Gisterenavond zijn de nieuwe maatregelen tegen het coronavirus medegedeeld in een door bijna 8 miljoen tv-kijkers bekeken persconferentie van premier Rutte en RIVM-directeur Van Dissel. Vandaag gaf minister De Jonge van Volksgezondheid aan zelf een corona-app laten bouwen die het werk van de GGD’s moet verlichten. Over vier weken wil De Jonge een besluit nemen of zo’n app gaat werken of niet (Kamerbrief, pg.35). Deze reactie komt na het weekend waarin het de 7 geselecteerde app-bouwers niet gelukt is tot een acceptabel eindproduct te komen.
Stand van zaken
|
Bij verdenking op COVID-19 geldt een meldingsplicht bij groep A, is een bron- en contactonderzoek aangewezen en wordt gewezen op isolatie en verdere maatregelen op indicatie. Tot 20 april jl. zijn er in Nederland 33.405 patiënten met laboratorium bevestigde COVID-19 gemeld, waarvan 9.779 personen werden opgenomen in het ziekenhuis; in totaal zijn 3.751 personen met een bevestigde SARS-CoV-2-infectie overleden. |
Uit het veld heb ik met regelmaat vernomen dat de GGD het niet meer nodig vond om te melden, omdat er vanwege schaarste testmateriaal in de thuissituatie toch niet getest kon worden. Omdat de GGD zonder positieve test niet zal overgaan tot een bron- en contactonderzoek (BCO), gebeurde ook dat niet. Formeel was het testbeleid gericht op kwetsbare ouderen, in de praktijk kwam dat neer dat er met name bij opname in een ziekenhuis, en in mindere mate in het verpleeghuis, werd getest. Vervolgens ontstond er dan een begrijpelijke discussie over een onderrapportage van het aantal COVID-overledenen buiten de muren van het ziekenhuis.
Outbreak Management Team (OTM): verslag 20 april 2020
Citaat uit OMT-verslag hierbij van 2 van de 5 voorwaarden: “Uiteraard is er de laatste tijd gesproken over versoepeling van de maatregelen. Het OMT adviseerde op 6 april jl. dat maatregelen gecontroleerd en geleidelijk versoepeld of opgeheven kunnen worden op het moment dat voldaan wordt aan onderstaande set van voorwaarden:
3.Er is voldoende testcapaciteit t.b.v. systematisch testbeleid, de consequenties hiervan zijn doordacht, en er zijn voldoende persoonlijke beschermingsmiddelen beschikbaar om beleid uit te voeren;
4.Er zijn voldoende capaciteit en mogelijkheden voor bron- en contactopsporing beschikbaar.”
Dit OMT-advies is dus al op 6 april 2020 gegeven.
Mijn voorstel 18 april 2020
Vanwege een onvoldoende capaciteit bij de GGD voor een BCO was mijn voorstel dat de positief geteste persoon, second best, zélf de contacten met een verhoogd besmettingsrisico zou berichten (zie blog). Een persoon die mogelijk besmet is, maar nog niet ziek, kan door de GGD, burgemeester of veiligheidsregio tot quarantaine worden gedwongen. Die dwang heeft de meldende burger natuurlijk niet, bij de meldende burger is het een hooguit een advies met een morele plicht.
Capaciteit BCO
Inmiddels is het duidelijk dat de minister opnieuw hoog inzet met de ontwikkeling van een track & trace corona app (22 april 2020). Als Nederland het Duits model van een BCO zou aanhouden, Duitsland heeft vijf onderzoekers voor elke twintigduizend inwoners, zouden er in Nederland 4250 contactonderzoekers aan het werk zijn (bron: Nieuwsuur). De 25 GGD’s hebben nu naar eigen schatting slechts beschikking over enkele honderden tot duizend onderzoekers. Normaal kunnen gemeenten de GGD aansturen, maar bij een A-infectieziekte neemt de minister van VWS de regie op de taakuitvoering over.
Nieuwsuur, 21 april 2020
In Nieuwsuur van gisteren komt epidemioloog Bosman aan het woord: “De instructies zijn niet duidelijk”, zegt epidemioloog Bosman, die werkt aan een voorstel om de GGD’s te helpen. “Op dit moment heeft brononderzoek letterlijk geen prioriteit. Als meer dan de helft van de contacten onbekend zijn, heb je weinig zicht op de ziekte-overdracht. Er wordt nu alleen contactonderzoek gedaan bij risicogroepen. Bosman: “Dat is niet de essentie van contactonderzoeken bij het coronavirus. Want je wilt elke infectie indammen. Dus ook mensen die het virus verspreiden maar zich kerngezond voelen, moeten thuisblijven. Anders hebben we zo weer een lockdown.” Hij mist een plan op detailniveau en beaamt dat er veel tijd gaat zitten in de onderzoeken. “Niet iedereen die de instructie krijgt, zal het braaf doen. Daarom is het belangrijk dat mensen elke dag worden gebeld. Vaak twee keer per dag. Over hun temperatuur, hun klachten. Daar gaat echt veel tijd in zitten.”
