“Gezondheid maakt van bredere welvaart een onlosmakelijk deel van uit. Vandaar dat we afgelopen februari als Raad een adviesbrief aan het kabinet-in-wording hebben gestuurd met de dringende oproep om vol in te zetten op het gezonder maken van Nederland. Denk aan het versterken van gebiedsgerichte gezondheidsprogramma’s en het vaart maken met de Gezonde Generatie. Maar ook aan het bestrijden van armoede, het creëren van gelijke kansen in het onderwijs en het bewerkstelligen van een inclusievere arbeidsmarkt. Zo’n domeinoverstijgende aanpak is cruciaal. Voor het toegankelijk en betaalbaar houden van de zorg. Én voor het welzijn, de veerkracht en de stabiliteit van ons land. Nu en in de toekomst.”

———————————————————————————————————————

“Tegelijkertijd zijn de onderlinge gezondheidsverschillen groot. De kloof is het meest onrechtvaardig als het gaat om levensverwachting en gezondheid. Zo worden hoogopgeleiden gemiddeld vijf jaar ouder en leven zij gemiddeld veertien jaar langer in goede gezondheid dan praktisch geschoolden. Wat mij betreft moet het nieuwe kabinet deze ongelijkheid echt aanpakken. Geen advies de deur uit, geen wet in het Staatsblad zonder aandacht voor het verkleinen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen. De kloof tussen winnaars en verliezers móet gedicht.”

——————————————————————————————————————–

Waar moet VWS-minister Agema concreet mee aan de slag?

“Zoals gezegd met het aanjagen van de transitie van zorg naar preventie. Vandaar dat ik graag had gezien dat er een minister van gezondheid was benoemd. Iemand met een eigen budget, die overstijgend verantwoordelijk is voor de systemische aanpak van de transitie. En die andere bewindspersonen, met name die voor bestaanszekerheid, onderwijs en wonen, kan aanspreken op hun verantwoordelijkheid hierin. Nu ligt de taak een beetje bij iedereen in het kabinet. Het gevaar daarvan is dat niemand de handschoen oppakt, of dat de samenhang in het beleid ontbreekt.”

———————————————————————————————————————-

“Binnen en buiten de SER voel ik – bij stakeholders en professionals in de zorg – een groot urgentiebesef. De bereidheid om stappen te maken is er. Maar ik zie ook dat partijen tegen beleidsmatige en financiële grenzen aanlopen. Er is moed nodig om de boel toch in beweging te brengen. Het mag in ieder geval nooit zo zijn dat vooruitgang stokt als gevolg van inconsistent beleid.”

“Zo stelt het kabinet dat de wachtlijsten in de medisch specialistische zorg toenemen als het eigen risico vanaf 2027 verlaagd wordt. Hoewel de Patiëntenfederatie die toename nog moet bezien, wil het kabinet dit probleem onder andere ondervangen door ‘de zorgvrager met de grootste urgentie’ als eerste van de wachtlijst te halen. Patiëntenfederatie Nederland heeft hier veel vragen over. Op basis van welke criteria gebeurt dit? En wie gaat dit bepalen en controleren?”

“Over intrekken Wetsvoorstel ‘Bevorderen zorgcontractering’: “Politici constateerden afgelopen zomer dan ook terecht dat dit wetsvoorstel “duidelijk uit de koker van zorgverzekeraars [komt], die af willen van het vergoeden van niet-gecontracteerde zorg.  Zij maakten zich “ernstige zorgen over de consequenties van dit wetsvoorstel”. Het is niet duidelijk of déze kritiek de regering heeft doen besluiten het wetsvoorstel in te trekken. Het intrekken van het wetsvoorstel biedt een kans voor de regering om (meer) gedegen onderzoek te doen naar de vraag waarom in bepaalde segmenten van de zorgmarkt relatief veel zorgaanbod niet gecontracteerd is, wat de oorzaak is van de lange wachtlijsten en welke maatregelen hier verandering in kunnen brengen.

——————————————————————————————————————–

Een verzekerde moet voor een succesvol beroep op hinderpaalcriterium aantonen dat er een hinderpaal bestaat voor de ‘gemiddeld modale zorggebruiker’. Dit is (bewijsrechtelijk gezien) haast een onmogelijke opgave voor een verzekerde. Ook politici constateerden dit. Zo luidt één van de aan de regering gestelde vragen over de codificatie van het hinderpaalcriterium in het ingetrokken wetsvoorstel: “Hoe kan een verzekerde op basis van deze wet aantonen dat niet voldaan wordt aan het hinderpaalcriterium als een lage vergoeding wordt verstrekt?”

