Nederland produceert (en exporteert), zo is te lezen, op grote schaal speed en xtc. In 2017 produceerde het voor een straatwaarde van bijna 20 miljard euro aan synthetische drugs. De vraag is dan welke invloed dit heeft op de volksgezondheid en het eigen volksgezondheidsbeleid? In mijn dagelijkse nieuwsblad beperkte het medische nieuws zich de laatste maand tot twee thema’s: vaccinatie en drugs. Aanleiding voor de ophef is het rapport “Waar een klein land groot in kan zijn” (+ samenvatting). Europol heeft vorig jaar Nederland al aangewezen als draaischijf in de wereldwijde productie en doorvoer van speed, xtc, cannabis, heroïne en cocaïne.
Cijfers over het gebruik van drugs in Nederland
Van de Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder rookt in 2017 bijna een kwart (23,1%). In 2017 was het gemiddeld dagelijks aantal sigaretten en/of shag bij rokers van 18 jaar en ouder 10,2 (mannen 10,5 en vrouwen 9,8). Waarbij nicotine ook nog werkt als een soort toegangspoort voor andere verslavingen (artikel). In 2017 hebben naar schatting ruim 2,5 miljoen Nederlanders van 18 jaar en ouder (21,8%) ooit in het leven cannabis gebruikt. In 2017 heeft 79,5% van de Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder in het afgelopen jaar wel eens alcohol gedronken. In 2016 had 2,9% van de Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder in het afgelopen jaar ecstasy gebruikt. Omgerekend naar de bevolking zijn dat ongeveer 390 duizend personen. In hetzelfde jaar 2016 heeft 4,9% van de bevolking van 18 jaar en ouder ooit in zijn/haar leven cocaïne gebruikt. Verder bleek dat in 2016 1,4% van de Nederlanders van 18 jaar en ouder in het afgelopen jaar amfetamine te hebben gebruikt, ongeveer 180 duizend volwassenen. Tot slot had In 2016 0,3% van de bevolking van 18 jaar en ouder in het afgelopen jaar GHB gebruikt, naar schatting 40 duizend mensen. Van alle Europeanen in de leeftijdsgroep van 15-24 jaar is het gebruik van ecstasy en amfetamine in Nederland het hoogst. Wat betreft het gebruik van cocaïne en cannabis staat Nederland op de tweede plaats (cijfers over 2015). Het gebruik van partydrugs in het uitgaansleven is de laatste jaren steeds normaler geworden. Helaas is er ook een toename van het aantal drugsdoden, veroorzaakt door nieuwe, zeer sterke opiaten die eenvoudig te produceren zijn. De huidige xtc-pillen worden gemiddeld steeds krachtiger.
De drugsindustrie
| Citaten uit de Volkskrant de laatste maand: “Criminelen hebben in Nederland in 2017 voor ten minste 18,9 miljard euro aan xtc en amfetamine (speed) geproduceerd. Met deze omzet hoort Nederland bij de wereldtop. Dan hebben we het over ruim 600 duizend kilo speed en bijna één miljard xtc-pillen. De handel in cannabis, cocaïne en heroïne bleef buiten beschouwing. Experts van de Nederlandse politie taxeren de in beslag genomen hoeveelheden op 10 tot 20 procent van de totale productie. Een rapport bij de Verenigde Naties veronderstelt dat dit niet meer dan 7 procent is. Sommige deskundigen veronderstellen dat 20 procent in Nederland blijft, anderen houden het op 10 procent. De vraag is, waar blijft al dat geld? Antwerpen raakt in de greep van de op Nederland georiënteerde cocaïnehandel. Cocaïne is extreem winstgevend, coke-pasta verlaat Zuid-Amerikaanse haven voor nog geen duizend euro per kilo, in de aankomsthaven ligt de waarde al op een bedrag tussen de 23 en 25 duizend per kilo. In de tussenhandel gaat de prijs nog eens drie tot vier keer over de kop. Een partij van 1200 kilo is dan 30 miljoen waard. Na het ‘versnijden’ kan deze 1200 kilo op straat 180 miljoen opbrengen. In 2017 namen de Belgische autoriteiten 41.000 kilo