Inspirerende mensen hebben we nodig in de zorg en dus ook inspirerende artsen. Artsen die goed werk leveren via een combinatie van vakmanschap, morele verantwoordelijkheid en persoonlijke betrokkenheid. Vandaag in de schijnwerper: Wanda de Kanter
Wanda de Kanter
De inspiratie bij longarts Wanda de Kanter zit voor mij in haar bevlogenheid om dagelijks uit te dragen dat bij het beleid tegen het roken geen halve, maar hele maatregelen genomen moeten worden. Met name de lakse overheid en de eindeloze lobbycircuits moeten het bij haar ontgelden. Zij heeft voor dit werk een tomeloze energie, heel bewonderenswaardig. Voor mij heeft ze gelijk: de statistieken wat betreft gezondheid zijn bij het roken zo slecht, dat het, met het kenmerkende verslavingsgedrag wat erbij hoort, van ongezonde lef getuigt toch te blijven roken.
Wat is er te lezen over Wanda de Kanter?
| Sinds 2013 is Wanda de Kanter longarts in het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis in Amsterdam. Ze wil met name voorkomen dat jongeren gaan roken. Het uiteindelijke doel dat haar voor ogen staat is een rookvrije generatie. Om dit dichterbij te brengen heeft De Kanter in 2009 met collega-longarts Pauline Dekker de Stichting Rookpreventie Jeugd opgericht. Met Pauline Dekker schreef ze ook twee boeken over het stoppen met roken. Als voorzitter van de Stichting Rookpreventie Jeugd, was De Kanter mede-initiatiefnemer om de tabaksindustrie aan te klagen vanwege de verslavende werking van het roken. In 2016 werd de rechtszaak aangespannen. Op 6 december 2018 volgde de uitspraak van het gerechtshof Den Haag. Het Openbaar Ministerie kreeg geen bevel tot strafrechtelijke vervolging van tabaksproducenten. Met de toevoeging dat het niet aan de rechter is, maar aan de overheid om het gesjoemel met sigaretten aan te pakken. In 2018 werd zij, samen met advocaat Bénédicte Ficq, voor hun strijd tegen de tabaksindustrie uitgeroepen tot de meest invloedrijke vrouwen van Nederland in de Opzij Top 100. In Zomergasten (augustus 2019) legt De Kanter het uit: dat tabak extra verslavend wordt gemaakt door er bijvoorbeeld ammoniak aan toe te voegen. Dat sigaretten met de kennis van nu nooit op de markt zouden zijn toegelaten. Dat er jaarlijks in Nederland zo’n 20.000 mensen aan de gevolgen van roken overlijden. Dat nicotine even verslavend is als cocaïne en heroïne. Dat er elke dag 75 kinderen in Nederland beginnen met dagelijks roken. Zij worden tabaksverslaafd gemaakt door de toevoeging van extra verslavende chemicaliën door de fabrikanten. Als dit zou ophouden, zou 87% van alle longkanker gevallen voorkomen worden, en 30% van alle hart- en vaatziekten. De Kanter geeft de schuld aan de overheid. “Je moet ervoor zorgen dat kinderen niet verslaafd raken. Dus dat het niet meer op elke straathoek voor een paar euro te koop is. Maar de overheid laat de sigarettenmultinationals hun gang gaan. Zij krijgen de kans om overal hun sigaretten neer te zetten.” Volgens De Kanter zijn er zo’n 60.000 verkooppunten in Nederland. Als dat aantal met behulp van een vergunningstelsel zou worden teruggedrongen, wordt er minder gerookt. Maar dat gebeurt niet, evenmin als een andere effectieve maatregel – sigaretten flink duurder maken. De Kanter vindt dit hypocriet. “Wel 2,5 miljard euro accijns [op tabakswaren] ophalen als overheid, maar niets doen om kinderen te beschermen, dat vind ik gewoon verwaarlozing.” Twee politieke partijen (VVD/CDA) zijn “heel lobbygevoelig en werken effectieve antirookmaatregelen tegen onder