“Als het zorgaanbod een transformatie moet ondergaan – (de)concentratie, sluiting, fusie, regionale samenwerking, maar ook de start van grote public healthprogramma’s – zouden de burgers daarin een zware stem moeten hebben. Zij zijn ‘algemeen belanghebbend’. Zij brengen creativiteit mee. Medeverantwoordelijkheid bevordert solidair gedrag. Dit alles is mogelijk zonder wetswijziging. Kortom: gebruik de kracht van de burger.” 

“In de begroting valt te lezen dat de Wet Geneesmiddelenprijzen is aangepast. Dat zou structurele besparing van 107 miljoen euro per jaar moet opleveren. De KNMP maakt zich grote zorgen over de beschikbaarheid van goede en goedkope middelen door deze maatregel. De KNMP voorziet dat deze maatregel het onaantrekkelijker maakt voor fabrikanten om deze middelen voor vaak kleine en kwetsbare groepen patiënten op de markt te houden. Tegelijkertijd is €7 miljoen opgenomen voor een extra veiligheidsvoorraad voor kritieke geneesmiddelen, en er wordt gewerkt aan een veiligheidsvoorraad van 6 weken voor een groot deel van de geneesmiddelen. KNMP-voorzitter Aris Prins: “Die veiligheidsvoorraad is een goede stap om de geneesmiddelentekorten terug te dringen. Maar er zijn meer maatregelen nodig om de tekorten terug te dringen. Daarom blijft de KNMP ook actief pleiten voor een aanpassing van het preferentiebeleid.” 

“Met de invoering van marktwerking binnen het zorgstelsel in 2006 is geprobeerd om de kostenstijgingen in de zorg te dempen en tegelijkertijd de kwaliteit van de zorg te verbeteren”, stelt De Groot. “DSW concludeert dat dit niet gelukt is. Door de stijgende zorgvraag, de personeelstekorten, lange wachtlijsten en de vergrijzing – met daardoor steeds complexere en duurdere behandelingen – blijft de zorgpremie stijgen. Wij merken dat de grens voor mensen is bereikt voor wat ze aan zorg willen en kunnen betalen. De rek is er echt uit.”

De Groot vindt dat fundamenteel andere keuzes nodig zijn. Hij wil een andere invulling van het zorgstelsel, want marktwerking belemmert samenwerking: “Iedereen is ervan overtuigd dat samenwerking nodig is om de problemen aan te pakken. Samenwerking komt echter niet van de grond, omdat de marktwerking dat belemmert. Ook het IZA zal op deze manier tot een mislukking leiden.”

“Naar schatting beginnen nog steeds 40 kinderen per dag aan roken. En er sterven meer dan 19.000 mensen per jaar door roken. Noodzakelijke maatregelen worden in Nederland vaak pas onderdeel van de Tabakswet nadat er een periode aan voorafgaat van mislukte ‘zelfregulatie’ door de industrie. Zoals de overheid die toegaf aan een lobby van de horeca en de tabaksindustrie om de rookverboden zelf in te voeren. Dit mislukte grandioos, waarna uiteindelijk wetgeving noodzakelijk was. Hierdoor gaat het besluitvormingsproces traag. Een andere reden waarom het vaak zo langzaam gaat, is dat besluitvorming vrijwel nooit direct uit wetenschappelijke kennis volgt. Beleidsmakers kijken niet alleen naar wat ‘verstandig’ is – bijvoorbeeld omdat iets bewezen effectief is – maar nemen ook politieke overwegingen (ideologie) en economische overwegingen mee in de besluitvorming. Dat maakt het zo complex en wispelturig.”

Oogartsen maken zich zorgen over toenemende bijziendheid bij kinderen. Wereldwijd kampt één op de drie kinderen ermee, blijkt uit nieuw onderzoek. In Nederland gaat het zelfs om één op de twee kinderen, zeggen artsen. “Dit is erg zorgelijk.”

