De stand van zaken van de pandemie COVID-19 is niet te overzien als er geen (steeds nieuwe) data zijn over de actuele omvang van de volgende drie groepen:

Groep 1: het aantal burgers zonder COVID-19

Groep 2: het aantal burgers met (nu) de ziekte COVID-19

Groep 3: het aantal burgers dat COVID-19 reeds heeft doorgemaakt

Actuele cijfers over de omvang van deze drie groepen is onbekend. Dit heeft met name te maken met het restrictieve testbeleid. Waarvoor de belangrijkste verklaring is het tekort aan testmateriaal. Dit betekent dat het RIVM, zeg maar de overheid, bepaalt wanneer er nu getest wordt. Citaat minister, 20 maart 2020: “Eén van de adviezen van de WHO is om maximaal te blijven testen. Nederland, en ook veel andere landen, hebben echter te maken met tekorten aan testmateriaal, waardoor het noodzakelijk is om op dit moment te prioriteren.” De meest effectieve maatregel tegen de pandemie is, naast de afgesproken beschermings- en voorzorgsmaatregelen om de besmettingskans te verlagen, immers personen met verdachte symptomen testen, met ‘track & trace’ de bron opsporen en steeds alle gevonden besmette mensen in dat traject isoleren.

Testbeleid: uit Kamerbrief (25 maart 2020)

Minister:” We maken daarom momenteel scherpe keuzes bij het testen en hebben, als we zuinig zijn, voldoende om dit beleid vol te kunnen houden. We testen wanneer de uitslag van de test een gevolg kan hebben voor”:

• De individuele behandeling, bij zieke mensen in het ziekenhuis;
• De zorginstelling, om te kijken of cohortverpleging noodzakelijk is;
• Een zorgmedewerker, om te kijken of deze weer aan het werk kan.

Echter, het testen extramuraal, ook van zorgverleners (stroomschema), zo lees ik, gebeurt weinig. Daarnaast valt op dat huisartsen bij de GGD alleen de overlijdensgevallen moeten melden van wie bewezen is, dat ze COVID-19 hebben gehad. Dus het beperkt testen heeft ook invloed op de waarde van de dagelijks gepresenteerde overlijdensstatistiek van corona (bericht).

Welke testen zijn er (nodig)?

Allereerst de PCR-test voor het aantonen van het virusantigeen. De Nederlandse testlaboratoria draaien grotendeels (80%) op machines van fabrikant Roche (hun plastic hulsjes, kweekstaafjes, plastic plaatjes en lysisbuffer waarvan het recept nu is vrijgegeven). Wereldwijd is er grote vraag naar deze testmaterialen die fabrikanten amper kunnen bijbenen. Daarnaast heeft Roche een eigen verdeling van de voorraden gemaakt over verschillende landen. Ook zou de personele afnamecapaciteit personeel beperkt zijn, want er zijn twee medewerkers van de GGD nodig voor een thuistest. Daarbij is bovendien beschermende kleding nodig, zoals mondkapjes, waar ook al een tekort aan is. Nadeel van deze antigeentest: Als er nog maar weinig van het virus in iemands lichaam aanwezig is, kan de test negatief zijn, terwijl iemand een paar dagen later toch ziek kan worden (foutnegatief).

De tweede test is de serologietest waarmee virusantistoffen kunnen worden aangetoond. Tevens is de opbrengst een parameter hoe immuniteit zich ontwikkelt in Nederland. Deze test is relatief eenvoudig en kan op grote schaal gedaan worden. Dat wordt nu nog niet grootschalig gedaan. Volgens de NVMM kan met deze methode naar verwachting binnen afzienbare tijd massaal en effectief getest worden. Nadeel van deze test is dat niet precies bekend is na hoeveel tijd na de ziekte de immuniteit in het bloed is af te lezen. Dit zou weken kunnen duren zo blijkt uit de eerste resultaten van Rotterdams onderzoek.

Doelstelling

Naast het beperken van het aantal besmettingen en het proberen te borgen van voldoende IC-capaciteit, zal er ook nagedacht zijn hoe we de andere zorg overeind houden en hoe we het gewone leven straks weer moeten oppakken. Inclusief, hoe er weer effectief contactonderzoek kan worden gedaan. Voor alle toekomstige maatregelen, al dan niet gedifferentieerd, anders dan de huidige, zal data-informatie nodig zijn over de omvang van de drie geschetste groepen. Informatie die alleen met testen tot ons kan komen. Eenieder zal begrijpen dat een maatregel voor een tegen de ziekte beschermde burger anders uitpakt dan een nog niet beschermde burger. De interpretatie van de testuitkomsten zal al moeilijk genoeg zijn.

Eerdere blogs

19.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (1) (de consequenties volksgezondheid)

23.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (2) (gevolgen economie en geld printen)

26.03.2020: De impact van COVID-19 is amper te overzien (3) (over sociale en mentale gevolgen)