Deze week berichtte het CBS dat 45% van de kinderen van 4 tot 12 jaar in 2017 dagelijks te weinig bewegen. In 2017 verscheen de Beweegrichtlijn van de Gezondheidsraad (GR), het adviesorgaan dat als taak heeft de regering en het parlement voor te lichten over de stand van de wetenschap. De Beweegrichtlijn heeft voor elke leeftijdsfase een advies en schrijft voor dat scholieren elke dag minstens een uur ‘matig intensief’ moeten bewegen, zoals wandelen, fietsen of buiten spelen.
Hoe is het nu? (Bron: onderzoek CBS/RIVM)
| · Kind: 4-12 jaar: 55% voldoet in 2017 aan de beweegrichtlijnen van de GR, 45% dus niet
· Kind: 4-12 jaar: 99% verrichten 3x per week spier- en botversterkende activiteiten, er is geen verschil tussen jongens en meisjes en geen verschil tussen 4-8 jaar en 8-12 jaar · 65% van de kinderen sport wekelijks: 52% bij de groep 4-8 jaar; 79% bij groep 8-12 jaar · Personen > 18 jaar: 47% van volwassenen met minstens één kind van 4-12 jaar voldoet aan de beweegrichtlijn voor volwassenen. Vooral op gebied van spier- en botversterkende activiteiten doen ouders (77%) het minder goed dan kinderen (99%) · Personen > 18 jaar: 53% van volwassenen met minstens één kind van 4-12 jaar sport wekelijks. Dit is dus minder vaak dan de groep kinderen |
Hoe zou het nu moeten zijn? (Bron: beweegrichtlijn 2017 van de Gezondheidsraad)
| · Kind :4-12 jaar: minimaal één uur per dag matig intensieve inspanning (fietsen, wandelen, zwemmen én…
· Kind: 4-12 jaar: 3x per week spier- en botversterkende activiteiten (springen, dansen, krachttrainingsoefeningen) · Personen > 18 jaar: 2,5 uur (150 minuten) per week matig intensieve inspanning, verspreid over diverse dagen · Personen > 18 jaar: 2x per week spier- en botversterkende activiteiten, voor ouderen met balansoefeningen · Bewegen is goed, méér bewegen is beter; Nederland kent een Beweegnorm, een Fitnorm en een Combinorm |
Voordelen van genoeg bewegen
Bewegen is gezond voor alle leeftijden. Het verhoogt het uithoudingsvermogen en de spierkracht. Bij kinderen verbetert met meer bewegen de BMI, de botkwaliteit, de insulinegevoeligheid en een depressieve stemming. Bij volwassenen daalt met bewegen het risico op diabetes, hartvaatziekte, kanker en depressies. Ouderen die voldoende bewegen hebben minder kans op botbreuken en houden meer spierkracht en loopsnelheid. Kortom, bewegen is goed voor lichaam en geest. Vandaar dat de GR de minister van VWS adviseert te stimuleren dat mensen blijvend meer bewegen en minder stilzitten. Het goede nieuws is dat op macroniveau steeds meer mensen voldoen aan de beweegnorm (VTV/RIVM 2018).
Hoe dit CBS/RIVM-onderzoek bij kinderen te duiden?
Dat 45% van de kinderen dagelijks niet voldoende beweging krijgt, is zorgelijk. Uit een representatieve steekproef onder leerlingen die de Onderwijsinspectie heeft laten uitvoeren, bleek dat basisschoolleerlingen de afgelopen tien jaar slechter zijn gaan bewegen. Meer groep 8-leerlingen scoren zwak op hardlooptesten, ze springen niet ver en gooien en vangen drastisch slechter. De meeste basisschoolleerlingen geven aan 1 tot 2 uur per dag tv te kijken. Zij besteden dezelfde hoeveelheid tijd aan spelletjes op de computer, mobiel, tablet of op de televisie. In het speciaal basisonderwijs zijn er meer leerlingen die langer dan 5 uur per dag tv kijken of computeren. Ook orthopeed en houdingsdeskundige Piet van Loon zegt dat de wetenschappelijke achtergronden van wat er mis kan gaan allang bekend zijn. (citaat): “Het zitten en verkeerd zitten, neemt nu met de komst van de computers, de tablet en de mobieltjes de afgelopen tien jaar sterk toe. We zitten nu op een gevaarlijk niveau met een groot gebrek aan preventie”. En nog een citaat: ” het razendsnel toenemen van het aantal uren dat zittend door kinderen doorgebracht wordt( zit kruipen, zitstoeltjes, zitwandelwagens, autostoeltjes, bank voor de tv, schoolstoeltjes etc.), heeft de kinderrug definitief in een onontkoombaar pad van vervormen gebracht. Daar valt straks niet meer tegen op te opereren. Voorkomen is beter dan genezen”. Zonder hier nu al te medisch te worden, maar met dat vervormen wordt bedoeld, bv. een thoracolumbale kyphose (‘’Gameboyrug, de Sitzbuckel van de beeldschermgeneratie”) met daardoor als neveneffect onvoldoende ontwikkeling van het centrale zenuwstelsel.