Steeds meer kinderen hebben moeite met lezen op afstand. Ze moeten dicht bij het scherm van de tv of computer zitten of hun ogen dicht bij hun telefoon houden om te kunnen lezen. Het zijn symptomen van bijziendheid waar artsen voor waarschuwen. Volgens nieuw internationaal onderzoek kampt 23 procent van de kinderen in Nederland met bijziendheid.

“Een enorme onderschatting van het probleem“, noemt hoogleraar kinderoogheelkunde Caroline Klaver van de Erasmus MC de cijfers. “In Nederland is 56 procent van jongeren bijziend. Daarover verschijnt binnenkort een wetenschappelijk artikel.”

Ook Martha Tjon-Fo-Sang, specialist kinderoogheelkunde, zegt dat er ‘een stijgende lijn‘ te zien is in bijziendheid in Nederland. “Waar het op neerkomt, is dat ongeveer 50 procent van de tieners bijziend is.”

“Het is erg zorgelijk“, zegt hoogleraar Klaver. “Het is een aandoening die op latere leeftijd tot slechtziendheid of blindheid kan leiden. De hele maatschappij heeft er last van.” 

Volgens het Oogfonds lopen mensen met hoge bijziendheid (-6 of erger) ongeveer 30 procent kans om op termijn blind of slechtziend te worden.

Bijziendheid kan ook meerdere oogaandoeningen veroorzaken, zegt Tjon-Fo-Sang. “Jongeren kunnen in de toekomst last krijgen van een loslatend netvlies of staar.”

20-20-2 regel

“Bijziendheid is deels erfelijk, maar kan verergerd worden door de levensstijl“, zegt Tjon-Fo-Sang, verwijzend naar overmatig schermgebruik. “Het is niet te genezen, maar het verloop kan wel worden vertraagd door gematigd schermgebruik en speciale oogdruppels.” Het Oogfonds roept ouders en onderwijsinstellingen op om kinderen de 20-20-2 regel op jonge leeftijd aan te leren. De regel houdt in dat twintig minuten kijken naar een scherm gecombineerd moet worden met twintig seconden kijken in de verte, en twee uur per dag buitenspelen. “Het kan veel ellende bij het ouder worden voorkomen“, zegt de organisatie.

“Het regeerakkoord bevat de belofte om de regeldruk te verminderen door middel van de inzet van kunstmatige intelligentie, waarvoor het kabinet 162 miljoen euro investeert. De KNMG ziet hierin een kans om de administratieve lasten voor dokters te verlichten. Echter, de KNMG benadrukt dat technologie alleen geen oplossing biedt voor de hoge werkdruk die dokters ervaren. De vraag naar zorg zal immers toenemen als het aanbod verruimt. Daarom zijn aanvullende maatregelen noodzakelijk. In plaats van alleen maar meer zorg te verlenen, moeten we ons richten op het verbeteren van de gezondheid en het voorkomen van ziektes. Dit kan worden bereikt door de commerciële determinanten van gezondheid, zoals alcohol en tabak, aan te pakken en door een bredere aanpak te kiezen die gericht is op preventie en gezondheidsbevordering.”

“Mensen die dakloosheid ervaren hebben veel problemen en overlijden veel eerder.
In een grote Canadese studie wordt aangetoond dat de medische kosten bij dak- en thuislozen zeven maal hoger zijn dan bij mensen met huisvesting.  Canada heeft andere sociale voorzieningen dan Nederland maar veel van dit soort onderzoeksresultaten zijn tussen landen vergelijkbaar. Behalve dat daklozen eerder overlijden en de ellende hebben van meer ziekten in een korter leven, zijn de kosten voor de samenleving veel hoger.
Dit onderzoek heeft medische zorgkosten berekend. Dakloosheid veroorzaakt ook kosten doordat mensen op straat eerder verward raken en dan kosten veroorzaken voor politie en veiligheid. Goed zorgen voor daklozen is goed en besparend voor daklozen en voor de samenleving. Betere zorg voor EU-arbeidsmigranten zoals het advies van de commissie Roemer in 2020 is een stap in de goede richting. Arbeidsmigranten hebben huisvesting nodig ook als ze even geen werk hebben. Ze hebben een inschrijving bij de burgerlijke stand nodig waardoor ze ook een zorgverzekering kunnen krijgen.
Vanaf 2020 wachten we op een nieuwe wet.…Als straatdokter adviseer ik een aantal spoedwetten tegen dakloosheid.”

