In het manifest (2015) van huisartsenbeweging Het Roer Moet Om (HRMO) werd aan politiek en verzekeraars als een van de eisen genoemd: “Toon vertrouwen in de deskundigheid van de beroepsgroep. Stop dan ook de grenzeloze verzameldrift van nutteloze data”. Meer dan 8000 huisartsen ondertekenden dit manifest met knelpunten op het gebied van bureaucratie en administratie. De wens de administratieve lasten te verminderen werd vervolgens zorgbreed gedeeld. Er werden schrapsessies georganiseerd hoe de regeldruk te minderen en de resultaten van sessies en sectorplannen “snappen of schrappen” werden via diverse media gemeld. Als hulpmethoden om de noodzaak, werking en doelmatigheid van bestaande en nieuwe maatregelen te bepalen werden de Argumentenkaart en de Trechter van Verdunning gepresenteerd. In 2018 presenteert het ministerie het actieplan Ontregel de zorg met bv. voor de huisartsenzorg elf actiepunten. Recent in november zijn bestuurders uit verschillende zorgsectoren lid geworden van de door de minister opgezette regiegroep Ontregel de zorg. Het HRMO heeft zich teruggetrokken uit de Ontregel-beweging nu VWS deze naar zich heeft toegetrokken. En de vraag is, is het oprichten van een Regiegroep een gunstige ontwikkeling om verder te ontregelen?
Leden Regiegroep (Ont)regel de zorg
| Gerlach Cerfontaine (voorzitter, VVAA), Marcel Daniëls (vanuit medisch specialisten), Rob Dillmann (ziekenhuizen), David Voetelink (umc’s), Ella Kalsbeek (huisartsen), Jacobine Geel (ggz), Gerben Klein Nulent (apothekers), Henk Bakker ((wijk)verpleegkundigen), Theo van der Bom (paramedici), Guido van Woerkom (fysiotherapeuten), Dianda Veldman (patiënten), André Rouvoet (zorgverzekeraars), Ronnie van Diemen (IGJ), Marian Kaljouw (NZa), Sjaak Wijma (Zorginsitituut) en Bas van den Dungen (VWS). |
Even nog de chronologie…
11.03.2015: Het Roer Moet Om: manifest van de Bezorgde Huisarts
30.04.2015: MC-artikel: Manifest brengt huisartsenzorg in beweging
15.10.2015: Visie HRMO op kwaliteit in huisartsenpraktijk: deugdelijk, degelijk en duidelijk
15.10.2015: MC-artikel: Het roer blijft om
14.12.2015: Visie HRMO op chronische zorg: generalisme is een specialisme
21.09.2016: HRMO-brief aan kabinet: een scherpere koers
29.09.2016: MC-artikel: De erfenis van Het roer moet om
01.11.2016: Visie HRMO op de huisartsenorganisatie (toekomst): groots in klein organiseren
19.01.2017: MC-artikel: Het roer moet om wil deltaplan voor de zorg
21.01.2017: initiatief o.a. HRMO: Nationaal debat Carre: politieke keuzes in de zorg
31.03.2017: Brief HRMO aan informateur: advies tot grondige evaluatie drie stelselwetten
18.11.2017: Utrecht: eerste schrapconferentie (Ont)regel de zorg
27.03.2018: Opbrengst schrapsessies worden overhandigd aan minister (62 schrappunten)
23.05.2018: Ministerie van VWS presenteert actieplan (Ont)regel de zorg
15.11.2018: Praktijkaccreditatie gaat naar 1x per drie jaar
26.11.2018: Delft: Oprichting van Regiegroep (Ont)regel de zorg
21.01.2019: Presentatie Toekomstvisie in Woudschoten
12.02.2019: Congres: Grip op Regeldruk (programma)
En de vraag was: is de oprichting van de Regiegroep een gunstige ontwikkeling?