cocaïne in beslag. Ongeacht de aanvoerhaven (Antwerpen) is de cocaïne voor het overgrote deel bestemd voor Nederland. De Belgische autoriteiten schatten dit in op 80%. Alleen in Amsterdam verdwijnen dagelijks dertigduizend lijntjes in neusgaten. Wereldwijd bedraagt de productie (UNODC) van cocaïne in 2016 1.410 ton: 1,4 miljoen kilo. Verslavingsinstellingen in Nederland waarschuwen voor een relatieve nieuwe drug die erg verslavend kan zijn en vrij verkrijgbaar is via webshops die het middel aanbieden als voedingssupplement. Of als relaxmiddel bij sociale gelegenheden. Het gaat om phenibut, dat chemisch verwant is aan het verboden gbh (gamma-hydroxyboterzuur), een van de meest verwoestende en verslavende drugs op dit moment” |
Verslavingszorg
Hoewel Nederland ver uitsteekt boven andere Europese landen in het percentage volwassenen dat het afgelopen jaar ecstasy gebruikte, blijft het aantal hulpvragen bij de verslavingszorg beperkt. Het aantal mensen dat voor amfetamine in behandeling kwam is in de afgelopen tien jaar meer dan verdubbeld. In 2003 waren 735 personen in behandeling. In 2015 waren dit er 1.794. Het aantal mensen dat voor cocaïne in behandeling kwam schommelde tussen 2003 en 2011 tussen de 8 en 9 duizend personen. Ter vergelijk: Het aantal mensen dat voor alcohol in behandeling kwam is sinds 2003 toegenomen tot 33.897 in 2010. Daarna is het afgenomen tot 29.374 in 2015. Na een toename sinds eind jaren negentig, is vanaf 2010 het aantal cannabiscliënten bij de verslavingszorg gestabiliseerd. In 2015 stonden 10.816 mensen met een primair cannabisprobleem geregistreerd.
Dubbel diagnose
Van de cliënten in de GGZ heeft 20 tot 50 procent naast hun psychische stoornis ook verslavingsproblematiek. En in de verslavingszorg heeft 60 tot 80 procent van de cliënten ook een psychische aandoening. Dit maakt het vinden van een juiste behandelingsplaats bij een dubbel diagnose extra moeilijk (voorbeeld/voorbeeld). Behandelingsplaatsen waar ook nog een tekort dreigt aan verslavingsartsen.
Nationaal preventieakkoord
Internationaal wordt gepleit voor decriminalisering en regulering. Moet de weerstand tegen het reguleren van harddrugs met haar verslavingstendens worden overwonnen? Ogenschijnlijk reguleren is ook niet zonder risico’s, zo blijkt nog recent uit de toegenomen oxycodonverslaving van op zich recept plichtige medicatie (+ advies). Het Trimbos instituut, het kennisinstituut over drugs, stelt dat drugsgebruik onder met name jongeren normaal geworden is, en dat wordt als een probleem gezien. “Het taboe om het eigen drugsgebruik te bespreken is flink verminderd en ook het taboe om zichtbaar onder invloed te zijn van middelen lijkt steeds minder groot te zijn.” Eind oktober 2018 wordt de aanpak van het nationale preventieakkoord gepresenteerd. Hierbij wordt ingezet op de thema’s roken, overgewicht (verband met bewegen en voeding) en problematisch alcoholgebruik. Met als motivatie dat dit de thema’s zijn die leiden tot een groot gezondheidsverlies en een hoge ziektelast veroorzaken. Ik weet het niet hoor, maar lijkt het niet verstandig om met de gegevens van het rapport van de politieacademie in het preventieakkoord toch ook maar een hoofdstuk te wijden aan het volksgezondheidsbeleid bij de aanpak van verslaving aan harddrugs? Ter preventie van allerlei toekomstige ellende?
Eerdere blogs gerelateerd aan het onderwerp preventie
16.08.2017: Voor deze film hoeft u niet naar de bioscoop
29.01.2018: De nulde lijn
07.02.2018: Wie gaat uitvoering van het Nationaal Preventieakkoord betalen?
06.06.2018: De rol van de huisarts bij gecombineerde leefstijlinterventie
24.06.2018: Bewegen, bewegen en bewegen…