Over de fatbike: “Stop deze gezondheidskiller! Bij het steeds stijver worden van de jeugd met makkelijker balansverlies (Veiligheid.NL: ook al duidelijk op de gewone fiets), zal dit zeer onergonomische “ding” met zijn lage zit waardoor beperkte wendbaarheid ontstaat, zijn opmars als letselkanon nog even kunnen voortzetten. Voordat common sense en de politiek de gezondheid van de jeugd weer voorop gaan stellen.”

(Over het bericht dat in Nederland 672.000 mensen een ziekte hebben (mede) als gevolg van roken): “In deze tijd van overbelaste zorg, torenhoge zorgkosten en grote tekorten op de arbeidsmarkt, moet de overheid alles op alles zetten om mensen zo lang mogelijk gezond en aan het werk te houden. De Nederlandse overheid moet mensen actiever beschermen tegen tabak. Dat betekent: gezonde dingen promoten en ongezonde dingen, zoals roken en vapen, zoveel mogelijk ontmoedigen. Het voorstel van D66 en CDA om de btw-verhoging op sport te laten vervallen en in plaats daarvan de prijzen van tabak en e-sigaretten te verhogen, getuigt dan ook van goed verstand.”

“We kunnen de problemen in onze samenleving niet oplossen door met elkaar te vechten: boosheid, angst, pijn en verdriet komen tot leven als je iemand op de grond laat liggen.
We moeten elkaar omhelzen, om al dat ons naar beneden brengt te verslaan. Zachtheid is het enige tegengif tegen hardheid.
Daarom werk ik aan initiatieven die gedragen worden door ons, zoals het Hotspot Hutspot Hotel, dat zijn deuren waarschijnlijk in december dit jaar zal openen. Doordat dit hotel zowel dakloze mensen en toeristen zal ontvangen, wordt de voorziening gefinancierd door ons, niet door een afstandelijk overheid met al zijn wetten en energieslurpende bureaucratie. Het zijn de oude systemen die kapot zijn, maar niet de mensen erin.”

“Het zou daarom verstandig zijn als alle betrokken instituties met elkaar in gesprek gaan over een toekomstbestendige invulling van het tuchtrecht: eentje die huisartsen op een helderde manier houvast biedt bij het vervullen van de poortwachtersfunctie. Het juridische ijs is voor mijn beroepsgroep nu te glad om een noodzakelijke cultuurverandering in de zorgconsumptie voor elkaar te krijgen.”

PATSTELLING

“Ten aanzien van de ZIS-sen blijft er dus een patstelling bestaan ten aanzien van de softwareleveranciers van ziekenhuizen. Het KPMG-rapport laat zien dat de softwareprijzen nog steeds fors stijgen, terwijl andere ICT-kosten dalen of minder hard omhoogklimmen. De oproep van de NVZ is daarom een roep om meer geld/meer financieringsmogelijkheden. Het onderliggende probleem, dat de softwareleverancier kan vragen wat hij wil blijft gewoon bestaan, blijft echter bestaan.”

Wouter Bos, vindt dat zorgakkoorden als het Integraal Zorgakkoord niet meer het antwoord mogen zijn op de groeiende zorgvraag en het tekort aan zorgpersoneel. “De rekening van het ontlopen van noodzakelijke keuzes komt te liggen bij de mensen die werken in de zorg.” Signalen dat zorgakkoorden niet meer werken, zijn volgens Bos: het hoge aantal burn-out, grote hoeveelheid mensen die de zorg verlaat en de exponentiële stijging van het aantal zzp’ers in de zorg.

———————————————————————————————————————-

Hoofdlijnenakkoorden zijn volgens Bos altijd al bedoeld om pijnlijke keuzes te ontlopen, en intussen is al het laaghangende fruit wel geplukt. “Personeel wordt overvraagd. We kunnen ze dit niet nog een keer aandoen.”

——————————————————————————————————————–

Als Bos gevraagd wordt wat hij zelf, als verzekeraar, kan doen om de zorgkloof te dichten, stelt hij dat de vraag stellen of we wel tien zorgverzekeraars nodig hebben, volstrekt legitiem zou zijn. “Ik probeer dat manmoedig aan de kaak te stellen tijdens gezamenlijke vergaderingen van zorgverzekeraars, maar met wisselend succes.”