De leden van de Regiegroep hebben allemaal een cruciale functie in het bestuurlijk beleid van de zorg. Zij hebben de middelen, de mogelijkheden en de tijd om daadwerkelijke veranderingen door te voeren. Of het oprichten van de Regiegroep een gunstige ontwikkeling is, hangt simpel af van hun verdiensten: wat wordt het door hen bereikte resultaat!? Want bij de schrapsessies, toen bleek dat hulpverleners 40% van de tijd besteden aan administratie, is de harde doelstelling geformuleerd dat zorgverleners in 2021 nog maar maximaal 20 procent van hun werktijd kwijt zijn aan administratie, dus een halvering ten opzichte van nu. De voorzitter van HRMO heeft deze doelstelling recent nog in Medisch Contact herhaald. Doordat de schrapagenda per sector is vastgesteld, kan elke sector ook zelf kijken of eind 2018 de eerste doelstellingen al zijn gehaald. Voor de huisartsen is het resultaat eind 2018: Actieplan VWS, pg. 24.
Document Argumentenfabriek: “Lessen uit de schrapsessies”
De Argumentenfabriek was betrokken bij de schrapsessies en heeft nadien een document opgesteld met een inventarisatie van de in de sessies genoemde problemen die bijdragen aan regeldruk en hoe deze problemen zijn op te lossen. Een document met als titel (juli 2018): “Lessen uit de schrapsessies”. Eigenlijk verplichte literatuur voor elke bestuurder en betrokken zorgverlener/patiënt. Paar citaten uit dit document over oorzaken/oplossing van zeven facetten bij administratieve lasten: citaat I (t.a.v. implementatieprobleem): “Wat we zien gebeuren is dat richtlijnen, leidraden en kwaliteitsstandaarden in de zorg zo gedetailleerd worden ‘ingeregeld’ dat er absurdistische administratieve praktijken ontstaan. De oorspronkelijke bedoeling van de richtlijn of maatregel ontaardt tijdens de implementatie. De ontaarding van bureaucratie tijdens de implementatie is een bekend fenomeen, dat ook wel ‘bureaucratisme’ wordt genoemd. Bureaucratisme is dodelijk voor de effectiviteit van elke bureaucratie. Zodra registreren en afvinken van bovenaf op gelegde taken worden, die geen verbinding hebben met het primair proces, dan ontstaat de ‘schijnwerkelijkheid’ waar zorg verleners voortdurend voor waarschuwen. De mooie scores op het dashboard van het peperdure kwaliteitssysteem zeggen dan niets meer over de daadwerkelijke kwaliteit van de aan de patiënt geleverde zorg. Het bureaucratisme hebben we zelf gemaakt. We kunnen er ook zelf een einde aan maken”. Citaat II (oplossing voor het houdbaarheidsprobleem): “…deel van het houdbaarheidsprobleem is lastiger op te lossen. Als gezegd; bureaucratie is mensenwerk. Hoeveel ‘regelaars’ de zorg precies telt, moet het ministerie van VWS nader laten onderzoeken. Het aantal loopt zeker in de tienduizenden. Al deze regelaars vormen een belangrijke hinderpaal voor het duurzaam terugdringen van de administratieve regeldruk in de zorg. Maar wat moeten al die regelaars dan gaan doen? Dat vroegen zorgverleners zich regelmatig af, gedurende de schrapsessies. Het is een belangrijke vraag. Niet alleen uit mededogen met de regelaars en hun gezinnen, maar vooral omdat banen schrappen vanzelfsprekend leidt tot verzet. Met regelaars praten over ontregelen, is als overleggen met de spreekwoordelijke kalkoen over het kerstdiner. Hoe kan dit anders? Door de regelaars expliciet een nieuwe opdracht te geven en ze nadrukkelijk in te zetten bij het ont regelen van de bureaucratie die ze zelf mede hebben opgebouwd. Benoem de regelaars tot ontregelaars. Het ontregelen van de zorg is een megaklus die jaren in beslag gaat nemen.”
