De wereld en ook Nederland is in de ban van de pandemie met het Corona-virus, formeel het SARS-CoV-2, wat kan leiden tot een luchtweginfectie: Coronavirus Disease 2019 (COVID-19). De urgentie, de spanning, maar toch ook vooral de onzekerheid over de afloop geven de (consequenties van) ziekte een macaber karakter. Naar verwachting gaat 50-60% het virus krijgen (RIVM/van Dissel), met een mortaliteit van 0,3-1% (WHO). Vergelijk hier de sterfte met de jaarlijkse influenza. Waarschijnlijk verloopt de ziekte bij 80% (heel) mild, maar bij een klein deel leidt de ziekte tot een Acuut Respiratoir Distress Syndrome (ARDS), bij een levensbedreigende longontsteking. Met problemen van de zuurstofsaturatie (kortademig) en met matglasafwijkingen op de longscan. Waarvoor beademing op een IC-bed dan nodig is. Nederland heeft 1150 IC-bedden, waarvan vooralsnog 575 voor COVID-19 kunnen worden ingezet. Mocht het nodig zijn, dan kan, bij voldoende beademingsapparatuur en deskundig personeel, worden opgeschaald naar 1500 tot 2000/2500 IC-bedden. Het Nederlands beleid is gericht op “flatten-the-curve” (besmettingspiek afplatten) (filmpje). Door met maatregelen (sociale distancing en isolatie) besmetting te vertragen, hopen we dat de zorgcapaciteit zo lang mogelijk, zo goed mogelijk overeind blijft. Opbouw van immuniteit is met deze beoogde vertraging van het aantal besmettingen niet het eerste doel, maar kan een bijeffect zijn.
Informatie
Er is ontzettend veel te lezen over deze virusinfectie, zowel voor burgers als voor zorgverleners. Denk aan het RIVM, NHG, LHV, Thuisarts.nl, Rijksoverheid, Landelijk inforium, NCBI, NOS, Medisch Contact, krant, NTvG etc. Zelf kijk ik elke dag op deze (wereld)website en volg de uitleg, “de colleges”, van deze deskundige (Chris Martin). Maar het antwoord op de meest relevante vraag, wat deze ziekte gaat betekenen voor het individu en het collectief, valt niet te geven. Terecht wijst deze hoogleraar huisartsgeneeskunde vandaag op de ontstane collaterale schade. Citaat:” Iedereen werkt zich drie slagen in de rondte, de inzet is echt geweldig. Maar er wordt ook heel veel andere zorg opzij of in de wacht gezet, dat gaat ook tot ellende en waarschijnlijk ook oversterfte leiden. Houden we daar voldoende rekening mee? Brengen we dat eigenlijk wel in kaart? Een andere vorm van collaterale schade wordt veroorzaakt doordat mensen noodgedwongen niet datgene kunnen doen wat ze willen, kinderen gaan niet naar school, structuur-biedende activiteiten zijn stopgezet, kwetsbare ouderen komen hun huis niet meer uit, krijgen geen bezoek meer. Ook dat brengt ellende met zich mee, psychisch labiele mensen die ontsporen, ouders of kinderen die uit hun dak gaan, ouderen die niet tijdig hulp in (kunnen) roepen”.
Beleid
Als de nood hoog is, zijn er gelukkig centraal te sturen maatregelen, al dan niet per regio verschillend uitpakkend. Het kabinet neemt, zo staat in elk persbericht vermeld, stappen op basis van adviezen van deskundigen. Op 24 januari 2020 riep het Centrum voor Infectieziektebestrijding (Cib) van het RIVM (hoofd Jaap van Dissel) een OMT (“Outbreak Management Team”) bijeen om te adviseren over de situatie rondom de uitbraak met het nieuwe coronavirus 2019-nCoV destijds vanuit Wuhan, China. Naast de vaste OMT-leden van de Nederlandse Vereniging voor Internist-Infectiologen (NIV-NVII), het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB), de Nederlandse Vereniging van Medische Microbiologie (NVMM), het Landelijk Overleg Infectieziektebestrijding (LOi) en het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), waren deskundigen Infectiepreventie, een arts van KLM Health Services, een regionaal arts consulent, diverse centra van het RIVM en andere specialisten (internist-infectioloog, viroloog, een vertegenwoordiger van het referentielaboratorium, artsen microbioloog) aanwezig. De ministers en premier Rutte hebben een ‘MCCb-overleg’ sinds een paar weken regelmatig. MCCb staat voor: Ministeriële Commissie Crisisbeheersing (MCCb). Tot slot heeft het ministerie een Bestuurlijk Afstemmingsoverleg (BAO) om de bestuurlijke haalbaarheid van de voorstellen te bespreken. Dit is het, zij staan aan het roer om voor ons allen het schip stuurbaar te houden. Dat de beste stuurlui altijd aan wal staan, is ook bekend (bericht).
Steun voor zorgverleners
Uiteraard is er gemeende steun voor alle zorgverleners. Makkelijk hebben zij het niet. Bij de eerste testen in Brabant bleek al 4-9% van de ziekenhuismedewerkers besmet te zijn. Vooralsnog is ook onduidelijk hoe lang zij een besmettingsgevaar vormen. Daarnaast is het schrijnend dat er voor zorgverleners een tekort is aan persoonlijke beschermingsmiddelen, met name mondkapjes (hier/hier/hier). Daar zal in de evaluatie te zijner tijd nog wel over gesproken worden, al heb je daar nu weinig aan. Al op 12 februari dit jaar klaagden huisartsen over gebrek aan beschermingsmiddelen. Treurig.
Steun vanuit de wetenschap?
Ja, een vaccin, dat zou de oplossing zijn. Maar ja, dat is wachten. Misschien kan het leed verzacht worden bij meer bekendheid omtrent een gunstig effect van chloroquine, het BCG-vaccin, de angiotensinereceptorblokkers, ivermectine, Icatibant, een antilichaam tegen het virus of de virusremmer remdesivir. Vooralsnog stijgt het beddengebruik op IC-bedden nog steeds. Kunnen tragische keuzes ten aanzien van de bedbezetting worden voorkomen?