——————————————————————————————————————-

“Daarnaast, en daar ben ik de afgelopen jaren bij Menzis zelf ook keihard tegenaan gelopen, is dat verzekerden niet letten op wat een verzekeraar doet aan preventie. Wij waren een voorloper op dat gebied, maar uiteindelijk werd het een kostenpost. Verzekerden kijken naar de goedkoopste premie. Dat is een hele wrange werkelijkheid.”

“Dat ze toch op de huisartsenpost belandde, lijkt het gevolg van een zorgsysteem dat schuift met mensen in psychische nood: van de politie, naar de ggz, via de ambulance naar de spoedeisende hulp of huisartsenpost. Dus zat deze vrouw met onbegrepen gedrag op de huisartsenpost. Urenlang alleen met haar gedachten en een lakentje om haar warm te houden. Terwijl een huisartsenpost geen crisisopvang is: onze wachtkamers zijn geen noodcentra en ons personeel is niet getraind om deze mensen op te vangen, laat staan om anderen tegen hen te beschermen. Deze tragedie is meer dan een incident, het is een alarmbel die luid en duidelijk klinkt. We hebben een systeem gecreëerd dat faalt in zijn meest essentiële taak: het bieden van zorg aan mensen in nood, ook psychische nood. Én het beschermen van de samenleving tegen de gevaren die deze mensen soms met zich meebrengen. Hier faalden we dus. Op vele fronten. En niet voor het eerst.”

Hoe lang is het nog houdbaar al die zorg in het basispakket te vergoeden? Vorige week werd duidelijk dat er dit jaar weer een tientje zorgpremie per maand bijkomt.

“Het is onhoudbaar, maar niet vanwege dat tientje. De vraag is hoe we de zorg gaan veranderen als we weten dat we in 2033 tweehonderdduizend zorgmedewerkers tekortkomen. We zullen met de vraag en het aanbod van zorg echt iets anders moeten, anders rijden we op een muur af.”

———————————————————————————————————————

“In het ziekenhuis komen veel mensen die ergens zijn ontspoord. Mensen met schuldenproblematiek, of mensen met overgewicht die op een gegeven moment knie- of heupklachten krijgen. Doen we daar niks aan, dan komen ze op een gegeven vanzelf in het ziekenhuis terecht. Maar waar worden we nou gezond van? De zorg draagt daar maar 10 procent aan bij. Onze omgeving bepaalt 40 procent van onze gezondheid, ons gedrag nog eens 40 procent, en dan is er nog een stukje dna. Dus op dat verjaardagsfeestje is dan de vraag: waarom geven we 110 miljard uit aan die 10 procent gezondheid die we via de zorg kunnen verbeteren? De overheid heeft de verantwoordelijkheid om onze omgeving te regelen.”

———————————————————————————————————————

Eén van uw opmerkelijkste beslissingen was het advies om een obesitasmedicijn níet te vergoeden. Terwijl dat toch bij uitstek een medicijn lijkt dat een groot gezondheidsprobleem tackelt.

“Het ging ons echt te ver om maximaal 1,3 miljard euro uit te geven en te zeggen: we hebben een ongezonde leefomgeving, we hebben ongezond gedrag, daar kijken we niet naar, doe ons maar die pil.”

———————————————————————————————————————

“De landen zonder farmaceutische industrie hebben hetzelfde probleem als wij en ze kijken met jaloezie naar onze aanpak. Ze bewonderen, hoor ik, de manier waarop wij met fabrikanten het gesprek aangaan over de hoge prijs. En ze bewonderen het lef van de minister om één lijn te trekken, en een medicijn soms niet te vergoeden, omdat het te duur is.”

“De aandacht in de media van de afgelopen dagen voor aanvullende MRI-screening bij vrouwen met dicht borstklierweefsel is van groot belang, maar roept in de praktijk ook vragen op. De bijdrage aan de kwaliteit van leven en besparing van zorgkosten is overduidelijk, maar hoe gaan we ervoor zorgen dat deze MRI-screening wordt gerealiseerd? En waar kunnen vrouwen terecht? Deze vragen zijn illustratief voor de toenemende krapte in de zorg en in de radiologie. Door een groei van radiologische onderzoeken over de jaren heen bij gelijkblijvende budgetten en personele formatie, is alle lucht uit het systeem geperst en kan er niet zomaar iets bij. Voor MRI-screening (elke 2 of 4 jaar) bij circa 80.000 vrouwen is berekend dat jaarlijks 10 tot 20 miljoen euro nodig is. Voldoende personeel is de meest genoemde randvoorwaarde. Tegelijk bleek ook uit de inventarisatie dat er breed draagvlak is om MRI-screening te realiseren, mits de minister van VWS hiertoe zou besluiten en de middelen beschikbaar zou stellen. Dit is (nog) niet gebeurd.”