Als de beschreven zeven lessen uit de schrapsessies daadwerkelijk moeten worden omgezet in beleid dan lijkt enig bestuurlijke doorzettingsmacht van de Regiegroep een absolute voorwaarde. En in de rug gesteund, en voorzien van info over de effecten van hun ontregelplannen, door de achterban. Wie de lessen tot zich neemt, kan toch ook niet anders concluderen dat er bij de eigen sector/branche/verzekeraar/toezichthouder voldoende werk aan de eigen winkel is om de zorg te (ont)regelen. In dit stadium hoeft niemand naar een ander te wijzen als degene die moet bewegen. Behalve de Regiegroep…
En Het Roer Moet Om?
Hoewel de HRMO zich formeel heeft teruggetrokken uit de Ontregel-beweging, blijft hun rol wel, zoals de voorzitter het noemt, die van een “luis in de pels”. Citaat: “Onze kracht is dat we van onderaf, als professionals druk uitoefenen en vrijuit kunnen spreken”. Ook heeft het HRMO een Actiekaart (Ont)regel de zorg gemaakt. Hierin staan hun 22 aanbevelingen en acties genoemd hoe de geformeerde Regiekamer (“de Motorkamer”) voor de nabije toekomst de zorg verder kan (ont)regelen. De voorzitter HRMO: “Het doel van onze actiekaart is om duidelijk te maken dat ze zorgprofessionals die iets willen veranderen, zoveel mogelijk rugdekking en slagkracht geven. Want het zijn de professionals die moeten zorgen voor daadwerkelijke verandering. Zij moeten beseffen dat het in de eigen werkomgeving moet gebeuren. Ze kunnen niet verwachten dat de regiegroep het doet. Het moet in de instellingen zelf gebeuren en dat moet de regiegroep stimuleren.” Daarnaast heeft het HRMO in het verleden een drietal fraaie visiestukken geschreven (zie kader) over kwaliteit, chronische zorg en de huisartsorganisatie. Nu huisartsen op 21 januari 2019 hun Toekomstvisie gaan presenteren, vormen deze bijdragen een prima basis (dunkt mij). Tot slot, in het manifest van de bezorgde huisarts (HRMO/2015) staan drie eisen. Een ervan is hier besproken. De andere eisen waren:
- Haal de huisarts uit de Mededingingswet (blog) en herstel samenhang door samenwerking als leidend principe in de eerstelijns zorg.
- Samenwerken en onderhandelen op gelijkwaardige basis. Landelijk en regionaal. Dus geen schijnonderhandelingen meer met de zorgverzekeraar (blog).
Op deze terreinen zijn nog flinke slagen te maken. Nog deze week riep het HRMO op: “kom nog vóór de Woudschoten-conferentie, over de kernwaarden van ons huisartsenvak op 21 januari 2019, tot het maken van een plan voor dit nieuwe kwaliteitssysteem, centraal én in de regio. Laat de LHV zorgen voor de randvoorwaarden, nodig om dit kwaliteitsbeleid in te voeren. In het Hoofdlijnenakkoord staan hierover afspraken: De huisartsen introduceren daarmee een nieuwe manier van denken over en werken aan kwaliteit, die uitgaat van vertrouwen in de professional in plaats van controle en die leren en verbeteren stimuleert door onderlinge uitwisseling van ervaringen en spiegelinformatie. Deze manier van denken gaat uit van de motivatie van de professional zelf”.
Wat betreft de onderhandelingen met de verzekeraar, de laatste eis uit het manifest, dat blijft moeizaam (blog). De instructies van de ACM 2018 ten spijt (bij LHV-notitie). Ten aanzien van deze twee eisen uit het manifest is dus nog veel werk te verzetten. Niet alleen door de HRMO, maar door alle huisartsen. Voor de HRMO-inspanning tot nu toe, verdienen zij sowieso een compliment.
NB: zorgprofessionals die vinden dat het te langzaam gaat met het terugdringen van de regeldruk, mogen, zo is te lezen, de minister hierover een mail sturen: ministerbruins@minvws.nl
Eerdere blogs over het onderwerp (Ont)regel de zorg
17.06.2017: (Ont)regel de zorg
01.09.2017: Reductie administratieve lasten: eerst diagnose, dan therapie
04.01.2018: Regel de administratieve overlast (goed) en een nieuw hoofdlijnakkoord
25.05.2018: Ontregelen doe je daar waar je regels afspreekt