Wat te doen?
Kinderen zijn 3000 uur per jaar wakker en daarvan zitten ze er 1000 op school. Er is dus in theorie wel tijd om méér te bewegen. Van Loon stelt de vraag of een betere zit- en stahouding niet opnieuw aan te leren is door de aloude oefenstok van de heilgymnast weer stevig in te zetten? Het goed en consequent uitrekken van het zenuwstelsel moet voor een belangrijke kwaliteit van ons bewegen zorgen, namelijk de soepelheid. Het aanleren van een echt actieve zit, zonder gebruik te maken van leuningen en armsteunen, is ook een dankbare en effectieve preventiemethode. Uitgaande van de vroegere schoolbank en de oefenbal, en met kennis van balansvorming door alleen op de zitbeenderen te zitten, is een actieve zitvorm (de Zami), op school en thuis, aan te bevelen.
De smartphone/iPad/iPod
Tegenover de zegeningen van het gebruik van de smartphone/iPad/iPod staan meerdere problemen bij kinderen wat betreft de gezondheid. Allereerst leidt te weinig bewegen bij een slechte houding tot onvoldoende spierkracht en een mogelijk slechte houding. Ten tweede worden steeds meer kinderen bijziend door vervorming van de oogbol bij langdurig turen op een scherm. Met kans op blijvende oogschade. Als derde nadeel kan te vaak/te luid muziek afspelen bijdragen aan gehoorschade. Uit een onderzoek in 2017 bleek dat een op de vijf kinderen tussen de negen en elf jaar een vorm van gehoorverlies te hebben. Veertig procent van deze kinderen gebruikt draagbare muziekspelers, zoals de mobiele telefoon. De onderzoekers hebben de kinderen slechts geobserveerd en niet gekeken naar een direct verband tussen gehoorschade en het luisteren naar muziek via koptelefoons. “Het is te vroeg om te zeggen dat het een leidt tot het ander. Daarvoor moeten we de testen herhalen. Maar het lijkt er wel erg op“, zei kno-arts en hoofdonderzoeker Marc van der Schroeff. Wel is duidelijk dat kinderen die muziekspelers gebruiken een drie keer hoger risico lopen op gehoorschade. Van der Schroeff noemt het schokkend dat al op zo’n jonge leeftijd gehoorverlies wordt vastgesteld door lawaai, en een relatie met het gebruik van muziekspelers. “Zeker omdat het hier gaat om 10-jarigen”.
Preventie
Met het benoemen van al deze problemen zitten we midden in het hart van preventief handelen. Voorkomen is beter dan genezen. Er is toch een toekomst te winnen met simpele adviezen als meer sporten en meer buiten te spelen?? Jong geleerd…
Eerdere blogs gerelateerd aan het onderwerp preventie
16.08.2017: Voor deze film hoeft u niet naar de bioscoop
29.01.2018: De nulde lijn
07.02.2018: Wie gaat uitvoering van het Nationaal Preventieakkoord betalen?
06.06.2018: De rol van de huisarts bij gecombineerde leefstijlinterventie
Tot slot: Piet van Loon (citaat):
“Het loopt met de gemiddelde ontwikkeling van het kind in ons land niet goed. De zichtbare gevolgen voor het hele steun- en bewegingsapparaat op de groeiproblematiek door verkeerd zitten en weinig bewegen, lossen we als orthopeden niet meer op met praten, pillen en/ of zelfs opereren. De “economic burden for society” komt ons tegemoet. Kennis over houding terugbrengen in de maatschappij kan alleen door het samenwerken van alle “stakeholders” in de opvoeding. Het enige weefsel dat redding kan brengen is het spierweefsel, als het goed en veel gebruikt wordt. Bewegen is de motor van de preventieve geneeskunde. Deze helende werking van de spieren weer krachtig laten inzetten, is de boodschap van dit artikel”.
NB: 12.11.2018: Beweegrichtlijnen Gezondheidsraad