Over acute zorg: “De 45-minutennorm houdt in dat het ziekenhuis en de zorgverzekeraars zich maximaal moeten inspannen om een SEH-afdeling of afdeling acute verloskunde open te houden, als door de sluiting het aantal mensen zou toenemen dat niet binnen 45 minuten per ambulance bij zo’n afdeling zou kunnen zijn. De norm houdt dus niet in dat alle mensen binnen 45 minuten per ambulance bij een SEH of afdeling acute verloskunde moeten kunnen zijn. Van de 77 SEH’s die 24/7 open zijn, zijn er 29 gevoelig voor de 45-minutennorm. Van de 71 afdelingen acute verloskunde zijn er 31 gevoelig voor de 45-minutennorm. De voor de 45-minutennorm gevoelige afdelingen komen in aanmerking voor een beschikbaarheidbijdrage.“

——————————————————————————————————————-

“We willen ook dat de acute spoedeisende hulp, acute verloskunde en de intensive care afdelingen gefinancierd gaan worden op basis van een vast budget. Dit budget zal gaan gelden voor alle SEH’s en afdelingen acute verloskunde die aan de kwaliteitseisen voldoen, niet alleen voor de afdelingen die gevoelig zijn voor de 45-minutennorm.”

——————————————————————————————————————–

“Voor alle SEH’s en afdelingen acute verloskunde gaan de strengste eisen gelden als het gaat om sluitingen, in plaats van dat deze eisen alleen gelden voor de afdelingen die gevoelig zijn voor de 45-minutennorm.

De NZa wordt gevraagd gefaseerd, en zo snel mogelijk, budgetbekostiging mogelijk te maken. Op deze manier werkt het kabinet aan minder marktwerking in de zorg en toegankelijkere zorg in de regio. Daarnaast wil ik voor het einde van 2024 een aanvullend bestuurlijk akkoord sluiten voor de jaren 2025-2029, waarin de gelijkwaardige toegang tot zorg en welzijn en het afwenden van het arbeidsmarkttekort centraal staan.”

Wat dacht u toen u hoorde dat de motie was aangenomen?

“De Kamer zadelt de minister op met een onmogelijke opdracht. Wij hebben het personeel niet om de spoedeisende hulp op twee locaties open te houden. Dat is geen onwil, maar harde realiteit. Wij hebben hier in een intensief proces twee jaar lang over nagedacht, hebben met alle belanghebbenden gesproken, meer dan achthonderd gesprekken.”

——————————————————————————————————————–

“Geef ons het vertrouwen dat we met de goede dingen bezig zijn. Daarover is het in de Kamer nooit gegaan. Daarmee brengt de politiek ons in een lastig parket. En wat ik het ergst vind: de Kamerleden creëren voortdurend valse hoop voor de inwoners van onze regio.”

——————————————————————————————————————–

“Het ‘volwaardige’ ziekenhuis is een verkiezingsbelofte van Wilders geweest, en de PvdA en SP maken daar gebruik van. Dat maakt het bijzonder en complex.”

——————————————————————————————————————–

“Mijn horrorbeeld is dat de minister teruggaat naar Den Haag en zegt: ‘Ik heb met de directie gesproken, en zij willen niet, ik heb verloren.’ Dan krijgen wij de schuld en zitten wij nog zes jaar met een boze regio. Dat zou dodelijk zijn voor de samenwerking. En die heeft, eufemistisch gezegd, toch al krasjes opgelopen. Daarom zeg ik tegen de Kamer: hou op ons de hele tijd het moeras in de trekken.”

Een van de aannames die u met uw boek uit de wereld wilt helpen is dat armoede eigen schuld is.