Eigen samenvatting van de gesprekken in Nieuwsuur + het weerwoord van de GGD
|
Mijn samenvatting: In Duitsland zijn getrainde onderzoekers die BCO na positief testen uitvoeren. Er wordt gekeken naar welke risicocontacten er zijn geweest. En deze personen moeten in quarantaine, dat betekent dat je niet de deur uit mag en gescheiden eten/slaapt. Expert Arnold Bosman stelt dat je binnen 2 dagen alle risicocontacten kent. Zij moeten thuisblijven, zodat de rest van Nederland wel naar buiten kan. Nieuwsuur deed onderzoek bij 8 van de 25 GGD ’s. Wat bleek: iedereen deed het anders: landelijke regels ontbreken. Een app is slechts een aanvulling op wat mensen van de GGD moeten doen. Bij 1 besmette patiënt is de GGD-medewerker 35 uur bezig (1e gesprek, gesprek met contacten, dagelijks nabellen of er klachten zijn). Volgens Bosman wordt er niet gewerkt aan uitbreiding capaciteit, zijn er onvoldoende werkinstructies, is er geen protocol wie er thuis moet blijven. Samengevat: “ik mis een plan op detailniveau”. Nieuwsuur journalist Siebe Sietsma zegt dat Duitsland het anders doet. Gisteren heeft Merkel gezegd dat de capaciteit voor BCO moet worden opgevoerd naar “5 onderzoekers per 20.000 bewoners”. Het advies van het OMT richting VWS is het oprichten van een werkgroep om te bepalen hoe NL een BCO moet vormgeven. Toen de journalist naar VWS belde, werd hem gezegd zich hiervoor bij het RIVM te melden. Toen hij het RIVM belde kreeg hij als antwoord, dat je “voor dit soort vragen bij ministerie en OMT moet zijn”. Vervolgens kreeg Sjaak de Gouw, directeur publieke gezondheid van GGD Nederland het woord. Hij meldt dat de werkgroep eind van de week met resultaten komt. De checklist/protocollen bestaan. De GGD kan makkelijk opschalen en werken met callcenters. Ook ziet hij geen problemen met het rekruteren van extra onderzoekers, omdat je deze taak met 25 GGD ‘en kunt delen. Maar eerst moet er een bestrijdingsstrategie zijn. Want de uitkomst daarvan bepaalt wie je test en bepaalt het aantal BCO’s: “wij bewegen mee met het landelijk vastgestelde beleid.” Zij bereiden zich nu voor op het méér gaan testen op scholen, eerder was al besloten om behalve kwetsbare ouderen ook zorgpersoneel vaker te testen. |
Extra pijnlijk: te kort mondmaskers
Relevante partijen koppelen BCO en een specifiek testbeleid aan elkaar. Het nut van mondmaskers buiten de zorg is twijfelachtig, maar kan toch de uitkomst straks zijn bij versoepeling van maatregelen, zeker voor genoemde groepen. Maar zolang er zelfs nog (steeds) een tekort is voor het zorgpersoneel, zo melden vandaag de zorgorganisaties, dan zijn de ‘gewone’ burgers nog helemaal niet aan zet om mondmaskers te dragen.
Weerwoord GGD
De GGD zegt de bestrijdingsstrategie van de minister te volgen en eventueel makkelijk te kunnen opschalen (zie kader) … Zo gijzelt het landelijk tekort aan testen, BCO’s en mondmaskers/PBM (blog) de voortgang om te komen tot een snellere ‘intellectuele’ open-up van de lockdown. Maar ja, het is zoals het is. Ook tegen het afwentelvirus is nog geen vaccin.
Inderdaad juiste vaststelling van de berichtgeving.
Het blijkt dat er dus geen intelligente opening is.
Het lijkt erop dat men daar ook geen plan voor heeft.
Al zou men maar aangeven, als een logistieke operatie, waar aan gewerkt moet worden om de strategie uit te voeren.
Wellicht was het ook geen “intelligente” lock down, doch redelijk succesvol door het gedrag van intelligente mensen.
En niet door zogenaamd intelligente mensen in praatprogramma’s die niet de juiste vragen stellen en niets veranderen.