het mom van ‘vrijheid’, terwijl het een ernstige verslaving is.” Dat brengt haar tot een uitspraak die volop wordt getwitterd: “We zijn bijna geen democratie meer, maar een lobbycratie.” “30 procent van alle kankers komt door roken.” Toen het KWF de geldkraan dichtdraaide en de Alliantie Nederland Rookvrij haar Stichting Rookpreventie Jeugd de deur wees wegens de te activistische toon die zij zouden bezigen, zei de Kanter die drastische stappen nog steeds “onbegrijpelijk” te vinden. Alle organisaties hebben hetzelfde doel – een rookvrije generatie –maar de weg ernaartoe, zegt zij, is wel anders. “In zijn boek De sjoemelsigaret laat Joop Bouma duidelijk zien dat praten niet helpt. We hebben 20 tot 25 jaar gepolder achter de rug. Praten, praten, praten. Een Preventieakkoord. En er gebeurt uiteindelijk niets. Tegenover de inkomsten overheid aan tabaksaccijns 2,4 miljard staat 8 miljoen voor tabakspreventie. Dat is slechts 0,3 % (3 promille) van de gekregen accijns ofwel een druppel op gloeiende plaat. Wat er moet gebeuren is duidelijk: de prijs fors en structureel omhoog en minder verkooppunten aan de hand van een vergunningenstelsel. Albert Heijn (AH) moet beter op de kleintjes gaan letten.” Als AH de boerenkaas deze maand terughaalt, meldt zij gevat op sociale media: Albert Heijn roept alle sigaretten terug: wegens grote kans dat je eraan komt te overlijden. En er veel meer teer in de mens komt dan door de rookmachine wordt gemeten (sjoemelsigaret) (20.000 tabaksdoden per jaar) = Fake news: het gaat om boerenkaas 30+. En dan komt er ineens een kookboek: “Omdat de geldkraan voor onze Stichting Rookpreventie Jeugd was dichtgedraaid, moesten we nadenken hoe we aan geld moesten komen. ‘Ga dinertjes geven voor rijke mensen en leg dan uit waarom jullie geld nodig hebben‘, werd gezegd. Maar ja, wij kunnen helemaal niet koken, we hebben zelfs kookangst! Door het schrijven van een kookboek (recepten van vrienden) hoopten wij aan de ene kant van onze kookangst af te komen, zodat in de toekomst dinertjes geven voor rijke mensen een optie is, en aan de andere kant geld op te halen voor de Stichting Rookpreventie Jeugd. De gehele opbrengst van het boek gaat daar naar toe.” Over haar moed zegt ze: “Ik noem het niet zozeer moed. Op het moment dat je eenmaal gaat zien dat er zoveel kinderen per dag verslaafd worden gemaakt door een gewetenloze miljarden industrie en een intense lobby…” Begin dit jaar trekt Wanda de Kanter zich terug uit het bestuur van de nieuwe politieke partij NLBeter, die zij afgelopen najaar oprichtte met de psychiaters Esther van Fenema en Ronald Mann, en cardioloog Janneke Wittekoek. Over ons zorgsysteem zegt ze: “Veel mensen met longkanker sterven, in de meeste gevallen was dat te voorkomen geweest. Het zorgsysteem is echter gebaseerd op het verdienmodel ziekte. Het geld gaat om in ziektezorg, niet in gezondheidszorg en dus ook niet echt in preventie. Iedereen in het systeem lijkt bovendien bezig met window dressing. Denk bijvoorbeeld aan de peperdure congressen waar honderden mensen, die in de zorg werken maar nog nooit een patiënt hebben gezien, verhalen staan te houden over van alles en nog wat. Dan zitten wij in een zijzaaltje over de hoogte van tabaksaccijns te praten, terwijl 30% van de kankersterfte door roken veroorzaakt wordt. Die knalroze olifant in de kamer ziet niemand staan”. |
Eerdere blogs over inspirerende artsen:
19.10.2019: Inspirerende artsen (01): Piet van Loon
05.12.2019: Inspirerende artsen (02): Dirk de Wachter