“Ja, mensen hebben een eigen verantwoordelijkheid, maar de context stuurt ons – als je in een stressvolle context leeft, doe je stressvolle dingen, dan wordt je gedrag minder rationeel. In mijn trein zat laatst een passagier die bij het uitstappen ontdekte dat haar iPhone kwijt was. Normaal ga je dan stapje voor stapje na waar je hebt gezeten, waar je hebt gelopen – je handelt rationeel. Maar deze vrouw was in paniek; ze begon op rare, onwaarschijnlijke plekken te zoeken. Welnu, vermenigvuldig dat gevoel met tien en houd dat jaren vast – dan heb je ongeveer een idee van de stress die mensen in armoedige omstandigheden ondervinden. Zij leven onder constante druk, en moeten alles zelf doen. Ze hebben geen mogelijkheid dingen uit te besteden, zoals de rijkere “outsourcings­klasse” dat wel kan. En dan nog iets: dertig, veertig jaar geleden rookten dokters nog. Nu niet meer. Je hoort wel: hoogopgeleiden pikken als eerste de gezondheidsboodschappen op. Dat is bullshit: ze verzinnen die boodschappen zelf. Als ik iets verzin, ben ik ook de eerste die dat oppikt. Misschien moeten we mensen die leven in armoede wat meer ruimte geven, moeten we ze de gelegenheid geven zichzelf te zijn, moeten we hun gedrag willen zien in die context van stress en van schaarste. Als je in stress leeft is een frikandel echt tienmaal lekkerder, gemakkelijker en goedkoper, en ook troostender dan een bioproduct.”

De inspectie maakt zich ernstig zorgen over de kinderen, gezinnen en huishoudens voor wie niet tijdig een veiligheidsbeoordeling of onderzoek wordt uitgevoerd. “De voorbeelden van onrust en onveilige situaties bij deze gezinnen en huishoudens zijn stuk voor stuk schrijnend. We vragen de Veilig Thuis-organisaties en hun ketenpartners zich vooral niet alleen te richten op het wegwerken van hun eigen wachtlijsten. Want een huishouden is niet geholpen als het wordt doorgeschoven van de wachtlijst van Veilig Thuis naar de wachtlijst van bijvoorbeeld vrijwillige hulpverlening. Het is aan alle betrokken partijen om te zorgen dat de kinderen, gezinnen en huishoudens tijdig passende hulp en bescherming krijgen.”

Oproep aan kabinet Schoof vanwege: “Momenteel heeft de helft van de volwassenen overgewicht en kampt één op de acht kinderen met overgewicht of obesitas. Kabinet Schoof zegt de Gezonde Generatie als doelstelling ter hanteren in de regeringsplannen, maar lijkt dit beleid niet concreet uit te voeren. Het kabinet bezuinigt fors op de preventiebudgetten en haar ambities ten aanzien van gezondheid en zorg zijn niet concreet. Kinderartsen en gezondheidsorganisaties in Nederland roepen daarom het kabinet op om er samen met hen voor te zorgen dat gezond eten en drinken makkelijker en goedkoper wordt. Voor iedereen en vooral voor kinderen. Want niemand wil toch dat kinderen op jonge leeftijd al lijden aan de gevolgen van overgewicht?”

“Voor streekziekenhuizen die stoppen met bepaalde complexe operaties zijn de gevolgen te overzien. Ze raken maar een beperkt aantal patiënten kwijt, dus het voortbestaan van ziekenhuizen staat niet op het spel. Durven we het zorglandschap te veranderen? Het antwoord is ‘nee’.

We weten allemaal dat concentratie van complexe zorg goed is. De kwaliteit gaat omhoog als je als team honderd operaties per jaar doet of drie. We weten ook dat je na een bepaald zorgvolume, zeg honderd operaties, niet nog beter wordt. Er zit een maximum aan. Toch durven we het gesprek niet aan over hervorming van het zorglandschap, omdat dan het bestaansrecht van bepaalde ziekenhuizen op tafel komt. We vinden het huidige aanbod dus belangrijker dan de belofte aan de patiënt voor toegang tot goede zorg.”

“Zorgverzekeraars maken zich zorgen over medicijntekorten. Om beter inzicht te krijgen in de aard en omvang ervan heeft Zorgverzekeraars Nederland onderzoek laten doen door onderzoeksbureau Gupta Strategists (oktober 2024) over de data van 2022 en 2023. Dit onderzoek laat onder andere zien dat de medicijntekorten groter worden. Ook de door zorgverzekeraars ingekochte, preferente middelen laten tekorten zien. Elk tekort is er een te veel en daarom nemen zorgverzekeraars per direct een aantal maatregelen in het preferentiebeleid.”

