Een praktijkondersteuner huisartsenzorg (poh) heeft meer extra werk gekregen doordat steeds meer kwetsbare ouderen thuis wonen, steeds meer mantelzorgers overbelast raken en de poh in het kader van continuïteit van zorg een vinger aan de pols moet houden om zo nodig snel te kunnen ingrijpen. De poh’s signaleren een toename van kwetsbare ouderen, ouderen met een kwetsbaar netwerk, en overbelaste mantelzorgers. Daardoor veranderden hun taken en wordt de werkbelasting hoger. Dit alles blijkt uit een recent NIVEL-onderzoek naar het organiseren van langdurige zorg en ondersteuning voor thuiswonende patiënten. Een ander aspect is de extra tijd nodig voor samenwerking. Als succesfactoren voor goede samenwerking noemen de poh’s korte lijnen, MDO’s en andere netwerkbijeenkomsten en een gezamenlijk beheerd patiëntendossier. Praktijkondersteuner en wijkverpleegkundige zijn samen de spil in de zorg van de thuiswonende patiënt. Een aantal praktijkondersteuners in dit onderzoek merkt op dat sommige patiënten niet de zorg of ondersteuning krijgen die ze nodig hebben. Dit signaleren zij vooral bij zorgmijders, patiënten met dementie, patiënten die specialistische GGZ nodig hebben en patiënten met een complexe zorgvraag en weinig mantelzorg.
Praktijkondersteuning huisartsenzorg
Aan het onderzoek deden zowel praktijkondersteuners somatiek en ouderenzorg als ggz mee. De uitkomsten van het onderzoek zijn zeer herkenbaar en daarom weinig verassend. Als grootste knelpunten worden genoemd het gebrek aan tijd en onduidelijkheid over wie waarvoor verantwoordelijk is, wie aanspreekpunt is en hoe financiering verloopt (via Wlz, Zvw of Wmo). Over financiering van de poh zelf hoeft overigens geen onduidelijkheid te bestaan: die wordt betaald vanuit de Zvw. En als een poh-jeugd ggz wordt ingezet, betaalt de gemeente alle kosten, zolang de jeugd-GGZ nog onder de Jeugdwet valt (blog).
Voorbeeld: ouderenzorg
Als huisarts was ik in 2017 betrokken bij de contractbesprekingen bij de zorg voor kwetsbare ouderen met de preferente zorgverzekeraar. We waren het eens over de waarde van de inzet van de poh ouderenzorg. Maar over andere cruciale punten was er geen overeenstemming: screeningstijd kwetsbaarheid, overlegtijd, MDO-tijd, de startleeftijd van kwetsbaar (inclusie), het uurtarief poh, het uurtarief van de superviserende huisarts, (welk?) deel casemanagement, nascholing/opleiding etc. En als het budget van de verzekeraar beperkt is en de kostprijs poh niet duidelijk, dan is de in te zetten tijd van de poh ook (te) beperkt. Met een logische uitkomst zoals te lezen is in het NIVEL-onderzoek.
Ondersteuning: samenstelling
Daar staat tegenover dat snel duidelijk moet worden wat het normatieve ondersteuningsteam in de huisartspraktijk gaat worden. Wat wordt/blijft taakherschikking? Wat gaat/kan de huisarts zelf doen? Is er ruimte voor praktijkverkleining? Voor diversiteit? Praktijkondersteuner of verpleegkundige? Wanneer ontstaat met de inzet van méér ondersteunend personeel het kantelpunt waarbij de lasten de lusten gaan overstijgen? Blijft voor de huisarts/praktijkhouder bij meer praktijkondersteuning de LOL-index > 1.? (Bij een lol-index van > 1 krijgt de huisarts bij praktijkvoering meer energie terug, dan hij er zelf instopt). Hoe de praktijk (HRM) te managen bij gelijktijdige aanwezigheid van praktijkassistentie, poh (somatiek, GGZ, management, ketenzorg), physician assistent, verpleegkundig specialist, aios, co-assistent?
Financiering/bekostiging praktijkondersteuning
Daar waar praktijkondersteuning wordt ingezet in de basiszorg, dient de bekostiging van deze ondersteuning te vallen onder segment S1. De gemiddelde huisartsenpraktijk heeft per praktijk 3,68 fte personeel. Per 1000 verzekerden is dit 1,11 fte. Per fulltime huisarts-eigenaar is dit 2,32 fte. Dit geldt voor kleine en grote praktijken. De inzet van huisartsenpersoneel is daarentegen het hoogste in grote praktijken. Van de gemiddelde praktijkkosten vormen de personeelskosten met 67% de grootste kostenpost (bron: pko). Over (problemen bij) financiering van praktijkondersteuning heb ik al genoeg blogs geschreven: (poh ggz), het rekenmodel (poh GGZ), bij ouderenzorg (blog/blog), over de kostprijs poh (blog/blog), de gevolgen van beperkte inzetbaarheid, het tekort aan verpleegkundigen, ook in de huisartspraktijk (blog/blog), de afhankelijkheid van poh van het zorgaanbod (blog/blog), bij substitutie (blog). Goede praktijkondersteuning is onmisbaar, de bijbehorende financiering ook.