling van de verzekeraars worden de belangen van de patiënten op onverantwoorde wijze in de waagschaal gesteld” etc. etc.
Beschouwing
Dat zorgverzekeraars uiteindelijk alle besluiten in de zorguitvoering nemen waar binnen de wetgeving een financiële component in het geding is, is (mij wel) bekend. De afbouw van de volumegroei medisch-specialistische groei naar 0% in het laatste jaar van het hoofdlijnenakkoord (2022) zal mede debet aan het genomen besluit. De partijen die de zorg moeten gaan overnemen zijn gewaarschuwd. Er zijn echter nog 22 “gevoelige” ziekenhuizen in Nederland. BDO: “Een groep van 14 ziekenhuizen scoort een onvoldoende en komt daarmee financieel in de gevarenzone. ‘Zeker als ze enkele jaren een onvoldoende scoren, lopen ze risico op een technisch faillissement’, zegt Chris van den Haak, partner bij BDO in een toelichting. ‘Ze worden overeind gehouden door zorgverzekeraars en banken. In het normale bedrijfsleven waren ze al lang failliet gegaan”. Kortom, wat staat Nederland nog (meer) te wachten? De eerste stap die er moet worden gezet is maximale transparantie met vergelijkende kerncijfers van alle ziekenhuizen en ZBC’s in een Excelbestand. Met publiekelijk toegankelijke informatie over productie, prijzen, reserves, solvabiliteit, liquiditeit, balans, eigen en vreemd vermogen, personele samenstelling en kosten, ligduur, aanbod, kwaliteit, toegankelijkheid, polibezoeken en grootte van het adherentiegebied. Daarmee pas creëer je de toegevoegde zuivere waarde van een instelling, op basis waarvan beleidsmaatregelen kunnen worden genomen. Maar het is hier juist de overheid zelf die openbaarheid niet dwingend wil opleggen omdat het haaks zou staan op vrije onderhandelingen tussen private partijen. Ofwel ook hier kiest de overheid bewust zogenaamd voor het belang van private partijen. Hoe lang nog?
Eerdere blogs gerelateerd aan zorg in het ziekenhuis
25.02.2017: Blijven medisch specialisten buiten Wet normering topinkomens vallen?
14.04.2017: Goed nieuws?
15.01.2018: Substitutie
23.02.2018: Inzicht in prijs, dan pas uitzicht op een oplossing
26.04.2018: Maak bekostiging van ziekenhuiszorg 100% transparant
27.04.2018: Regionalisering van zorg: wat willen burgers en zorgaanbieders?
29.04.2018: Akkoord medisch-specialistische zorg heeft ook voor huisarts consequenties
11.06.2018: Ouderenzorg thuis in 2018: een update
21.06.2018: Gevolgen van veranderingen in zorg richting 2040
10.07.2018: Maak bekostiging van ziekenhuiszorg 100% transparant (2)
20.08.2018: Het waardegericht kunnen inkopen is een illusie
02.10.2018: De uitwerking van de hoofdlijnenakkoorden start nu
15.10.2018: Beloning medisch-specialistische zorg nog onduidelijk