——————————————————————————————————————–

“Het onderzoek van Gupta Strategists laat zien dat medicijntekorten zich voordoen bij zowel preferente als bij niet-preferente middelen. Doordat 86% van alle generieke medicijnen (ook merkloze medicijnen) binnen het preferentiedomein vallen, is het logisch dat medicijntekorten ook vaak in deze groep voorkomen.”

“Migratie is toenemend een splijtzwam in onze samenleving. Ik ben ervan overtuigd dat zorgverleners cruciale rollen kunnen vervullen om schade te beperken:

·      Signaleren waar sprake is van uitsluiting, uitbuiting of geweld.

·      Taal geven aan de gevolgen van sluimerende racistische gevoelens en structurele onrechtvaardigheden (health advocacy).

·      Starten van fundamentele gesprekken waar deze nog ontbreken.

·      Ons gezamenlijk inzetten om de overheid effectief aan te spreken en te ondersteunen in één van haar primaire taken: het bevorderen van de veiligheid en gezondheid voor álle mensen in het Nederlandse territorium.”

“Inmiddels prikt een op de acht Amerikanen medicijnen gebaseerd op semaglutide, bedoeld tegen suikerziekte, maar verworden tot afvalelixer. Ook in ons land groeit het gebruik explosief. Producent Novo Nordisk kampt zelfs met leveringsproblemen. Met grote gevolgen voor de diabetespatiënt, voor wie dit medicijn van levensbelang is. Ernstig is ook dat niet-patiënten hun op internet hun heil zoeken. Ozempic is immers alleen op recept verkrijgbaar. Na een provisorisch vragenlijstje kan iedereen, zonder controle door een arts, een Ozempic-abonnementje nemen, thuisbezorgd voor 200 euro per maand. Het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM) slaat alarm. De injecties kunnen met ander medicijngebruik tot grote risico’s leiden en schade toebrengen aan mensen met een eetstoornis. De Inspectie voor Gezondheidszorg & Jeugd (IGJ) is inmiddels een grootschalig onderzoek begonnen tegen de bloeiende – en veelal illegale – handel in afvalinjecties. Broodnodig, zeker gezien de gezondheidsrisico’s. ‘Middelen kunnen vervalst zijn, verontreinigingen bevatten of de verkeerde dosering van de werkzame stof’, zegt IGJ-inspecteur Tom Zwaan in Het Financieele Dagblad.”

Sociale ongezondheid

“Een kritische opmerking naar aanleiding van het sympathieke betoog van Sjaak Wijma.

Wat in mijn ogen een zorge­lijke trend wordt, is dat (beleids)dokters gaan zeggen dat de ­oplossing om een zogenaamd zorginfarct te voorkomen afkomstig moet zijn van allerlei maatregelen in de maatschappij, zoals verbetering van sociale onrechtvaardigheid en een evenwichtig leefpatroon. En dat het verstandiger is om geld ten ­behoeve van behandeling van zieke mensen te steken in veronderstelde preventieve maatregelen, waaronder betere sociale hulp. Daarbij gaat men er dan van uit dat het resultaat zal zijn dat mensen minder (langdurig) ziek worden. En gaat men voorbij aan het feit dat mensen uiteindelijk altijd ziek worden en dat in een ­gezonde ‘langlevende’ samenleving juist dure, zorgarbeidsintensieve ziekten (dementie, parkinson et cetera) waarschijnlijk net zo’n beroep op geld en menskracht gaan ­doen, naast de veelheid van ‘lichte’ ouderdomskwalen.

De vraag is of we ooit een ­sociaal rechtvaardige overheid krijgen die de sociale ongezondheid bestrijdt. De huidige regering blinkt zeker niet uit in een krachtige aanpak van sociale onrechtvaardigheid. Dus graag realisme: zieke mensen moeten weten dat ze door dokters geholpen blijven worden. Het is volstrekt terecht dat de bevolking van dokters vraagt om patiënten zo optimaal mogelijk te behandelen, op financieel ­verantwoorde wijze. En dat dokters stimuleren dat mensen zo gezond mogelijk leven. Om daadwerkelijk gezond te kunnen leven speelt echter de gekozen overheid een veel grotere rol dan de dokter naar wie je toe gaat ­omdat je ziek bent.”